Wk 3 - sonnet
WELKOM!
Lees de tekst die op je bureau klaar ligt.
1 / 15
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
In deze les zitten 15 slides, met interactieve quiz en tekstslides.
Onderdelen in deze les
WELKOM!
Lees de tekst die op je bureau klaar ligt.
Slide 1 - Tekstslide
Maatschappelijke veranderingen
16e eeuw
- Spaanse overheersing: katholieke kerk bepaalt
- Luther en Calvijn: afzetten hiertegen = protest protestantisme
- 1517: 95 stellingen van Luther tegen wantoestanden kerk
- 1566: beeldenstorm
- 1568: begin Tachtigjarige Oorlog (tot 1648)
- 1584: Willem van Oranje (leider opstand tegen Spanje) vermoord
- eind 16e eeuw: protestanten uit de buurt van Antwerpen vluchten naar
het noorden
Slide 2 - Tekstslide
17e eeuw
- bloei kunst en cultuur: toneel, gedichten, liederen, verhalen
- proza: waardering waarheidsgetrouwe reisverhalen;
fantasieverhalen geen aanzien
- toneel: navolgen klassieke schrijvers: renaissance
(translatio, imitatio, aemulatio)
Slide 3 - Tekstslide
Studiewijzer
- Hoe gaat het werken uit het e-book?
Slide 4 - Tekstslide
TONEELSTUKKEN
Gijsbrecht van Amstel: nadat de vijand vertrokken is, waant Amsterdam zich veilig, maar het tegendeel is waar.
Warenar: Warenar heeft een pot met goud verstopt en verdenkt iedereen ervan die te willen stelen.
De Spaanse Brabander: Jerolimo is straatarm, maar doet zich voor als een rijk man.
Joseph: Joseph zoekt zijn broers op, maar deze verkopen hem als slaaf.
Slide 5 - Tekstslide
Planning voor de presentaties?
Slide 6 - Tekstslide
- Weet je wat een sonnet is;
- Kun je een sonnet interpreteren;
- Kun je utile en dulci onderscheiden.
Slide 7 - Tekstslide
timer
1:00
Wat weet je over het sonnet?
Slide 8 - Woordweb
SONNET
- belangrijk literair genre in 17e eeuw, naast de drie toneelgenres
- poëzie
- vaste regels
- utile dulci
We lezen en bespreken de volgende twee gedichten
Slide 9 - Tekstslide
Wat is een sonnet?
14 regels
2 kwatrijnen ( een octaaf) en 2 terzinen (een sextet)
abba abba cdc cdc
abba abba cde cde
wending/volta/chute - op vorm en inhoud is mogelijk
Petrarca
Slide 10 - Tekstslide
Liefdesgedicht van P.C. Hooft
Gezwinde grijsaard die op wakk’re wieken staag
de dunne lucht doorsnijdt, en zonder zeil te strijken
altijd vaart voor de wind, en ieder na laat kijken,
doodsvijand van de rust, die woelt bij nacht bij daag;
onachterhaalb’re Tijd, wiens hete honger graag
verslokt, verslindt, verteert al wat er sterk mag lijken,
en keert en wendt en stort staten en koninkrijken,
voor iedereen te snel: hoe valt gij mij zo traag?
Mijn lief, sinds ik u mis, verdrijf ik met mishagen
de schoorvoetige tijd, en tob de lange dagen
met arbeid avondwaards. Uw afzijn valt te bang
en mijn verlangen kan den Tijdgod niet bewegen,
maar ’t schijnt verlangen daar zijn naam van heeft gekregen,
dat ik de tijd, die ik verkorten wil, verlang.
P.C. Hooft (1581 – 1647)
1. Op welke plaats in dit gedicht zie je de wending?
2. Motiveer je antwoord. Geef een argument op basis van vorm en op basis van inhoud.
3. Aan welke eisen van een sonnet voldoet het onderstaande sonnet?
4. Hoe herken je Utile Dulce in het sonnet?
Slide 11 - Tekstslide
Liefdesgedicht van P.C. Hooft
Gezwinde grijsaard die op wakk’re wieken staag
de dunne lucht doorsnijdt, en zonder zeil te strijken
altijd vaart voor de wind, en ieder na laat kijken,
doodsvijand van de rust, die woelt bij nacht bij daag;
onachterhaalb’re Tijd, wiens hete honger graag
verslokt, verslindt, verteert al wat er sterk mag lijken,
en keert en wendt en stort staten en koninkrijken,
voor iedereen te snel: hoe valt gij mij zo traag?
Mijn lief, sinds ik u mis, verdrijf ik met mishagen
de schoorvoetige tijd, en tob de lange dagen
met arbeid avondwaards. Uw afzijn valt te bang
en mijn verlangen kan den Tijdgod niet bewegen,
maar ’t schijnt verlangen daar zijn naam van heeft gekregen,
dat ik de tijd, die ik verkorten wil, verlang.
P.C. Hooft (1581 – 1647)
1. Bij strofe 3, regel 9 (Mijn lief, sinds ik u mis…)
2. Vorm: start nieuwe zin, de vorige twee strofen bevatten samen 1 zin.
Inhoud: In de eerste twee strofen wordt de tijd aangesproken, in de laatste twee strofen zijn geliefde.
In de eerste twee strofen stelt de ‘ik’ een vraag, in de laatste twee strofen volgt een antwoord.
3. Aantal strofen en versregels klopt, wending klopt, het rijmschema klopt daarentegen niet!
4. Naast het feit dat een gedicht alleen al ‘vermakelijk’ was (door woordkeuze, klinker- en medeklinkerrijm), zit ook hier het vermaak in de vraag die gesteld wordt (Waarom gaat de tijd zo langzaam?). In het antwoord van de ‘ik’ zit de lering, namelijk dat de tijd zo langzaam gaat, omdat hij zijn geliefde mist.
Slide 12 - Tekstslide
Sonnet met toverspiegel
En Trump stond in zijn witte ochtendjas en vroeg de toverspiegel aan de wand: ‘Wie is de allermooiste in het land?’ De toverspiegel sprak. Het antwoord was: ‘Obama.’ Trump was razend. ‘Ik, niet hij, ben een stabiel genie. Ik maak de natie zo groot als ik. Bij wiens inauguratie was méér volk op de been?’ De spiegel zei: ‘Dat was bij de inauguratie van Obama.’ Trump ontplofte. Uit frustratie smeet hij de toverspiegel toen aan scherven en startte hij een oorlog met Iran, omdat Obama deals sloot met die natie en om Obama’s vrede te bederven.
Slide 13 - Tekstslide
Sonnet met toverspiegel
En Trump stond in zijn witte ochtendjas
En vroeg de toverspiegel aan de wand:
‘Wie is de allermooiste in het land?’
De toverspiegel sprak. Het antwoord was:
‘Obama.’ Trump was razend. ‘Ik, niet hij,
ben een stabiel genie. Ik maak de natie
zo groot als ik. Bij wiens inauguratie
was méér volk op de been?’ De spiegel zei:
‘Dat was bij de inauguratie van
Obama.’ Trump ontplofte. Uit frustratie
smeet hij de toverspiegel toen aan scherven
en startte hij een oorlog met Iran,
omdat Obama deals sloot met die natie
en om Obama’s vrede te bederven.
Slide 14 - Tekstslide
Werk verder aan de module
