Herhalingsles_hst2 en 3_2M

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Leerdoelen par 2.1

• Je weet in welke 2 vormen geld voorkomt
• Je kunt een nieuw saldo berekenen
• Je kunt het verschil uitleggen tussen directe en indirecte ruil
• Je weet op welke manieren je met geld kunt betalen

Chartaal geld: tastbaar geld in de vorm van munten en biljetten

giraal geld: Geld op je bankrekening (niet tastbaar)

• Saldo berekenen op bankrekening

Nieuw saldo = oud saldo + ontvangsten – uitgaven

Voorbeeld

• Je hebt € 15 op je bankrekening staan. Op je bankrekening krijg je € 10 zakgeld van je ouders. Je koopt mascara en pint daarvoor € 7,50.
  Wat wordt je nieuwe saldo? 
• € 15 + € 10 – € 7,50 = € 17,50
  

Kopen is Ruilen

Elektronisch Betalen

Elektronisch betalen:

Betalen via internet, met je bankpas of met je telefoon.

Voordeel: het is handig.

Nadeel: je hebt vaak niet in de gaten hoeveel geld je nog hebt.

Sparen

Sparen: betekent dat je je geld niet nu uitgeeft, maar bewaart voor later.

Redenen om te sparen:

Je spaart voor een doel: bijvoorbeeld extra geld voor op vakantie.

Je spaart uit voorzorg: bijvoorbeeld voor als je telefoon kapot gaat.

Je spaart voor de rente.

Rente: is een vergoeding die je krijgt van de bank omdat je er spaart.

De rente is een bepaald percentage per jaar.

Rente berekenen

Rentebedrag per jaar = percentage ÷ 100 x spaarbedrag

Op je spaarrekening staat € 225. Je krijgt 1,2% rente per jaar. Bereken het bedrag dat je na 1 jaar aan rente krijgt.

Stap 1: De som is: 1,2% van € 225 = …

Stap 2: Maak van de 1,2% een decimaal getal: 1,2 ÷ 100 = 0,012

Stap 3: vermenigvuldig het spaarbedrag met het decimaal getal

Stap 4: berekening stap 3: 0,012 x  € 225 =  € 2,70 aan rente

Of in één keer berekenen: 1,2 ÷ 100 × € 225 = € 2,70

Geldfuncties

De drie geldfuncties:
(manier waarop je geld kunt gebruiken)

1. Ruilmiddel: wanneer je iets koopt.
    
2. Spaarmiddel: wanner je geld bewaart om later uit te geven.
3. Rekenmiddel: wanneer je de waarde van iets in geld aangeeft. 

Leerdoelen paragraaf 2.3

• Je weet welke redenen je kunt hebben om geld te lenen.
• Je weet hoe een lening werkt en je kunt de kosten van een lening berekenen.
• Je kunt een percentage berekenen (volgende les)

Lenen bij een Bank

Een lening bij de bank: betaal je terug met een vast bedrag per maand. Dat is de maandtermijn.

De maandtermijn bestaat uit twee delen:

1. Aflossing:  voor het terugbetalen van het geleende geld. 
2. Rente: is een vergoeding aan de bank, omdat je hun geld mag gebruiken. 

Een percentage berekenen

Percentage = aantal of bedrag ÷ totaal × 100

Percentage = deel ÷ geheel × 100
(zie je ook vaak)

Je leent € 250,- en betaalt € 16,25 rente

Hoeveel procent is de rente van het geleende bedrag?

Stap 1: Maak van de vraag een som; 16,25= ?? van 250

Stap 2: Deel het bedrag dat je in procenten wilt uitdrukken door het totaal.; 16,25: 250= 0,065

Stap 3: Vermenigvuldig de uitkomst van stap 2 met 100 en zet er een %-teken achter; 0,065 x 100 = 6,5%

En nu via verhoudingstabel?

Leerdoelen paragraaf 2.4

• Je weet waarom je een verzekering afsluit
• Je weet hoe een verzekering werkt en bij wie je die afsluit. 
• Je kunt met behulp van informatie de verzekeringspremie berekenen.
• Je weet wat het gevolg is als je een eigen risico hebt.

Bij verzekeren kijk je naar:

Risico; wordt bepaald door de kans dat je schade hebt en de hoogte van het bedrag waar het om gaat.

Verzekering;

1. vrijwillig; reisverzekering, inboedel, opstal en fiets.
2. verplicht; zorgverzekering basis en WA-verzekering scooter, auto.

Verzekering afsluiten (1)

• Verzekeraar: = verzekeringsmaatschappij
• Verzekerde = ben jijzelf
• Polis; 
  Bewijs dat je een verzekering hebt afgesloten.
• Premie:
  Het bedrag dat je als verzekerde betaalt voor de verzekering.

Verzekering afsluiten (2)

• Eigen risico;
  Het deel van de schade dat je zelf moet betalen en dat dus niet vergoedt wordt door de verzekeraar.
• Polisvoorwaarden:
  Staat precies in waar je wel of geen recht op hebt.
• Schadevergoeding:
  - als je verzekerd bent en je hebt schade krijg je een schadeuitkering
  - verzekeraar gebruikt (deel) van de premieinkomsten om de schadevergoeding te betalen

Leerdoelen paragraaf 3.1

• Je weet wat de arbeidsmarkt is en hoe je op een vacature kunt solliciteren
• Je weet waarom scholing nodig is.
• Je weet wat het nut is van arbeidsverdeling
• Je kent het verschil tussen een deeltijd- en voltijdbaan
• Je kunt gegevens aflezen uit een circel- en staafdiagram

Begrippen 3.1

Vacature: Een baan waarvoor iemand wordt gezocht.

Solliciteren: Je laat een bedrijf weten dat je een bepaalde baan graag wil hebben.

Voltijd: 36-40 uur per week

Deeltijd: minder dan 36 uur

Ongeschoold werk: werk waarvoor je geen beroepsopleiding nodig hebt.

Geschoold werk: heb je wel beroepsopleiding voor nodig

Arbeidsverdeling

• Het werk is verdeeld in verschillende banen.
• Ieder doet waar hij goed in is (=specialisatie)
• Werk beter en sneller gedaan.

Leerdoelen paragraaf 3.2

• Je weet wat het verschil is tussen een werkgever en een werknemer
• Je kunt het verschil tussen een vaste en tijdelijke baan uitleggen
• Je weet wat een arbeidsovereenkomst en wat een proeftijd is.

Werknemer: iemand die in dienst van een baas betaald werk doet

Werkgever: Iemand die één of meer mensen in loondienst heeft

Par 3.2 begrippen

Arbeidsovereenkomst: een afspraak dat een werknemer in loondienst komt bij een werkgever

Begrippen 3.2

Proeftijd: een periode waarin de werknemer en werkgever kunnen opzeggen als het niet bevalt.

Vaste baan: een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

Tijdelijke baan: werk voor een bepaalde tijd, tot een afgesproken einddatum.

Uitwerking vraag 23

Leerdoelen paragraaf 3.3

• Je weet voor wie een cao geldt en wat erin geregeld is
• Je kunt met gegeven informatie het nettoloon berekenen
• Je weet hoe in de wet het minimumloon geregeld is
• Je weet welke wetten jou als werknemer kunnen beschermen.

Afspraken alle werknemers

• Bedrijfstak: groep gelijksoortige bedrijven
• CAO (Collectieve Arbeidsovereenkomst): Gezamenlijke afspraken over de arbeidsvoorwaarden in een bedrijfstak. (alle werkgevers in bedrijfstak met de werknemers)

Van bruto naar nettoloon

Brutoloon (loon waarop niets is ingehouden)

- loonbelasting

- sociale premies

= Nettoloon (loon dat je ontvangt op bankrekening)

Loonheffing= loonbelasting + sociale premies

Arbeidstijdenwet: regels voor werk- en rusttijden

Arbowet: arbeidsomstandigheden

Leerdoelen paragraaf 3.4

• Je kunt uitleggen wanneer iemand werkloos is;
• Je weet wat ontslag is en wat de gevolgen ervan kunnen zijn;
• Je kunt uitleggen wat het UWV voor je kan betekenen na ontslag;
• Je kunt gegevens aflezen uit een lijndiagram
• Je weet wat de gevolgen van technologische ontwikkelingen kunnen zijn.

Je telt als werkloze als je:

• tussen de 15 jaar en de pensioenleeftijd bent, 
• geen baan hebt, 
• actief op zoek naar werk bent.

Ontslag

Ontslag: het beëindigen van wordt je arbeidsovereenkomst.

• Je kunt ontslag krijgen. 
• Je kunt ook zelf ontslag nemen. 

Opzegtermijn

• Bij ontslag heb je meestal te maken met een opzegtermijn. 
• Opzegtermijn: tijd zitten tussen het moment dat je ontslag neemt of krijgt en de einddatum van de baan.
  

UWV

De taken van het UWV (= overheidsinstelling) zijn:

• bekijken of je recht hebt op een werkloosheidsuitkering
  
• helpen bij het vinden van een nieuwe baan. 

Technologische ontwikkeling

Nieuwe kennis van de techniek en nieuwe uitvindingen.

> nieuwe beroepen en nieuwe producten

Rekenvaardigheden hst 2

• Saldo berekenen
• Rekenen met rente
• Percentage berekenen
• Rekenen met verzekeringspremies, eigen risico, schade uitkering.
• Korting berekenen. 

Rekenvaardigheden hst 3

• Nettoloon en brutoloon berekenen
• Gemiddelde berekenen
• Procentuele stijging en daling
• grafieken lezen en tekenen
•