4.1 Eigen keuzes maken 2025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

- Welkom

- Spullen op tafel: 

- Boek, schrift, pen, - Laptop

- Log in bij deze les

H4 Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

Mentaliteit is je houding en denkwijze.

Welke twee voorbeelden passen daarbij?

Ik ben meestal positief

Ik eet elke dag hagelslag

Ik ga vaak naar het strand

Ik maak graag muziek

Ik wil altijd winnen

Wat is de juiste definitie van cultuur?

1. Alles wat te maken heeft met kunst, zoals schilderijen of muziek
2. De dingen die mensen in andere landen doen die anders zijn dan in Nederland
3. De geschiedenis, kunst, religie en taal van alle mensen in een land
4. De ideeën van mensen, hun gewoonten, geloof, kunst en wetenschap

Wat past bij jouw cultuur?

Wat past bij jouw mentaliteit?

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1 Eigen keuzes maken

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

Aan de slag: opdracht 2 t/m 5

Hoe maak jij je eigen keuzes?

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

• Rond 1880: verzuiling

• Oorzaak: leiders van protestantse kerken--> hun mensen beschermen tegen 'slechte' invloeden. 

• Eigen voetbalvereniging
• Eigen krant
• Eigen school
• Eigen politieke partij
• Eigen vakbond.

• Katholieken en socialisten gingen er snel aan mee doen?
• En de liberalen? Tegen hun zin ook een groep....

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Hoe zag het leven er uit?

• Je deed alles binnen je eigen zuil:
  boodschappen
  tv-kijken 
  krant lezen

• Verzuiling zorgt voor een bepaalde mentaliteit 
• Gehoorzamen aan de leiders
• Kinderen luisteren naar ouders/leraren
• Sterke sociale controle

• Gevolg: mensen gedragen zich hetzelfde

- Welkom

- Spullen op tafel: 

- Boek, schrift, pen

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grenzen kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

H3 + H4=TW vanaf 18-03

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling + examenopdrachten oefenen

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

In de Tweede Wereldoorlog

• Zuilen minder belangrijk
• Men was vooral:
• Nederlander
• Bezetter verbood kranten, radio, politiek

• Na de oorlog terug naar het oude. 

• Behalve de jongeren....die wilden verandering....

• Nu: maken blz 11: opdr. 1 t/m 4=HW

- Welkom

- Spullen op tafel: 

- Boek, Zuidschrift,pen

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Verandering vanaf 1950:

• Lonen omhoog, welvaart stijgt
• Jongeren langer naar school

Gevolg:

• Jongeren zitten meer bij elkaar
• Invloed op elkaars gedrag

Gevolg:

• Jeugdculturen: eigen stijl en mentaliteit van een groep jongeren. 
• Kleding, kapsel, muziek.
• Nozems, provo's, hippies. 

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960.

Begrippen:

• jeugdcultuur

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Nozems

• Eind jaren 50
• Werkende jongens uit steden
• Kenmerken: brommer, leren jack, spijkerbroek, vetkuif
• Willen genieten van vrijheid en niet hun regelmatige werk.

• Meiden?
• Opgestoken haar + wijde rokken + petticoat

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Provo's

• Midden jaren 1960, vooral in Amsterdam
• Studie universiteit
• Provoceerden het gezag
• Ouders, kerk, politie, leraren
• Wens om samenleving + politiek veranderen

Meer weten?

Kijk dan ook eens hier naar ...

Wilde jaren: Een eeuw Jeugdcultuur

• Jeugd op drift: rock-'n-roll en beat (1955-1966)
• Ziel en lichaam: Soul en disco (1955- 1985)

• 
  

www.hln.be

schooltv.nl

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

B

Jeugdculturen

Hippies

• Eind jaren 60
• Liefde voor elkaar
• Tegen milieuvervuiling, oorlog + kernwapens
• Herkenbaar: kleding (veel kleuren, bloemen, parelkettingen, lang haar)
• Voorstander vrije seks, blowen, popfestivals
• Woonden in gekraakte panden + communes

Aan de slag: opdracht 5 t/m 9 blz 13

- Welkom

- Spullen op tafel: 

- Boek, schrift, pen, - Laptop

- Log in bij deze les

H4 Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

A

Leven in zuilen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was

Begrippen:

• verzuiling
• mentaliteit
• sociale controle

B

Jeugdculturen

Leerdoel:

• Je kunt drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden in de jaren 1950 en 1960

C

Individualisering

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

Begrippen:

• jeugdcultuur

Herhaling

Welke vier zuilen waren er rondstreeks 1950 in NL?

Sleepvraag

Socialisten

Liberaal

Protestant

Katholiek

Telegraaf

Parool

Volkskrant

Trouw

Sleepvraag

Socialisten

Liberaal

Protestant

Katholiek

VVD

PVDA

KVP

CHU

Welke drie jeugdculturen waren er rond 1950/1960?

1. Provo's
2. Hippies
3. Gabbers
4. Nozems

1. Provo's
2. Hippies
3. Gabbers
4. Nozems

1. Provo's
2. Hippies
3. Gabbers
4. Nozems

Welke van de volgende jeugdculturen kwam niet op voor het milieu

1. Provo's
2. Hippies
3. Nozems

00:17

Welke jeugdcultuur past het beste bij dit nummer?

00:30

Welke visuele (kleding en gedrag) kenmerken komen overeen met de jeugdcultuur 'Nozems?'

01:15

Welke jeugdcultuur past bij dit nummer, leg uit waarom.

Ik kan de leerdoelen van 4.1 deel A en B beantwoorden

Ja

Nog niet

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

Vanaf jaren '60 ontzuiling:

• nieuwe radiostations zonder zuil
• nieuwe politieke partijen zonder zuil
• jongeren trekken zich van zuilen niks aan

Gevolg:

• Verzuilde organisaties verdwenen
• Kranten gingen politici kritisch volgen ipv leiders zuil volgen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Begrippen:

• ontzuiling
• secularisatie
• individualisering

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

• Naast ontzuiling ook secularisatie -->
• Steeds minder mensen gelovig

• Kerk ouderwets:
• Ongetrouwd samenwonen
• Scheiden
• Voorbehoedsmiddelen

• Kerk moet zich niet bemoeien 
• Persoonlijke kwesties

§4.1

Eigen keuzes maken

BASIS

C

Individualisering

• Mensen laten zich minder beïnvloeden door anderen.

• Oorzaken:
• Secularisatie --> leiders minder macht
• In steden --> minder sociale controle

• Dit leidde tot individualisering 

HEB JE HET GESNAPT?

...uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot

in de jaren 1950 verzuild was

...drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden

in de jaren 1950 en 1960

...beschrijven hoe in de Nederlandse samenleving

het individu meer centraal kwam te staan

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Leg in je eigen woorden uit wat verzuiling is. Gebruik ook een voorbeeld!

Leg uit wat secularisatie is

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer

110