6.5: Opslag en afbraak in de lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 Voeding, vertering & gezondheid

De vorige les

1. Wat doet het alvleessap?
   
   
2. Wat zorgt voor oppervlakte vergroting van de darmen?
   
   
3. Wat is resorptie?

Huiswerk

• Kringspieren: trekken samen achter de voedselbrok (de kant waar hij vandaan komt).
  
  
• Lengtespieren: trekken samen aan voorzijde voedselbrok (de kant die hij op moet).
  

6.5 Opslag en afbraak in de lever

Deze les leer je...

• Hoe de lever is opgebouwd;
• Wat gal is, en hoe het wordt afgevoerd en opgeslagen;
• Hoe de lever verschillende voedingsstoffen verwerkt;
• Hoe de lever afvalstoffen verwerkt.

De lever

• Groot, donkerbruin orgaan => sterke doorbloeding
• Twee aanvoerende bloedvaten: leverslagader (20%, ZR) & poortader (80%, ZA).
• Poortader: opgenomen voedingsstoffen => lever

Bouw van de lever

• Levercellen in groepjes: leverlobjes.
• Elk leverlobje heeft aftakking van beide bloedvaten.
  
  
• Glucose, vetten en eiwitten, aminozuren en ureum vanuit de lever naar de leverader.

In welke richting stroomt het bloed van de poortader?

1. Nier => Lever
2. Darm => Lever
3. Lever => Nier
4. Lever => Darm

Afbraak rode bloedcellen

• Witte bloedcellen => afbraak rode bloedcellen => hemoglobine
  
• IJzer => opgeslagen voor nieuwe Hb moleculen
  
• Overig hemoglobine afgebroken => bilirubine

Bilirubine

Bilirubine wordt gemaakt door milt en lever bij het afbreken van oude rode bloedcellen. Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt bewaard de rest wordt bilirubine.

Je lever geeft dit samen met galzure zouten af als gal. 

Bilirubine is geel maar wordt door bacteriën in de darm omgezet naar een bruine stof. Dit zorgt voor de kleur van de ontlasting. 

Gal

• Levercellen maken gal
• Via buisjes gal afgevoerd => galblaas & 12-VD
  
  
• Gal: bilirubine + galzure zouten (emulgeren vet)
  

Wat is de functie van de lever met betrekking tot gal?

1. Gal verwijderen
2. Gal maken
3. Gal opslaan
4. Gal verteren

Gal bevat onder andere...

1. Aminozuren
2. Ureum
3. Bilirubine
4. IJzer

Verwerking: voedingsstoffen

• Koolhydraten: concentratie glucose 
• Hoge concentratie glucose => insuline => opslag glycogeen
• Lage concentratie glucose => glucagon => glycogeen omzet in glucose

Verwerking: voedingsstoffen

• Aminozuren: bouwstof voor lichaamscellen
• Aanmaak bloedeiwitten (bloedstolling).
  
• Lever kan aminozuren ombouwen tot andere aminozuren => niet-essentiële aminozuren.
• Te veel aminozuren afgebroken => ureum (afgevoerd naar nieren)

Verwerking voedingsstoffen

• Vetachtige stoffen.
• Fosfolipiden => bouwstof voor membranen.
• Cholesterol => bouwstof celmembraan en grondstof voor hormonen.  

Ureum ontstaat door?

1. Het afbreken van aminozuren
2. Het afbreken van giftige stoffen
3. Het koppelen van aminozuren
4. Het afbreken van bilirubine

Verwerking: gifstoffen

• Gifstoffen afbreken:
• Medicijnen, alcohol en drugs.
  
  
• Afbraak geleidelijk, soms gaat het meerdere malen door de lever.

Waar of niet waar?
Medicijnen worden door de lever in een keer afgebroken

1. Waar
2. Niet waar

Wat zijn de functies van de lever?

Huiswerk

• Paragraaf 6.5: Opslag en afbraak in de lever
  
• Maken opdracht 1 t/m 12.

https: