HC Steden en burgers in de lage landen 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

HC Steden en burgers in de Lage Landen

1050-1700

Leidende vraag H.3:

In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden

Eeuw (1602-1700)?

Kenmerkende Aspecten:

• Het streven van vorsten naar absolute macht
•  De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
  

De Republiek der zeven Verenigde Nederlanden

• 7 zelfstandige/soevereine gewesten (en Drenthe en de Generaliteitslanden die bestuurd werden door de Staten-Generaal
• Onderlinge concurrentie: tol en belastingen. 
• Enkel samenwerking op buitenlands gebied 

Hoe kon in de Republiek een Gouden Eeuw ontstaan?

trekschuit

Amsterdam = bijzonder

De positie van Amsterdam was op enkele gebieden uitzonderlijk:

• Door haar stapelmarktfunctie 
  >> opslag in pakhuizen zorgt voor vraag + invloed op prijsvorming 
• Door haar eigen versie van de koopmansbeurs
  >> Europese handel groeit tot internationale handel
  >> Vergemakkelijken: Wisselbank en Beurs opgericht >> geld wisselen + andere financiële acties (lenen, cheques verrekenen).
  >> Belangrijkste handelsinstituut = Amsterdamse Beurs (koopmansbeurs) = ontmoetingsplaats voor iedereen die iets met de handel te maken had.

Regenten in de Republiek

Regenten hadden bijna alle macht in de Republiek in handen:

• Bestuurders van de steden, de gewesten en de staat. 
• Schout en schepen, bestuurders VOC/WIC, rechters (Hoven)
• Waren calvinistisch
• Waren rijke burgers (patriciërs). 

Regenten in de Republiek

Er ontstaat een regenten-oligarchie: 

• Economische samenwerking tussen handelaren (gilden, VOC en WIC)
  
• Innovatie (fluitschepen, houtzaagmolen, droogmakerijen + nieuwe gewassen)
  
• Het particularisme van steden en gewesten handhaven (elke stad/gewest was uit op eigen gewin >> regenten kregen hierdoor zeggenschap)
  
• Burgers gewetensvrijheid garanderen (trok mensen aan (bijv. wetenschappers) + winstgevende boekenhandel) - niet onbeperkte tolerantie (bijv. Spinoza)
  
• Stadhouders moeten vrijheid van de burgers respecteren (zochten meer macht >> regenten wilden dit tegengaan)

KA: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

KA: De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Johan van Oldenbarnevelt

en

Johan de Witt

Samen maken:

Vraag 6 t/m 9 blz. 212

De executie van Oldenbarnevelt

1672 Het Rampjaar: het einde van de Gouden Eeuw

Migranten

• Val van Antwerpen
• Hugenoten (Frankrijk)
• Joodse bevolking (vervolgingen)
• Seizoensarbeiders uit Duitsland 

1650-1672: stadhouderloos tijdperk