5e bijeenkomst: Spellingsregels en formuleren & een VERSLAG maken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Wat gaan we vandaag doen?

• In Teams staat dictee 1 3F (10 zinnen) voor jullie klaar om te     oefenen met spelling 3F. 
• Spellingsregels: 4.2 Tussenletters  en 4.4 -e of -en aan het eind?
• Formuleren: 2.3 Dubbelop en door elkaar.
• Theorie: een verlag schrijven.
• Aan de slag met een verslag schrijven.

Dictee 3F

Het hoe en waarom..................

Theorie over het gebruik van een tussenletter.

Een samenstelling is een combinatie van twee of meer woorden. Om die woorden aan elkaar te plakken worden er vaak tussenletters gebruikt. Je kiest de tussenletter -en of -s door naar de meervoudsvorm van het eerste deel te kijken.

Bijvoorbeeld:

tomaat + soep= tomatensoep

station + plein = stationsplein

-e of -en als tussenletter?

Sommige woorden hebben dubbele meervoudsvorm:

• ziektes/ziekten = ziektebeeld
• hoogtes/hoogten = hoogtevrees
• groentes/groenten = groentesoep
•  boekes/ boeken = boekenkast
• stoels/ stoelen =  stoelendans

Uitzondering (1)

Wanneer er leesproblemen ontstaan, plaats je een koppelteken: 

• mee-eter, 
• radio-omroep, 
• achttiende-eeuwse
• contra-aanval

Uitzondering (2)

Een samenstelling krijgt geen tussenletter als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat al -en als uitgang heeft.

Bijvoorbeeld:

• Keukenraam (ook al heeft keuken als meervoud -s)
• Havenmeester  (ook al heeft haven als meervoud -s)

Uitzondering (3)

Wanneer het eerste deel van de samenstelling de stam van het werkwoord betreft, gebruik je een -e als tussenletter.

Bijvoorbeeld:

• Wiegelied (wieg is de stam van het werkwoord wiegen)
• Spinnewiel (spin is de stam van het werkwoord spinnen)

Uitzondering (4)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling er maar één van bestaat.

Bijvoorbeeld:

• Maneschijn (wij hebben maar één maan)
• Zonnebank (wij hebben maar  één zon)
• Koninginnedag (we hadden maar  één koningin)

Uitzondering (5)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling het deel dat erna komt versterkt.

Bijvoorbeeld:

• Beresterk
• Apetrots
• Stekeblind

Uitzondering (6)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling een ouderwetse samenstelling is. 

Bijvoorbeeld:

• bakkebaard
• bruidegom
• ledematen
• zinnebeeld

Bij twijfel ....

.... gebruik een woordenboek!

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. groentepakket
2. groentenpakket
3. groentespakket

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. pannenkoek
2. pannekoek

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. zakenreis
2. zakereis

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. stekenblind
2. stekeblind

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. geboortecijfer
2. geboortencijfer

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. nachtegaal
2. nachtengaal

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. koninginnesoep
2. koninginnensoep

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. boordenvol
2. boordevol

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. huilebalk
2. huilenbalk

Op het einde -e of -en?

Woorden als sommige, vele, enkele, laatste, beide, alle schrijf je met -en als het slaat op mensen. Het woord wordt zelfstandig gebruikt.

Bijvoorbeeld:

• De meesten wilden een broodje kaas.
• De les trekt veel publiek. Sommigen komen zelfs twee keer!

Op het einde -e of -en?

Let op:

Het woord kan ook niet zelfstandig gebruikt worden. Dan kun je een woord uit de vorige zin ervoor of erachter denken. In dat geval gebruik je alleen een -e.

Bijvoorbeeld:

• Enkele studenten kozen voor een zeilkamp, maar de meeste wilden skiën.

Kies de juiste vorm:
Het huis van de buren staat te koop. Er zullen dus ... bewoners komen.

1. andere
2. anderen

Kies de juiste vorm:
Mijn nieuwe auto moet zuiniger zijn dan die van ......

1. andere
2. anderen

Kies de juiste vorm:
De directeur sprak twee werknemers toe: "deze mededeling is voor jullie ......

1. beide
2. beiden

Kies de juiste vorm:
Weerdeskundigen beweren dat Texel de .... zonuren heeft.

1. meeste
2. meesten

Kies de juiste vorm:
....... die het niet eens zijn met de beslissing, moeten nu hun hand opsteken.

1. Degene
2. Degenen

Kies de juiste vorm:
De journalisten waren ... van mening dat de berichtgeving onjuist was.

1. alle
2. allen

Kies de juiste vorm:
Op het forum was verdeelheid. ..... waren het eens met de stelling.

1. Sommige
2. Sommigen

Kies de juiste vorm:
Slechts ...... haalden de eindstreep van de zware tocht

1. weinige
2. weinigen

Kies de juiste vorm:
Heb je de documenten ontvangen? ...... moeten ingekort worden.

1. Alle
2. Allen

Formuleren:

2.3 Dubbelop of door elkaar?

Verbeter de zin:
Hij doet nooit geen jas aan als hij naar buiten gaat!

Verbeter de zin:
Met water wordt voorkomen dat de aangespoelde walvis niet uitdroogt.

Een verslag schrijven

Voordat je begint met schrijven, denk je na over de inhoud van je verslag. 

Je maakt een bouwplan.

Maak in je bouwplan plaats voor de 5 W-vragen en 1 H-vraag: 

wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe? 

5W+1H

Vraag

Je wilt een leesbaar verslag schrijven. Hoe doe je dat?

Je wilt een leesbaar verslag schrijven. Hoe doe je dat?  

  Je tekst is duidelijk geformuleerd:

• Je maakt alinea's (inleiding, middenstuk en slot). Het middenstuk bestaat uit meerde alinea's. Tussen de 300-400 woorden. 
• Je houd je aan de tekststructurele opbouw.*
• Je kiest te niet eenvoudige woorden.
• Jouw zinnen zijn complex: verwijswoorden, signaalwoorden, voegwoorden. Je zorgt dat ze wel goed blijven lopen.
• Jouw argumenten zijn steekhoudend en controleerbaar.*

Aan de slag 

Schrijf een verslag:

2.4 Verslag en notulen: Examenopdracht 3F nr. 2 en 3