Humanisme

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Humanisme

'Welke opvattingen vormen de kern van het humanisme' is een historische vraag over

1. het verleden
2. de relatie tussen verleden en heden
3. de totstandkoming van historische kennis
4. historische beeldvorming

Kenmerk 1: terug naar de bron

Wat waren de bastions van kennis in de middeleeuwen en vroegmoderne tijd?

02:17

Waarom zijn de boeken volgens William of Baskerville verborgen?

1. Ze zijn te kostbaar.
2. Ze moeten beschermd worden tegen plunderaars.
3. Ze bevatten informatie die niet geweten mag zijn.

Waarom waren boeken niet vrij toegankelijk?

Het was de abt die bepaalde welke boeken werden overgeschreven. Indien zij niet overeenkwamen met de christelijke leer, werden ze verborgen gehouden.

Enthousiasme OH? / Problemen letterkunde?

Tekstherstel

Reden?

Er waren beperkingen aan bronnen: 

• veel teksten ontoegankelijk
• in de middeleeuwse documenten hadden kopiisten bij het overschrijven - bewust of onbewust - fouten gemaakt. Daardoor verschilden ze van het origineel.

Tekstherstel

Manier?

Door taalstudie en vergelijking van verschillende versies probeerden humanisten de oorspronkelijke tekst uit de oudheid te herstellen.

-> ontwikkeling van een wetenschappelijke tekstkritiek

Kenmerk 2: mensbeeld

Twee aspecten mensbeeld? 

Middeleeuwen

God centraal

= ?

Gemeenschapszin

Renaissance

Mens centraal

= ?

Individualisme

Middeleeuwen

God centraal

= theocentrisme

Gemeenschapszin

Renaissance

Mens centraal

= antropocentrisme

Individualisme

->

ideaalbeeld van de

homo universalis

Kenmerk 3: 

veelzijdig gevormde mens

Kenmerk 4: 

kritische ingesteldheid

Kritische ingesteldheid

• niet zomaar op vroegere geschriften vertrouwen
• debat, daarbij eigen inzichten met argumenten onderbouwen
• onderzoek, daarbij vertrouwen op eigen waarnemingen

kennis uit OH <-> kennis uit eigen ervaring

-> twijfel, belangrijke stap om tot nieuwe inzichten te komen

Oefening op kritische ingesteldheid - humanisten

In hoeverre heb je deze leerstof begrepen?

😒🙁😐🙂😃