9.2 Stengels en wortels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

9.2 Wortels en stengels

Lesdoelen 

• Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.
  
• Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden en je kunt het belang hiervan voor de fotosynthese beschrijven.

Functie stengels 

• Dragen van bladeren en   bloemen
  
• Transport van water en  voedingsstoffen (mineralen)
  
• Opslag reservevoedsel

Vaatbundels 

• Zorgen voor transport in (zaad)planten
  
• Een groepje vaten; lange buisjes die van de wortels tot aan de bladeren lopen
  
• 2 soorten vaten:
  

       Houtvaten en Bastvaten

Vaatbundels bestaan uit vaten (buisjes)

Twee soorten:

Houtvaten → water van de wortels 

naar bladeren en bloemen ⬆

Bastvaten → water met energierijke stoffen

van blad naar andere delen ⬆⬇

Bouw van houtvaten en vezels 

Houtvaten bestaan uit dode cellen 

met cellulose en houtstof

Bastvaten bestaan uit levende cellen en bevatten openingen in de dwarswanden

Stevigheid door houtcellen en vezels

• Houtcellen en vezels zijn stevig dankzij de celwanden
• Celwanden bestaan uit houtstof en cellulose 
• Houtstof en cellulose zorgen voor stevigheid 

• Bij uitdroging blijven delen van houtstof en vezels toch stevig. (houtachtige planten)

• Planten met geen of weinig houtstof in hun stengels worden slap als ze uitdrogen. (kruidachtige planten)

Functie wortels 

• Vastzetten in de grond
• Water met mineralen 

       opnemen

• Opslag van reservevoedsel
  

Wortelharen

vergroten het worteloppervlak

zorgen voor opname van water en opgeloste stoffen

Transport water en mineralen

Het water van kan van beneden naar boven door 2 oorzaken:

• Zuiging van de Bladeren door verdamping. (veel)
• Worteldruk; de wortels persen het water omhoog (weinig)

Welke stoffen neemt de plant waar op en hoe?

Huidmondjes

Wortelharen

Koolstofdioxide

Water

Mineralen

Wat vervoeren de houtvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Bastvaten vervoeren....

1. van de wortel naar de bladeren
2. van de bladeren naar de wortel

Bastvaten bevinden zich aan de .......... van een blad.

1. onderkant
2. bovenkant

Transport omhoog in een stengel komt o.a. door....

1. spierkracht
2. zwaartekracht
3. verdamping van water uit de huidmondjes
4. zuigkracht van de bastvaten

Wat is een organische stof?

1. koolstofdioxide
2. zuurstof
3. zetmeel
4. water

Organische stoffen zijn

1. energierijk
2. energiearm

Een peen is een verdikte wortel die reservestoffen bevat.
Hoe komen de reservestoffen in de peen?

1. via bastvaten
2. via houtvaten
3. via haarvaten
4. via wortelharen

Zet de stappen van het proces van watertransport in een plant in de goede volgorde.

1

2

3

4

Water stroomt door de nerven

Water in de vaatbundels wordt aangevuld door de wortels.

Water verdampt uit de bladeren.

Water stroomt door de vaatbundels omhoog. 

De houtvaten worden aangegeven met nummer 9

1. Waar
2. Niet waar

Is deze plant een houtachtige of een kruidachtige plant?

1. Houtachtige plant
2. Kruidachtige plant

Zelfstandig werken

Thema planten B2

- Opdrachten maken

Klaar? Nakijken

Test Jezelf/Flitskaarten