24-25 Voedingsleer 3 - Les 4

• Voedingsleer
• MBO
• Studiejaar 2

Voedingsleer 3 - Les 4

Weekplanning

1. Energiehomeostase
2. Vervolg energie homeostase
3. Glucose homeostase, diabetes en zoetstoffen
   
4. Overgewicht en obesitas
   
5. Zoetstoffen + Invloed vegetarisme en veganisme
   
6. Medische voeding en diëten
7. Toets 

Lesplanning

1. Introductie: Feitjes
2. Overgewicht vs obesitas
3. Oorzaken overgewicht
4. Obesogene samenleving
5. Gezondheidsrisico's

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt uitleggen wat er wordt verstaan onder de obesogene samenleving en weet welke factoren hierin een rol spelen
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  

Feiten

• Sinds 1981 is het aantal volwassen Nederlanders met overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) anderhalf keer zo groot geworden. 
• In 2017 had 49,9% van de mensen van 20 jaar en ouder overgewicht, waarvan 14,2% ernstig overgewicht. 
• Meer mannen dan vrouwen hebben overgewicht, maar meer vrouwen hebben ernstig overgewicht. 
• Het percentage mensen met overgewicht neemt toe met de leeftijd. 
• Ook blijkt dat overgewicht vaker voorkomt bij mensen met een lager opleidingsniveau.
  
• Van de kinderen en adolescenten (4-20 jaar) had in 2017 11,1% matig overgewicht en 2,5% ernstig overgewicht. 

Overgewicht en obesitas

• Te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. 
• Ontstaan als de hoeveelheid energie die iemand binnenkrijgt via eten en drinken voor een langere tijd hoger is dan het lichaam verbruikt (verbrandt).

Wat is het verschil tussen overgewicht en obesitas?

Hoe bepaal je
overgewicht of
obesitas?

Bepalen van overgewicht

Er zijn verschillende manieren waarop overgewicht wordt bepaald. 

Zoek uit wat de volgende metingen inhouden en wanneer ze worden gebruikt.

• BMI
• Huidplooimeting
• Middelomtrek

Middelomtrek en overgewicht

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt uitleggen wat er wordt verstaan onder de obesogene samenleving en weet welke factoren hierin een rol spelen
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  

Mogelijke oorzaken
overgewicht

Neem het krantenartikel door die op de ELO staat. 

- Dikke stress geeft buikvet

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt uitleggen wat er wordt verstaan onder de obesogene samenleving en weet welke factoren hierin een rol spelen
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  

Obesogene samenleving

• Steeds meer verleiding door de omgeving
• Het wordt steeds makkelijker om te kiezen voor overmatige consumptie van calorierijk voedsel. 

Een omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en daarnaast te weinig te bewegen.  

• In Nederland hebben we te maken met een omgeving waarin energierijk voedsel overal en de hele dag door verkrijgbaar is. 
• De verleiding om te veel en te vaak te eten en te drinken is daardoor groot. 
• De beschikbaarheid van een goed wegennet en openbaar vervoer zorgt daarnaast voor een omgeving waarin de noodzaak om te bewegen minimaal is. 

Dit wordt de obesogene omgeving genoemd. 

De obesogene omgeving wordt als belangrijke oorzaak genoemd van de toename van het aantal mensen met overgewicht en obesitas in de afgelopen 40 jaar. 

1. Groei beschikbaarheid en

 toegankelijkheid van voedsel 

1. Groei beschikbaarheid en toegankelijkheid voedsel

Het aanbod van (calorierijk) voedsel is de afgelopen jaren toegenomen. Voedsel is makkelijker verkrijgbaar en bereikbaar. Het gaat hier onder andere om de toename in de dichtheid van het aantal punten waar eten te koop is; voedsel is vrijwel overal aanwezig en op die manier nodigt de omgeving op ieder moment uit (te veel) te eten. Ook lage prijzen, variatie en de veelheid van keuzemogelijkheden spelen een rol. Blootstelling aan voedsel kan het verlangen om iets te eten oproepen bij consumenten. Hun verlangen om grotere hoeveelheden te eten kan worden aangewakkerd, en ook de daadwerkelijke hoeveelheid die zij eten kan groter worden. Makkelijk te verkrijgen voedsel kan worden ervaren als moeilijker om te weerstaan.

2. Portie grootte

4 Trends:

1. Er zijn grotere maten toegevoegd
   
2. Portiegroottes van verschillende 

      producten zijn toegenomen

2. Grotere porties

Porties zijn in de loop der tijd groter geworden. Portiegrootte is een sterke beïnvloedende factor in de omgeving die energie-inname beïnvloedt. Er zijn 4 trends te zien:

1. Er zijn grotere maten toegevoegd
2. Portiegroottes van verschillende producten zijn toegenomen
3. Multi-verpakkingen zijn geïntroduceerd
4. Het aantal items in een multi-verpakking is ook toegenomen.

Consumenten weten niet meer goed wat een ‘normale’ portie is. Dit komt onder andere doordat grote porties de standaard zijn geworden. De porties die buiten de deur worden gegeten, zijn bovendien veel groter dan de aanbevelingen voor een gezonde portie. Grotere porties leiden tot hogere energie-inname.

2. Portie grootte

4 Trends:

3. Multi-verpakkingen zijn geïntroduceerd
4. Het aantal items in een multi-verpakking is ook toegenomen.

2. Grotere porties

Porties zijn in de loop der tijd groter geworden. Portiegrootte is een sterke beïnvloedende factor in de omgeving die energie-inname beïnvloedt. Er zijn 4 trends te zien:

1. Er zijn grotere maten toegevoegd
2. Portiegroottes van verschillende producten zijn toegenomen
3. Multi-verpakkingen zijn geïntroduceerd
4. Het aantal items in een multi-verpakking is ook toegenomen.

Consumenten weten niet meer goed wat een ‘normale’ portie is. Dit komt onder andere doordat grote porties de standaard zijn geworden. De porties die buiten de deur worden gegeten, zijn bovendien veel groter dan de aanbevelingen voor een gezonde portie. Grotere porties leiden tot hogere energie-inname.

3. Marketing strategieën 

• Prijsmarketingstrategieën 
• Consumenten te verleiden 
• Grotere hoeveelheden en meer producten te kopen

Door:

1. Voordeelverpakkingen
2. Acties als 2 voor de prijs van 1

3. Marketing

Prijsmarketingstrategieën die worden ingezet om consumenten te verleiden grotere hoeveelheden en meer producten te kopen, zijn onder andere 

• voordeelverpakkingen en
• acties als 2 voor de prijs van

Consumenten kiezen eerder een verpakking waarvan zij het meeste profiteren, ook al waren ze niet van plan de aanbieding te kopen.

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt uitleggen wat er wordt verstaan onder de obesogene samenleving en weet welke factoren hierin een rol spelen
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;
  

Mogelijke gevolgen
van overgewicht

Gevolgen overgewicht en obesitas

• Vermoeidheid
• Pijnlijke gewrichten
• Hart- en vaatziekten
• Psychische ziekten
• Slecht slapen/slaapapneu
• Diabetes type II
• Hoge bloeddruk

Leerdoelen:

• Jij beschrijft de betekenis van overgewicht en obesitas;
  
• Jij kunt aangeven wat het verschil tussen overgewicht en obesitas is; 
• Jij kunt de oorzaken van overgewicht in kaart brengen;
• Jij kunt uitleggen wat er wordt verstaan onder de obesogene samenleving en weet welke factoren hierin een rol spelen
• Jij kunt de gezondheidseffecten van obesitas benoemen;