5.1 Plantaardige en dierlijke voedingsstoffen

5.1 Plantaardige en dierlijke voedingsstoffen

Leerdoelen:

• Ik kan de functies van brandstoffen, bouwstoffen en reservestoffen in je lichaam vergelijken.
  
• Ik kan het belang van essentiële aminozuren en essentiële vetzuren in je voeding beschrijven.
  
• Ik kan de bijdrage van plantaardige voeding in een gezond dieet beschrijven.
• Ik kan beschrijven hoe planten stoffen opslaan.

FUNCTIES VOEDINGSSTOFFEN:

Brandstoffen: stoffen die energie leveren. 
Koolhydraten, vetten, eiwitten

Bouwstoffen: stoffen die worden gebruikt bij de vorming van cellen en weefsels
Vetten, eiwitten, water, mineralen

Hulpstoffen (beschermende stoffen): stoffen die ervoor zorgen dat je gezond blijft.
Vitamines, mineralen

Reservestoffen: stoffen die worden opgeslagen in bepaalde delen van het lichaam.
Vetten, koolhydraten

Reservestoffen
(opslag van energie)

Koolhydraat (glucose)

=> glycogeen

=> spieren, lever

Vet

=> in beenmerg, rond organen en onder de huid.

Eiwitten

=> worden niet opgeslagen

Koolhydraten

• Brandstof
• Opgeslagen als glycogeen in spieren en lever (reservestof)
• Planten: glucose --> zetmeel

Eiwitten

• Bouwstof voor (spier)cellen en enzymen
• Brandstof (als er verder niets te verbranden is)
• Kan niet worden opgeslagen
• Bestaan uit aminozuren

Eiwitten bestaan uit aminozuren

Er bestaan

20 verschillende

aminozuren

Eiwitten

Sommige niet-essentiële aminozuren kan de lever zelf aanmaken. (67H)

Andere aminozuren kan de lever niet zelf aanmaken, deze essentiële aminozuren moet je via je eten binnenkrijgen.

Vetten

• Brandstof
• Bouwstof voor celmembranen en hormonen
• Opgeslagen onder huid, merg van holle beenderen en rond organen (reservestof)

Vitaminen en mineralen

• Vitaminen: beschermende stof
• Mineralen: beschermende stof en bouwstof

Water

• Belangrijk bestanddeel bloed, lymfe en weefselvloeistof
• Bouwstof
• Transportmiddel

Evenwichtige voeding

Ruststofwisseling =  hoeveelheid benodigde energie zonder inspanning

Geslacht, leeftijd, persoonlijke omstandigheden, inspanning  

Welke info op een etiket?

Vet is Bouw en Brandstof!

Wat zijn verzadigde vetzuren?

Waarom oppassen voor 

teveel verzadigd vet?

Essentiële aminozuren

Essentieel = Eten!

Niet-essentieel = 

niet eten (kunnen door lever gevormd worden)

Vega? Eet peulvruchten!

= Noodzakelijk voor het binnenkrijgen van alle essentiële aminozuren

Wat zijn Voedingsvezels?

Celwanden van plantencellen kan je niet verteren. Zij bestaan uit het onverteerbare molecuul cellulose. 

Planten met extra dikke celwanden bevatten ook nog houtstof, lignine. 

Plantencellen zijn aan elkaar geplakt met een tussencelstof: pectine. 

Cellulose, lignine en pectine zijn onverteerbare stoffen = voedingsvezels

Zetmeel: opslag in aardappel

soort voedingsstof?

functie voor de plant?

en voor de mens?

biologiepagina.nl