H4.2 - Reactievergelijkingen opstellen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H4

§4.2

Planning

• Voorkennis ophalen

• Leerdoelen

• Uitleg §4.2

• Aan de slag

Wat is GEEN chemische reactie?

1. Verbranden van papier
2. Stollen van bloed
3. Het roesten van je fiets
4. Thee zetten

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie of niet?

1. Ja
2. Nee

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Leerdoelen

Na deze les weet ik...:

• wat het verschil is tussen een reactieschema en reactievergelijking

Na deze les kan ik...:

• reactieschema van een chemische reactie opstellen
• reactievergelijking van een chemische reactie opstellen

Weet je nog? - Voorkennis

• Index: 
• -> Kleine getalletje in de molecuulformule -> 2 in SO₂ 
• _{Coëfficiënt:} 
• _{->getal voor de molecuulformule, 5 in 5 NaCl} 

• _{Atomen zijn alleen, behalve sommige atomen, die zijn altijd met z'n tweeën}
• _{Claudia Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda / H.Br.I.N.Cl.H.O.F.}

Weet je nog? - Voorkennis

• Elementsymbolen
• => Kahoot!!

Uitleg §4.2

• Reactieschema
• = schematische weergave van een chemisch reactie óf chemisch proces
• -> beginstoffen  vóór de pijl
• -> reactieproducten na de pijl

• beginstof(fen)    ->    reactieproduct(en)

• Vergeet de fase achter een stof niet! 
• (l), (g), (s), (aq)

Uitleg §4.2

• Reactieschema opstellen:

1. Lees goed de tekst
2. Bepaal de beginstoffen
3. Bepaal de reactieproducten
4. Noteer eerst de beginstoffen -> reactieproducten
5. Noteer de fases van de stoffen

Uitleg §4.2

Reactieschema opstellen

Lucia verhit suiker, door een reageerbuis te verwarmen met de blauwe ruizende vlam. Hierbij komt er een brandbaar gas uit de buis en er blijft een zwarte vast stof (koolstof) achter in de reageerbuis. Verder weet Lucia dat hierbij ook waterdamp vrij komt.

• Stap 1: Lees goed de tekst!
• Stap 2: Bepaal de beginstoffen
  
• Stap 3: Bepaal de reactieproducten
  
• Stap 4: Noteer eerst de beginstoffen -> reactieproducten
  
• Stap 5: Noteer de fases van de stoffen

Uitleg §4.2

Reactieschema opstellen

Lucia verhit suiker, door een reageerbuis te verwarmen met de blauwe ruizende vlam. Hierbij komt er een brandbaar gas uit de buis en er blijft een zwarte vast stof (koolstof) achter in de reageerbuis. Verder weet Lucia dat hierbij ook waterdamp vrij komt.

• Stap 1: Lees goed de tekst!
• Stap 2: beginstof is suiker
• Stap 3: Reactieproducten zijn Water, Koolstof en brandbaar gas
• Stap 4: Suiker --> water + Koolstof + Brandbaar gas
• Stap 5: Suiker (s) --> water (g) + Koolstof (s) + Brandbaar gas (g)

Stel het reactieschema op van het oplossen van suiker in water.

Stel het reactieschema op van het smelten van ijzer.

In veel huizen wordt er aardgas verbrand, voor de centrale verwarming.
Voor de verbranding van aardgas (methaan) is zuurstof nodig. De stoffen die bij de verbranding ontstaan zijn koolstofdioxide en waterdamp.

Stel het reactieschema op voor de verbranding van methaan.

Uitleg §4.2

• Reactievergelijking 
• -> schematische weergave van een chemisch reactie óf chemisch proces in formules
• voor en na de pijl een gelijk aantal atomen van elke soort aanwezig.

Je noemt dat een kloppende reactievergelijking.

Stappenplan

• Schrijf het reactieschema op in woorden
• Vervang de woorden door symbolen
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, voor de pijl
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, na de pijl

Wat is de reactievergelijking van de verbranding van methaan?

Bij de ontleding van water ontstaat er waterstof en zuurstof.

Stel het reactieschema op

Bij de ontleding van water ontstaat er waterstof en zuurstof.

Stel het reactievergelijking op

Stappenplan

• Schrijf het reactieschema op in woorden
• Vervang de woorden door symbolen
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, voor de pijl
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, na de pijl
• Pas het aantal atomen aan door de coëfficiënt te veranderen
• Controleer of voor en na de pijl evenveel van elk atoomsoort
  aanwezig is.

Wat is de reactievergelijking van de verbranding van methaan?

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl moeten van elke atoomsoort evenveel atomen zijn 
  
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (de index verandert niet) 
  
• Let op !! Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coëfficiënten) keer 2 
  
• Let op !! Uiteindelijk moeten de coëfficiënten de kleinst mogelijke hele getallen zijn. 

Bij welke reactie ontstaan er meer koolstofdioxidemoleculen? Bij de verbranding van methaan of de verbranding van etheen?
(Stel eerst de reactievergelijkingen op.)

1. Verbranding van methaan
2. Verbranding van etheen

Bij welke reactie ontstaan er meer koolstofdioxidemoleculen? Bij de verbranding van
methaan of de verbranding van etheen?
(Stel eerst de reactievergelijkingen op.)

Wat is een kenmerk van een chemische reactie?

1. Er treedt een energie-effect op
2. beginstoffen veranderen in reactieproducten
3. De wet van Lavoisier geldt
4. Alledrie de kenmerken zijn juist

Wat is het verschil tussen een reactieschema en reactievergelijking?

1. Reactieschema = symbolen Reactievergelijking = woorden
2. Reactieschema = niet kloppend Reactievergelijking = wel kloppend gemaakt
3. Reactieschema = woorden Reactievergelijking = symbolen
4. Er is geen verschil tussen een reactieschema en vergelijkingen

Wat zijn de beginstoffen in dit reactieschema?

1. Zilver en chloor
2. Zilverchloride
3. Zilver
4. Chloor

Wat moet er staan op
de plaats van de x?

1. 12
2. 25
3. 13
4. 9