Observeren

• Pedagogisch werk
• HBO
• Studiejaar 1

Observeren

Observeren

Zintuigen

Aan het einde van deze les:

• Kun je het verschil tussen objectief en subjectief benoemen
  
• Ken je het begrip observeren
  
• Ken je het verschil tussen HALO en HORN
• Ken je verschillende observatiemethoden
• Weet je waarom je een observatieplan gebruikt en hoe je deze in moet vullen

Wat is observeren?

Observeren is:

1. Bewust en doelgericht waarnemen van gedrag.

2. Verzamelen van feitelijke informatie, en zo feitelijk beschrijven van wat je hoort en ziet.

Gerichte observatie: is doelgericht, bewust, volgens bepaalde methode kijken en waarnemen.

Vrije observatie: onderdeel van je dagelijks werk, je onthoudt alleen wat je opvalt

Wat is het verschil tussen objectief en subjectief?

Deze persoon mag zeker

 mee-eten bij mij thuis.

X JA

X NEE

Deze persoon mag later op mijn kinderen passen

X JA

X NEE

Deze persoon is betrouwbaar 

X JA

X NEE

Objectief en Subjectief

Objectief:

' Shamsz zegt dat ze moe is'

'Fleur heeft drie boterhammen gegeten'

'Benjamin stelt veel vragen'

Subjectief:

'Shamsz is moe'

'Fleur heeft veel gegeten'

'Benjamin zeurt veel'

Hoe zorg je voor een objectieve observatie?

• Is helemaal objectief observeren wel mogelijk?

• Beschrijf wat je ziet, hoort, ruikt, (letterlijk!) voelt en voorkom de  volgende valkuilen: 

           Stemming
           Halo effect 
           Horn effect
           Eigen mening van observator

De deur kan open en dicht

1. Objectief
2. Subjectief

De toets Nederlands gisteren was makkelijk

1. Objectief
2. Subjectief

Wat een vervelend kind

1. Objectief
2. Subjectief

Sneeuw is wit

1. Objectief
2. Subjectief

Kokend water is heet

1. Objectief
2. Subjectief

Deze docent is aardig

1. Objectief
2. Subjectief

Goed gedaan! 

Dus iedereen kan objectief observeren toch?

Halo effect = positief

Het kan er voor zorgen dat je een boek hogere beoordelingen geeft als je vindt dat het geschreven is door een aantrekkelijke auteur of als je de cover van het boek echt prachtig vindt.

Ook als een potentiële werkgever de sollicitant aantrekkelijk of sympathiek vindt, is de kans groter dat hij de persoon ook intelligent, competent en een goede match voor de baan vindt.

Horn effect = negatief

Piet is slecht in wiskunde en scoort gemiddeld een 4. Bij een pittig proefwerk scoort hij een 9. De docent vraagt zich even af hoe Piet die 9 heeft gehaald, heeft hij afgekeken?

Welke observatiemethoden en technieken ken je?

Welke observatiemethoden ken je? 

• Participerende observatie, onderzoeker en begeleider tegelijk
  
• Niet-participerende observatie, uitsluitend als toeschouwer
  

• Gestructureerde observatie, Je bepaalt vooraf welk gedrag je wilt observeren
  
• Ongestructureerde observatie, je kijkt naar algemene aspecten van het gedrag, vaak bij nieuwe cliënten
  

• Event sampling, hoe vaak komt gedrag voor binnen een bepaalde periode
• Time sampling, steeds opnieuw korte observatie in een korte tijd

4 hoofdgroepen:

1. Participerend/gestructureerd​

2. Participerend/ongestructureerd
3. Niet-participerend/gestructureerd​
4. Niet-participerend/ongestructureerd​

Een observatieplan gebruiken...

Vraagstelling

1. Wie je gaat observeren -> ( M.)

2. Welk aspect van het gedrag je gaat observeren -> (aandacht)

3. In welke situatie je gaat observeren -> (tijdens de uitleg van een activiteit)

Casus

Jij bent begeleider  voor kinderen . 

De ouders van Tessa  (Tessa is 3 jaar met 2 paarden staartjes) merken dat Tessa het moeilijk vind om te delen met haar zusje en weten niet of dit "normaal"gedrag is (gedrag dat bij een  3 jarige hoort) Ze schakelen jou in om hun kind objectief te laten observeren.

Dit zal jij doen en je geeft aan dat je je bevindingen aan de ouders zal terugkoppelen.

Tijdens jet observeren kijk je naar: 

Wat gebeurde er? Wat was de aanleiding? Wat deed de Tessa? Hoe reageerde het zusje hierop?

En alle andere bijzonderheden.

(Aantekeningen tellen voor cijfer)

Gegevens van de observatie vastleggen

Hoe ga je de gegevens van de observatie vastleggen? ​

Beschrijvend ​(kwalitatief)

Observatieschema​

Codeersysteem​ (codetaal)

Beoordelingsschaal

Voorbeelden van noteren

Hulpmiddelen

Pen en papier​

Camera​

Spel/speelgoed​

Klok/timerstopwatch

Spiegel

Wat hebben we geleerd

• Kun je het verschil tussen objectief en subjectief benoemen
  
• Ken je het begrip observeren
  
• Ken je het verschil tussen HALO en HORN
• Ken je verschillende observatiemethoden
• Weet je waarom je een observatieplan gebruikt en hoe je deze in moet vullen