Lezen h3.3 hoofdgedachte, hoofd- en bijzaken, verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lezen 3.3 

Doel:

- Je kunt vertellen hoe een tekst is opgebouwd.

- Je kunt de kernzin van een tekst aanwijzen.

- Je kunt de hoofdgedachte van een tekst verwoorden.

- Je kunt hoofd- en bijzaken vaststellen.

Lezen 3.3

Tekstopbouw:

Twee manieren van tekstopbouw kun je vinden in een tekst:

Tweedeling: inleiding - kern.

Driedeling: inleiding - kern - slot. 

Lezen 3.3 

Inleiding:

Een inleiding kan verschillende functies hebben, maar bevat altijd informatie waaruit je het onderwerp van de tekst kunt leiden.

Kern:

Is het langste gedeelte van de tekst en behandelt het onderwerp in deelonderwerpen.

Slot:

Is het laatste stuk van een tekst. Bevat meestal een samenvatting of een conclusie. Het bevat in elk geval geen nieuwe informatie.

Lezen 3.3

Opbouw van alinea's:

De alinea's hebben meestal een duidelijke opbouw. Ze bestaan uit een hoofdmededeling en een uitleg of de uitwerking daarvan. De zin waar de hoofdmededeling in staat noemen we de kernzin. In veel alinea's staat de kernzin als 1e zin, maar die kan ook heel goed ergens anders staan. 

Lezen 3.3

Hoofdgedachte:

Is het belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp zegt.

Het formuleren van de hoofdgedachte van een tekst doe je in twee stappen:

1.  Je zoekt het onderwerp van de tekst. 

2. Je noteert in één zin wat het belangrijkste is wat de schrijver over het onderwerp zegt. 

Lezen 3.3

Tip voor het vinden van de hoofdgedachte:

- Herlees de titel, inleiding en de slotalinea.

* de inleiding is soms een korte samenvatting van de tekst.

OF:

* de inleiding bevat een vraag, de slotalinea het antwoord.

* de inleiding noemt een mening, de slotalinea de conclusie.

* de slotalinea vat het belangrijkste samen. 

Om het onderwerp van een tekst te weten te komen stel je jezelf de vraag:

1. Waar gaat de tekst over?
2. Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
3. Wat wil ik weten?
4. Wat is het belangrijkste uit de tekst?

Het onderwerp formuleer je:

1. in één woord
2. In een verhaal.
3. in een of een paar woord(en).
4. In een volledige zin.

Lezen 3.3

Hoofdzaken:

Niet alle informatie in een tekst is belangrijk. Als je een tekst wilt samenvatten, schrijf je alleen de hoofdzaken op: de belangrijkste dingen die in de tekst worden gezegd.

De hoofdgedachte van een tekst formuleer je:

1. In één woord
2. In een verhaal
3. In een paar woorden
4. In een volledige zin

Lezen 3.3

Bijzaken:

Zijn de minder belangrijke dingen die in de tekst worden gezegd. Deze laat je weg uit een samenvatting.

Hoofdzaak is

1. minder belangrijke informatie over de tekst
2. belangrijke informatie over de tekst
3. informatie die je weg kunt laten

Een bijzaak is

1. Minder belangrijke informatie in de tekst
2. Belangrijke informatie in de tekst
3. noemen het onderwerp van de alinea

Lezen 3.3

De volgende vragen gaan over de beide filmpjes die je hebt gezien. Als je de filmpjes niet hebt gezien kun je de vragen niet beantwoorden.

Verwijswoorden gebruik je in een tekst omdat

1. verwijswoorden handig zijn om te gebruiken
2. het lezen hierdoor gemakkelijker wordt
3. de schrijver niet steeds hetzelfde woord wil gebruiken
4. de schrijver lui is

Waar moet je rekening mee houden als je een verwijswoord gebruikt:

1. met de woorden
2. met een zin
3. met de uitgangen van de woorden
4. met het woordgeslacht van de woorden

Een verwijswoord kan ook verwijzen naar een volledige zin.
Deze uitspraak is

1. waar
2. niet waar
3. weet ik niet

Lezen 3.3

Aan het werk!

Lezen leerteksten hoofdgedachte, hoofd-en bijzaken, verwijswoorden in H3.3

Maken: opdr. 15 tm 20