Opkomst van handel en ambacht

Tijd van steden en staten
1000-1500


De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 20 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Tijd van steden en staten
1000-1500


De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

Slide 1 - Tekstslide

Plaats  gebeurtenissen in chronologische volgorde
1
2
3
4
5
6
Ontstaan van de islam
Ontstaan van landbouw
Ontstaan van de democratie in Athene
Ontstaan christendom
Ontstaan van de eerste steden
Einde van het West-Romeinse Rijk

Slide 2 - Sleepvraag

Plaats  gebeurtenissen in  chronologische volgorde
1
2
3
4
5
6
Augustus wordt eerste Romeinse keizer
Ontstaan van irrigatielandbouw
Ontstaan van de democratie in Athene
Steeds meer Germanen vestigen zich in het Romeinse Rijk
Ontstaan feodale stelsel
Einde van het West-Romeinse Rijk

Slide 3 - Sleepvraag

Lesdoelen
  • Je kunt met voorbeelden uitleggen waardoor de landbouwopbrengsten in de 11e eeuw toenamen.
  • Je kunt uitleggen waarom hogere landbouwopbrengsten leidden tot meer:
- bevolkingsgroei, 
- specialisatie en 
- de opkomst van steden

Slide 4 - Tekstslide

Samenleving


  • Tot ±1000  -  West-Europa = agrarische samenleving (autarkie; hofstelsel met horigheid)
  • Vanaf ±1000 -  West-Europa = agrarisch-urbane samenleving (landbouw met steden, dus handel en nijverheid)

Slide 5 - Tekstslide

Ontstaan agrarisch-urbane samenleving
Oftewel er ontstaan steeds meer steden
Oorzaken 
  • toename van veiligheid (geen oorlogen en/of Vikingen meer)
  • toename van voedselproductie, door:
  1. technische vernieuwingen in landbouw (andere ploeg, paard voor ploeg)
  2. drieslagstelsel  vervangt tweeslagstelsel
  3. ontginningen zorgen voor meer landbouwgrond

Vlaanderen profiteerde als eerste van deze vernieuwingen en ontginningen. Vanuit Vlaanderen verspreidde dit zich over de rest van de Nederlanden.

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Tekstslide

Bevolkingsgroei
  • Aan het einde van de ME werden gronden ontgonnnen.
  • Betere landbouwmethodes zorgenden voor meer voedsel.
  • Voorbeelden van betere landbouwmethodes, verbeterde ploeg, effectiever bemesten en het 3-slagstelsel.
  • Doordat er meer voedsel kwam, verdwenen hongersnoden (grotendeels) en werden mensen gezonder. Hierdoor ontstond er een enorme bevolkingsgroei.
  • Vooral in Vlaanderen en Noord- Italie groeide de bevolking sterk.
de nieuwe ploeg die verder in de grond kwam

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Tekstslide

Dmv ontginningen werd extra landbouwgrond 'gemaakt'.
Dat kon bijvoorbeeld door bossen te kappen of door veengebied (moerasgebied) te ontwateren dmv slootjes. 
Het resultaat van het ontwateren zie je op de foto

Slide 10 - Tekstslide

Handel en nijverheid
  • In vroege Middeleeuwen was elk dorp autarkisch (=zelfvoorzienend).
  • Door betere landbouwmethodes en bevolkingsgroei: specialisatie (er ontstaat weer nijverheid).
  • Ambachtslieden gingen wonen op veilige, drukke plek.
  • Steden ontstaan bij knooppunten van wegen/ bij kastelen.
  • Door toenemende handel en nijverheid groeiden steden weer. Terugkeer agrarisch-urbane (landbouw-stedelijke) samenleving

Slide 11 - Tekstslide

1000 tot 1300 --> 30 miljoen mensen extra!
Dankzij het voedseloverschot dat ontstond door landbouwverbeteringen!

Slide 12 - Tekstslide

Wat is geen landbouwverbetering uit de middeleeuwen?
A
Kunstmest
B
Arabisch halsjuk
C
Drieslagstelsel
D
Paarden ipv ossen

Slide 13 - Quizvraag

Welk begrip wordt hier omschreven?
' Door deze landbouwmethode bracht het land meer op en konden overschotten op markten in steden worden verkocht.'
A
standensamenleving
B
drieslagstelsel
C
de Hanze
D
privileges

Slide 14 - Quizvraag

Een vereiste voor het ontstaan van een agrarisch-urbane samenleving is
A
er moeten architecten zijn.
B
Het drieslagstelsel moet uitgevonden zijn
C
Er moet een landbouwoverschot zijn
D
Er moet in dat gebied graan zijn

Slide 15 - Quizvraag

De tijd van jagers en boeren
De tijd van Grieken en Romeinen
De tijd van monniken en ridders
De tijd van steden en staten
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Het ontstaan van de eerste monotheistische godsdiensten
De verspreiding van het christendom
Herleving van de agrarisch-urbane samenleving

Slide 16 - Sleepvraag

Lesdoelen
  • Je kunt met voorbeelden uitleggen waardoor de landbouwopbrengsten in de 11e eeuw toenamen.
  • Je kunt uitleggen waarom hogere landbouwopbrengsten leidden tot meer
  1. bevolkingsgroei, 
  2. specialisatie en 
  3. de opkomst van steden.

Slide 17 - Tekstslide

Een bewering:
Deze bron is een goed voorbeeld van het hofstelsel in de vroege middeleeuwen.
Ondersteun deze bewering door:
- eerst uit te leggen welk kenmerk van het hofstelsel in deze bron naar voren komt en
- daarna de reden te noemen waarom de abdij het hofstelsel gebruikt om de boerderijen te beheren en
- ten slotte een voordeel te noemen van het hofstelsel voor de horige boeren.

Slide 18 - Open vraag

Geschiedenis-domino! Leg de stenen op de goede plek zodat de juiste volgorde ontstaat.
timer
1:00

Slide 19 - Sleepvraag

Slide 20 - Video