1.3 Platentektoniek ken je het?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.3 Platentektoniek Test

Lesdoel(en) § 1.3

Aan het einde van de les kan je:

• Uitleggen waarom de aardplaten bewegen;
• Opnoemen welke drie plaatbewegingen er zijn
  
• Aangeven wat je kent en wat je nog moet leren

Hoe verder je van de mid-oceanische rug af gaat, hoe....

1. Jonger de plaat
2. Hoe ouder de plaat

1

2

3

4

5

continenten passen als puzzelstukjes in elkaar

paleomagnetisme

dieptemetingen in de oceanen

overeenkomst in fossielen op diverse continenten

satellietwaarnemingen

Wat was de bijdrage van paleomagnetisme aan platentectoniek?

1. laat zien dat platen bewegen
2. laat ouderdom zien van de oceaanbodem
3. laat zien dat magnetisch veld vroeger anders lag
4. verklaart waarom magnetisch veld omklapt

Convectiestromen komen voor in:

1. Buitenste laag van de aardmantel
2. De lithosfeer
3. De buitenkern
4. De asthenosfeer

Drie bewegingen

Plaatbewegingen

Convergente plaatbeweging (naar elkaar toe)

• continentale plaat en een oceanische plaat 
• of 2 continentale platen 
• of 2 oceanische platen

Divergente plaatbeweging (van elkaar af)

• 2 oceanische platen 
• of 2 continentale platen 

Transforme plaatbeweging (langs elkaar heen)

• meestal 2 continentale platen 

Convergentie: oceanisch - continentaal

Convergentie: Oceanisch - Oceanisch

Convergentie: Continentaal - Continentaal

Divergentie

Oostafrikaanse great Rift Valley

Transforme breukzones 

• Wat zien we hier?

• Waar zou deze foto mogelijk genomen zijn?
• Waarom daar?
  

Silfrakloof in Ijsland

Breekt Oost-Afrika in tweeen

 Voorbeelden

Welke plaatbewegingen ken je al?

Waardoor bewegen platen? 

1. Convectiestroming in de mantel/ asthenosfeer

2. Slab push

3. Ridge pull

Convectiestromingen (1)

Slab pull en ridge push (2 en 3)

Slab-pull en Ridge push

Slab pull = subductie, zware oceanische kortszakt onder de relatief(lichte) continentale korst. Ridge push ontstaat bij divergente platen lang MOR's

Welke drie plaatbewegingen zijn er?

Herhaling: Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Slenk

Horst

Horst

Slenk

Riftschouder

Vorige les hebben we geleerd over plooiingsgebergten. Wat zijn plooien?

1. 
2. 
3. 
4. 

Afschuiving

Slenk

Horst

door welke plaatbeweging ontstaan vulkanische eilandenbogen?

1. convergent (naar elkaar toe)
2. transform (langs elkaar)
3. divergent (van elkaar af)

Plooiingsgebergte

Stratovulkaan

Subductie

Transforme breuk

Door ......... ontstaan plooiingsgebergtes

1. divergentie
2. subductie
3. transforme plaatbewging
4. convergentie

Convergent 

Divergent

Transform

Aardbevingen

subductie

plooings-gebergte

midoceanische rug

effusief vulkanisme

explosief vulkanisme

Een eilandenboog zoals de Juan Fernandez eilanden ontstaan als gevolg van een hotspot vulkaan. Wat is een goede oorzaak-gevolg redenering?

1. Oorzaak: de oudste vulkaan ligt het verst van de hotspot. Gevolg: er is geen opstijgend magma meer waardoor deze vulkaan is gedoofd.
2. Oorzaak: de jongste vulkaan ligt boven de hotspot. Gevolg: hierdoor is opstijgend magma richting aardoppervlak waardoor de vulkaan actief is.
3. Oorzaak: de plaat met vulkanen schuift over de hotspot heen, Gevolg: waardoor er nieuwe vulkanen ontstaan boven de hotspot.
4. Oorzaak: de hotspot verschuift. gevolg: waardoor vulkanen verschuiven.

stap 1

stap 2

stap 3

stap 4

stap 5

stap 6

stap 7

Delen van de aardkorst zakken weg (slenken), andere delen blijven hoog

uitsteken (riftschouders)

Het continent wordt opgeheven, er ontstaat een gebergte

Magma komt omhoog uit de aardmantel

Kleinere breuken groeien aan elkaar tot een grote breuklijn

Magma komt aan het aardoppervlak en stolt snel tot basalt

Er ontstaan lang gerekte meren

De (nieuwe) oceaan verbreedt zich

Welke 3 oorzaken zijn er voor het bewegen van de platen?

Convectiestromen

Stijgend magma

Oceanische aardkorst

Mid-oceanische rug

Subductiezone

Trog

Continentale korst