Voorbereiding op de toets 1 t/m 3

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Voorbereiding op de toets 1 t/m 3

Een gesloten stroomkring

• Met een batterij kun je een lampje laten branden. Dat lukt alleen als de   stroom rond kan stromen: van de batterij naar het lampje, door de   gloeidraad van het lampje en weer terug naar de andere kant van de   batterij (afbeelding 1).

• Er is dan een gesloten stroomkring.
• Als je de stroomkring onderbreekt,
• gaat het lampje weer uit.

Een gesloten stroomkring

• Onderdelen van een stroomkring
• De woorden ‘stroom’ en ‘stroomkring’ maken duidelijk dat er ‘iets’       beweegt door de snoeren en het lampje. 
• Natuurkundigen hebben dat ‘iets’ de naam lading gegeven. 
• Een elektrische stroom bestaat uit bewegende lading. 
• Als je een stroomkring onderbreekt, valt die beweging stil. 
• De lading is er nog wel, maar die kan niet meer door de stroomkring heen bewegen.

• Isolator: Stof die een elektrische stroom niet of heel slecht doorlaat.

• Geleider: Stof waar een elektrische stroom gemakkelijk doorheen kan lopen.

Isolerende en geleidende stoffen

• Isolator: Hout, rubber, lucht en kunststof

• Geleider: alle metalen, bijvoorbeeld koper, ijzer, aluminium. Sommige metalen geleiden beter

Isolerende en geleidende stoffen

Stroomkring

• In het schakelschema van figuur 1 is een open stroomkring getekend. De lamp brandt dus niet.

• In figuur 2 zie je de schakelschema van een gesloten stroomkring brandt de lamp. 

De stroom meten

Met een stroommeter kun je meten hoe ‘sterk’ de elektrische stroom door een stroomkring is. Je meet dan op een bepaald punt in de stroomkring hoeveel lading er in één seconde voorbijkomt. 

Dat noem je de stroomsterkte. 

• 
  

• De eenheid van stroomsterkte is ampère (A).
• Omrekenen doe je zo:
  
• 1 mA = 0,001 A
  
• 1 A = 1000 mA

• De stroomsterkte is op elke plaats in de stroomkring even groot

Geleider

Isolator

Spanning

Op een batterij of accu staat altijd vermeld welke spanning hij levert. Bijvoorbeeld 1,5 volt of 9 volt of 12 volt. 

Je kunt de vermelde spanning controleren met een spanningsmeter. Daarvoor moet je de spanningsmeter verbinden met de pluspool en de minpool van de batterij. 

De spanning wordt gemeten in volt (V). 

Daarom wordt een spanningsmeter ook,

wel een voltmeter genoemd.

Batterijen

Als je een batterij gebruikt, dan stroomt er steeds lading uit de batterij de stroomkring in. Toch verandert de spanning daardoor niet. 

Dat komt doordat in een batterij

voortdurend nieuwe lading vrijkomt. 

Daardoor blijft de spanning steeds even 

groot. 

Een batterij is daarom een spanningsbron.

De dynamo

Dynamo is een spanningsbron. 

De belangrijkste onderdelen van een dynamo zijn:

• een magneet
• een spoel van koperdraad. 

Een spoel is een draad die een aantal keren ergens omheen is gedraaid.

Schakelingen tekenen

Serieschakelingen

.

• Serieschakeling heeft geen  vertakkingen. 
• Er is dus maar één stroomkring. 
• De stroom gaat door alle onderdelen van   de schakeling. 
• Als één lampje in een serieschakeling   doorbrandt, is de stroomkring verbroken.   Dan gaan alle lampjes uit. 
• Het is daarom niet handig om lampen in   serie te schakelen.

Ampèremeter

Stroomsterkte in een serieschakeling

• Een stroommeter moet je altijd in serieschakelen. 
• Let op hoe je de draden op de meter moet aansluiten. 
• De stroommeter meet de stroomsterkte 
• door de lamp.
• De stroomsterkte in een serieschakeling is overal even groot.
• Het maakt niet uit waar je de stroomsterkte meet.

Parallelschakelingen

Een parallelschakeling heeft vertakkingen.

De stroom kan dus meer dan één route ‘kiezen’.

Elke vertakking is, samen met de batterij, een aparte stroomkring. Op de plaats waar een parallelschakeling zich vertakt, splitst de stroom zich. Door elke tak loopt een stroom met een bepaalde sterkte.

In een parallelschakeling kun je elk lampje apart aan en uit doen. 

Als je de totale stroomsterkte door de schakeling wilt weten, moet je de stroomsterktes in alle takken bij elkaar optellen.

De onderdelen zitten in dezelfde strookring

Aantekening

De onderdelen zitten in verschillende stroomkringen

Serie-schakeling ----- Parallel-schakeling

Serieschakeling

Parallelschakeling - schema tekenen