Paragraaf 10.1/10.2: Het zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak je spullen:

• Laptop
• Biologie boek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
  
• Mobiel in de tas!

Wat gaan we doen?

• Uitleg paragraaf 10.1/10.2: Zenuwstelsel en zenuwcellen

• Zelfstandig werken aan opdrachten 10.1/10.2

Paragraaf 10.1: Het zenuwstelsel

Lesdoelen

1.1 Je kunt de delen en de functies van het zenuwstelsel noemen.

Wat is een prikkel?
En wat is een impuls?

Het  zenuwstelsel

• Centrale zenuwstelsel
• Zenuwen

Het centrale zenuwstelsel

• Hersenen
• Ruggenmerg

Werking zenuwstelsel

1. Zintuigen vangen de prikkels op
2. Zintuigcellen zetten deze om in impulsen 
3. Impulsen gaan via de zenuwen naar het ruggenmerg

Werking zenuwstelsel

4. Ruggenmerg naar de hersenen

5. De hersenen verwerken de impulsen wat zorgt voor bewustzijn

Werking zenuwstelsel

6. De hersenen verwerken de impulsen wat zorgt voor bewustzijn

7. De impulsen gaan via de zenuwen naar de spieren en klieren 

8. De spieren en klieren zorgen voor bepaalde reactie 

Werking zenuwstelsel

1. Zintuigen vangen de prikkels op
2. Zintuigencellen zetten deze om in impulsen 
3. Impulsen gaan via de zenuwen naar het ruggenmerg
4. Ruggenmerg naar de hersenen 
5. De hersenen verwerken de impulsen wat zorgt voor bewustzijn
6. De impulsen gaan via de zenuwen naar de spieren en klieren 
7. De spieren en klieren zorgen voor bepaalde reactie 

Functies zenuwstelsel

1. Verwerken van de impulsen die van de zintuigen afkomen
2. Regelen van de werking van spieren en klieren 

Samenvatting

• Zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en zenuwen 
• Centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en ruggenmerg 
• De weg van een prikkel tot aan een reactie van de klieren en spieren
• Het zenuwstelsel verwerkt de impulsen die van de zintuigen afkomen en regelt de werking van spieren en klieren

Paragraaf 10.2: Zenuwen en zenuwcellen

Lesdoelen

2.1 Je kunt in een afbeelding van een zenuwcel de delen benoemen.

2.2 Je kunt drie typen zenuwcellen noemen met hun functies en kenmerken.

2.3 Je kunt omschrijven wat een zenuw is en je kunt drie typen zenuwen noemen met hun kenmerken.

Wat weet je over zenuwen en zenuwcellen?

Welke zenuwcellen geleiden impulsen van het centraal zenuwstelsel naar de spieren?

1. Schakelcellen
2. Bewegings zenuwcellen
3. Gevoelszenuwen
4. Alle zenuwcellen

Welke zenuwcellen geleiden impulsen van het centraal zenuwstelsel naar de spieren?

1. Schakelcellen
2. Bewegings zenuwcellen
3. Gevoelszenuwen
4. Alle zenuwcellen

Zenuwcellen

Binnen ons zenuwstelsel verplaatsen impulsen zich via zenuwcellen. 

Een mens heeft miljoenen zenuwcellen. 

Elke zenuwcel bestaat uit een cellichaam met daarin de celkern. 

Aan het cellichaam zitten een of meerdere uitlopers. 

De impulsen verplaatsen zich langs de uitlopers. 

Uitlopers kunnen soms wel meer 

dan een meter lang zijn.

Typen zenuwcellen

Er zijn drie typen zenuwcellen:

 - Schakelcel

 - Gevoelszenuwcellen

 - Bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

• Geleiden impulsen van  

       zintuigen naar het centrale         zenuwstelsel

• Cellichamen liggen vlak bij   het centrale zenuwstelsel
• Denk aan "gevoel"
  

Bewegingszenuwcel

• Geleiden impulsen van het  

       centrale zenuwstelsel naar         spieren of klieren

• Cellichamen liggen IN het  

       centrale  zenuwstelsel

• Denk aan "beweging" en     spieren

Schakelcel

• Schakelcellen geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel
• Liggen dus helemaal in het centrale zenuwstelsel
• Verbind de andere twee als een "schakel"
  

Het doorgeven van impulsen

Zenuwen

De uitlopers van zenuwcellen liggen in zenuwen in een bundel bij elkaar.

Elke uitloper is omringd door een isolerend laagje om te voorkomen dat impulsen "overspringen" van de ene uitloper naar de andere.

Om een zenuw zit een stevige laag bindweefsel die de zenuw beschermd.

Typen zenuwen

• Gevoelszenuw bevat alleen uitlopers van     gevoelszenuwcellen (bijvoorbeeld de oogzenuw)
• Bewegingszenuw bevat alleen uitlopers van 

       bewegingszenuwcellen

• Gemengde zenuw bevat uitlopers van zowel de  

      gevoelszenuwcellen als de bewegingszenuwcellen.
      De meeste zenuwen in het lichaam zijn gemende zenuwen.

* Impulsen van de romp en 

   ledematen lopen via het 

   ruggenmerg naar de hersenen en 

   andersom.

* Impulsen van het hoofd en de hals 

   komen aan in de hersenstam.

   (dus niet via het ruggenmerg)

Aan de slag!

Paragraaf 10.1: Opdracht 1 t/m 6

Paragraaf 10.2: Opdracht  1 t/m 7

Opdrachten niet af --> Huiswerk

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!