11.1 Geslachtsorganen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Havo 3 - paragraaf 11.1 Geslachtsorganen

‘The real reasons why we have sex...’

Darwin zei in 1862: “Sex is confusing. We do not even in the least why new beings should be produced by the union of the two sexual elements. The whole subject is as yet hidden in darkness.“

Wat gaan we vandaag doen?

- Even voorstellen

- Wat te verwachten van dit hoofdstuk  + toetsing 

- Het 'Biologische momentje' van de dag.
- Leerdoelen
- Behandelen theorie
- Afsluiting

Benodigheden:

- Boeken Nectar 2/3 havo

- Device (online methode)
+ lessonup

- Schrift

- Tekenmateriaal

Wat zijn je verwachtingen
dit jaar van biologie?
Wat hoop je te leren of te gaan doen?

Dit jaar...

• H11: Voortplanting
   Uitleg + practica + PW
• H12: Genetica en evolutie
    Uitleg + practica + PW
• H13: Planten en dieren
    Uitleg + practica + PW
•  Microscopietoets (1x)
• H14: Duurzaamheid
   Opdracht (2x) + PW
• 6 cijfermomenten. 

Dit hoofdstuk: H11 Voortplanting

- Werken met lessonups en ppt + opdrachten in de les

- Huiswerk maken (werkboek) online

- Oefenen (online)

- Practica

- Afsluiting met een PW (telt 3x)

Het 'biologische momentje' van de dag:

‘It’s all about the birds and the bees…’

• 99% van de organismen doen aan geslachtelijke voortplanting met elk hun unieke mechanismen (geslachtsorganen).
• Veel organismen gaan ver voor seks. Blauw gekleurde nesten bouwen zoals de mannelijke Bowerbird, licht geven zoals gloeiwormen, sterk geurende bloemen om insecten te trekken of rode lippenstift gebruiken bij mensen.
• Alles om maar DNA te combineren voor nieuw organismen.
  
• A-seksueel voortplanten scheelt veel tijd en energie omdat je niet de juiste partner hoeft te zoeken…
  
• Maar seks betekend dat wanneer je een goede partner zoekt, je een betere toekomst voor je nakomelingen genereert.

Leerdoelen man:

• Na deze les kun je:
  
  
• Het verschil benoemen tussen seksuele en aseksuele voortplanting.
• Voordelen en nadelen van beide manieren van voortplanting benoemen. 
• De onderdelen (+functies) van het mannelijk voortplantingsorgaan benoemen)
• Uitleggen waarom sommige mannen worden besneden.
• Het verschil tussen zaadcellen en sperma benoemen.
• Uitleggen wat de functies is van de zwellichamen bij een erectie.

Wat is het voordeel van geslachtelijke voortplanting boven ongeslachtelijke voortplanting?

Waarom voortplanten? 

• Organismen zorgen voor voortbestaan eigen soort. 
  
  
• 2 vormen/manieren:
  - Geslachtelijke (seksuele) voortplanting:
  combineren van DNA, jong (uniek) individu creëren.
  - Ongeslachtelijke (aseksuele) voortplanting:
  één organisme maakt kopie van zichzelf.
  Grotere kans genetische afwijking d.m.v mutaties.
  

Voortplantingsorganen

van de man

Waar liggen de voortplantingsorganen van de man?

1. Balzak, onderbuik en penis
2. Balzak en penis
3. Onderbuik en penis
4. Penis

Vooraanzicht:

Zij-aanzicht:

Het mannelijk geslachtsorgaan:

• Functie: plassen + voortplanten. Bron 3 blz. 128 KK.
  
• Hormoon: Testosteron.
  (secundaire geslachtskenmerken, geslachtdrift, aanmaak 
   zaadcellen)
  
• Product: Zaadcellen.
  
• Vruchtbaarheid: Na 1e zaadlozing.
  
  
  
• Besneden penis
  - religie of te strakke voorhuid 

Wat feitjes op een rij...

• Sperma: meest gevonden lichaamsvloeistof in hotelkamers (badkamers)…
• Per ejaculatie: 3 tot 5 ml sperma, bevat tussen 100 en 400 miljoen zaadcellen. 
• Zaadcellen hebben een levensduur van ± 3 tot 5 dagen in het lichaam van de vrouw.
    Daarbuiten maar ongeveer 2 minuten.
• In de vagina, zaadcellen attack. ± 20 tot 100 zaadcellen bereiken de eicel. 
• Een man ejaculeert gemiddeld 7.200 keer (2.000 keer door masturberen) in zijn leven.
    Hierbij komt 53 liter sperma vrij, met een gemiddelde snelheid van 45 km/h! 
• Per dag kan een gezonde man 70 miljoen spermacellen produceren.
  

Teelballen: 

• Balzak (scrotum). Optimum temp. ± 34 °C. 
  
  
• Teelballen = zaadbal (testis) + bijbal. 
  
  
• De zaadbal: productie zaadcellen +
   testosteron
  
  
• De bijbal: opslag zaadcellen. 

Zaadcelproductie

• Teelballen: bevatten zaadkanaaltjes.
  
  
• Zaadkanaaltjes:
  - Wandcellen v/d zaadkanaaltjes delen zich continu → ontstaan zaadcelmoedercellen.
  
  
• Zaadcelmoedercellen:
    - Hieruit ontstaan zaadcellen.
  
  
  
• Bron 2 + 3 blz. 128 KK.

Wat is het verschil tussen zaadcellen & sperma?

De zaadleider, prostaat en zaadblaasjes:

• Zaadleider: transport zaadcellen.
  
  
• Prostaat + zaadblaasjes:
  - Toevoegen voedingsstoffen + vocht bij zaadcellen = sperma
  (nu pas mag je het sperma noemen!)
  - Spiertje prostaat drukt de blaas dicht.
  (tegengaan plassen na zaadlozing, urine is niet goed
  voor de zaadcellen).
  
  
• Voorvocht: vagina minder zuur- en schoonmaken (urinebuis).

De penis:

• Onderdelen: Schacht + eikel.
  
  
  
• De schacht: zwellichamen + urinebuis.
  
  
• Erectie: zwellichamen gevuld met bloed. 
  
  
• Eikel: gevoelig onderdeel penis.
  
  
• Ejaculatie = zaadlozing.

Korte check:

• Kennen we alles? Vragen?
  
  
• Bekijk thuis eventueel nog het volgende uitlegfilmpje:
  
  
• Klaar voor een invulopdracht? Ga naar: 
   https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Voortplanting/man.htm
  
  
  
• Werken aan opdrachten 1 t/m 8 van paragraaf 11.1 online!
  

Terugblik leerdoelen man

• Kun je nu:...
  
  
• Het verschil benoemen tussen seksuele en aseksuele voortplanting.
  
• Voordelen en nadelen van beide manieren van voortplanting benoemen.
  
• De onderdelen (+functies) van het mannelijk voortplantingsorgaan benoemen)
  
• Uitleggen waarom sommige mannen worden besneden.
  
• Het verschil tussen zaadcellen en sperma benoemen.
  
• Uitleggen wat de functies is van de zwellichamen bij een erectie.

Geslachtsorganen

van de vrouw

Leerdoelen vrouw:

• Na deze les kun je:
  
  

• De onderdelen (+functies) van het vrouwelijk voortplantingsorgaan benoemen)
• Uitleggen waarom sommige vrouwen worden besneden.
• Kunnen uitleggen waar oestrogeen en progesteron worden geproduceerd.
• Kunnen uitleggen waarom een eicel zo groot is. 

Wat is/zijn de voortplantingsorganen van een vrouw?

1. Vagina
2. Eierstokken & eileiders
3. Baarmoeder
4. Alle 3 (A, B & C)

Vooraanzicht: 

Het vrouwelijk geslachtsorgaan:

• De functie: Voortplanten. 
• Hormoon: Oestrogeen (eierstokken)
• Product: eicellen (laten rijpen, vanaf geboorte aanwezig). 
• Vruchtbaarheid: vanaf 1e menstruatie
  
• Bron 6 blz. 129 KK.
  
  
  
• Vrouwenbesnijdenis (fysieke gevolgen)
  - traditie en religie
  - veel landen verboden

Vagina en baarmoeder:

• Geslachtsgemeenschap.
  
  
• Vagina: erg zuur – dood bacteriën.
  
  
  
• Baarmoederwand (gespierd) bekleed met dik
   doorbloed vlies = baarmoederslijmvlies.
  
• Baarmoederslijmvlies: Groei + ontwikkeling embryo /foetus. 
  
  
• Geen innesteling zygote (=bevruchte eicel)?
   Afstoting baarmoederslijmvlies = menstruatie.
  

Alles voor de wetenschap…Geslachtsgemeenschap in een MRI!

Eierstokken en eileider:

• Onrijpe eicellen: vanaf geboorte in rust
   aanwezig in eierstokken (ovaria). 
• Formaat eicel: voedingsstoffen
  
• Eierstokken:
    - eicelrijping
    - aanmaak oestrogeen. 
• Na de rijping volgt eisprong = ovulatie.
  
  
• Bevruchting in eileider.
  
• Bron 5 blz. 129 en bron 8 blz. 130 KK. 

Ovulatie (eisprong):

• Jonge follikel = Eicel + laagje omringende cellen
  (voorzien eicel van voeding) 
  
  
• Geel lichaam: overgebleven cellen na de ovulatie.
   Maakt progesteron (hormoon).
  

Korte check:

• Kennen we alles? Vragen?
  
  
• Bekijk thuis eventueel nog het volgende uitlegfilmpje:
  
  
• Klaar voor een invulopdracht? Ga naar:
    https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Voortplanting/vrouw.htm
  
  
• Werken aan opdrachten 8 t/m 14 van paragraaf 11.1 online!
  

Terugblik leerdoelen vrouw

• Kun je nu:...
  
  
• De onderdelen (+functies) van het vrouwelijk voortplantingsorgaan benoemen)
  
• Uitleggen waarom sommige vrouwen worden besneden.
  
• Kunnen uitleggen waar oestrogeen en progesteron worden geproduceerd.
  
• Kunnen uitleggen waarom een eicel zo groot is. 

De volgende les gaan we de overige helft van paragraaf 11.1 behandelen: menstruatiecyclus

Afsluiting

Vragen?

Werken aan huiswerk