3.1 Machthebbers in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.1 Machthebbers in Europa

Planning van deze les

3.1 Instructie met vragen

Einde van de les zelfstandig werken

Tekst

Doelen van deze les

Na deze les weet je...

• Hoe de Franse koning het Franse gebied uitbreidde
  
• Hoe de Franse koning zijn binnenlandse macht vergrootte
  
• Hoe de Engelse koning minder machtig werd
  
• Hoe Nederland werd bestuurd
  
• Welke positie de stadhouders hadden

Historische context

• 17e eeuw (1601 t/m 1700)
• 80-jarige oorlog nog gaande
• Gouden Eeuw
• Wetenschappelijke Revolutie
• Rampjaar 1672 (veel oorlog)

Franse invasie

1672 (Het rampjaar)

• 120.000 Fransen vallen Nederland binnen.
• O.l.v. Lodewijk XIV.

• Samen met Engeland en twee Duitse bisdommen.

Lodewijk XIV

• Koning van Frankrijk van 1643 t/m 1715.
• Machtigste man van Europa. 
• Trok elk jaar ten strijde.
• Hij streefde naar abolute macht.
• Vervolgde protestanten (hugenoten).
• Hugenoten vluchten land uit.

Absolutisme

''Het streven naar de absolute macht''

Hoeft niet meer naar wetten en de adel te luisteren.

''De zonnekoning''

Hij is niet de enige...

• Karel I van Engeland ook.
• Veroorzaakte burgeroorlog met  parlement en verloor.
• Werd onthoofd.
• Eng. 12 jaar een Republiek.
• 1660 heroverde Jacobus II de troon.

2e burgeroorlog in Engeland

• Jacobus II wilde absolute macht en was katholiek.
• Protestanten kwamen in opstand -> hulpvraag aan Willem III. 
• Wordt koning van Engeland met een grondwet in 1689.

Constitutionele monarchie

• Willem III beloofde naar de wet te luisteren.
• Mocht niet zonder toestemming van het parlement belastingen verhogen.
• Dit heet de 'glorious revolution' 

En de Republiek dan?

• De Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden.
• Elk gewest werd bestuurd door de staten.
• Die kwamen samen in de statengeneraal.
• Holland was het machtigst. 

Bestuur van de Republiek

• Kleine groep Regenten (kooplieden) had meeste geld en macht = oligargie.
•  Hoogste regent van een gewest= stadhouder.
• Vanaf Willem van Oranje waren Oranjes stadhouders geweest van de meeste gewesten.
• Meerdere periodes zonder stadhouder.
• Vanaf 1672 (Willem III) kreeg stadhouders veel macht.

Gebroeders de Witt

Door rampjaar 1672 gelynched

Oranjes weer aan de macht van 1672 t/m 1795 als stadhouders.

Planning van deze les

3.1 Instructie met vragen

Einde van de les zelfstandig werken

Tekst