ODD --- ADHD --- impulsbeheersing

• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

ODD

Wld

ODD

1. Wat is ODD

2. Kenmerken

3. Triggers

4 Algemene kennis

Oppositioneel opstandige gedragsstoornis 

Oppositional Defiant Disorder

• Een patroon van negatief, vijandig en opstandig gedrag gedurende minimaal 6 maanden waarbij vier of meer van de onderstaande punten aanwezig zijn: 

• Is vaak driftig
  
• Maakt vaak ruzie met volwassenen
  
• Verzet zich vaak tegen of weigert zich vaak te voegen naar de regels of opdrachten van volwassenen
  
• Ergert vaak anderen met opzet
  
• Geeft vaak de schuld van eigen fouten of slecht gedrag aan anderen. Ziet niet het eigen aandeel in een situatie.
  
• Is vaak prikkelbaar of raakt snel geïrriteerd door anderen
  
• Is vaak boos en gepikeerd
  
• Is vaak hatelijk en wraakzuchtig
  

ODD komt vaak voor in combinatie met bijv. Dyslexie en ADHD

Niet altijd hetzelfde, geen opzet, geen onwil

• Niet gelijk bij ieder kind
  
• in combinatie met 'iets anders' (bijv. dyslexie / ADHD)
  
• Ernst
  
• Niet opzettelijk dwars, driftig tekortschietende emotionele zelfregulatie
  
• Geen onwil, maar onmacht
  

Oorzaken

Kindfactoren

Moeilijk temperament

Impulsiviteit

Heftigheid in reageren

Omgevingsfactoren

Drank- of drugsgebruik

Pedagogische onmacht

Ouderlijk antisociaal gedrag

Echtscheiding 

    Combinaties zijn mogelijk

Kenmerken

Gedrag

• Moeilijk in opvoeding
  
• Ongehoorzaam, in verzet
  
• Geeft de schuld van eigen fouten aan anderen
  
• Moeite met autoriteit
  
• Impulsief
  
• Gering empathisch vermogen
  
• Stemming
  
• Driftig, snel gefrustreerd
  

Wraakzuchtig

• Hatelijk
  
• Wraakzuchtig iemand terugpakken
  

Stemming

• Driftig
  
• Snel gefrustreerd
  

Beschermende factoren

• Betrokken ouders
  
• Goede pedagogische vaardigheden ouders
  
• Stabiel gezin
  
• Sport en hobby’s
  
• Goed ontwikkelde sociale vaardigheden
  

Triggers

• Onduidelijke gedragsverwachtingen 
  
• Dwingende opdrachten
  
• Correcties
  
• Lesovergangen en afwijkende routines
  
• Provocatie klasgenoot of andere leerling
  

Praat met de leerling, luister naar de leerling

Probleem concreet omschrijven

• Luister naar de leerling
  
• Draag niet zelf oplossingen aan
  

Oplossingen zoeken

• Samen meerdere oplossingen bedenken
  
• Voor en nadelen bekijken
  
• Wat heeft vroeger gewerkt/wat niet?
  
• Eén oplossing selecteren
  

Uitvoeren en evalueren

Extreem gedrag: (verbaal of ander geweld)

Direct corrigeren en duidelijke regels stellen 

Benoem wat je waarneemt.

Benoem welke keuzemogelijkheden er zijn.

Blijf positief communiceren.

Voorkom het gevoel van het kind: 

'dat iedereen tegen hem is'.

Geef waar mogelijk complimenten.

Elke dag begint met een schone lei.

Gisteren was gisteren, vandaag praten we over nu en morgen.

Algemene tips 1

• Stel een aantal duidelijke regels, niet te veel conflicten/discussies
  
• Wees consequent
  
• Duidelijke structurering
  
• Positief gedrag benoemen, oefenen.
  
• Begrens dwars, vijandig gedrag. Geef aan welk gedrag je wel wilt zien
  
• Begrens drift 
  

Boosheid/Frustratie: Het zijn emoties die er zijn.

Welk gedrag de emotie teweeg brengt, is 'een keuze'.

Laat de leerling ontdekken welke keuzemogelijkheden er zijn.

Niet-respectvol zijn - onacceptabel gedrag: Niet accepteren.

Doel: De leerling leert andere gedrag toe te passen.

Algemene tips 2

• Kalm blijven, zakelijk/neutraal reageren. Zo min mogelijk emotioneel.
• Verantwoordelijk maken van het gedrag/ gevolgen gedrag/eigen aandeel.
•  Problemen 1 op 1 oplossen
• Geef gevoel van inspraak, keuze geven.
• Eigenwaarde vergroten en nadruk leggen op wat hij wel kan.
• Spreek een teken af
• Toon begrip

Positieve eigenschappen / gedrag: 

Wanneer komt boosheid bij jou op? 

Boosheid is een gevoel. Je kunt er verschillend op reageren.

Gedrag bij boosheid dat niet oké is en wat je gaat veranderen:

Gedrag bij boosheid dat je gaat oefenen / wat jou gaat lukken:

Naam: ..............................................

- Schouders omhoog, laten zakken, concentratie op de ademhaling

- Stap uit de situatie (even tot jezelf komen, tot Denk komen)

- Wordt lichamelijk actief (bokzak,fitness,hardlopen,....)

- Huilen vermindert de boosheid

- Praat over wat er was/waar het vandaan kwam 

- Welke toon / kleur heeft de boosheid, kun je de kleur veranderen?

• Denk aan je leerkrachtgedrag
  
• Het is geen onwil, maar onmacht
  
• Vaste structuur les
  
• Praat met de leerling
  
• Begrijp de leerling
  
• Samenwerken met ouders
  

Samenvatting

Tips & tricks – bij ODD en CD - school

• Alle docenten en begeleiders / medewerkers zijn op de hoogte van ODD.
  
• Zij weten hoe het kind te benaderen, te straffen en te stimuleren.
  
• Stel duidelijke regels (maar beperk het aantal regels wel!)
  
• Driftigheid ontstaat doordat je je niet kunt uiten. Help hem/haar dus te vertellen wat er aan de hand is zonder dat hij/zij direct gaat slaan of bijten.
  
• Grijp gelijk in als er gespijbeld wordt.
  
• Stel hem/haar verantwoordelijk en aansprakelijk voor het eigen gedrag. Bespreek dit en geef alternatieven. 
• Zo leert het kind het eigen aandeel in het probleem te herkennen.
• Geef geen bevelen, zeg het zo dat hij/zij voelt alsof hij/zij inspraak heeft.
  

Doelen stellen en evalueren

Spreek af waar de leerling aan wil werken

• Stel niet teveel doelen
  
• Stel kleine doelen zodat succeservaring
  

       mogelijk is

• Uitgaan van het positieve:

       'lukt je al goed' en  'oefen je nog' 

Gevoelens, gedrag en strategieën

• Het kind moet onderscheid kunnen maken tussen gevoelens en het gedrag. Dan kan het leren om zijn impulsen te beheersen.   Dus: Het kind begrijpt dat het normaal is om ergens boos over te worden. Maar: Het is niet oké om te gaan schreeuwen, slaan, schelden, met deuren te gooien of dingen te breken. Het kind moet begrijpen dat het op dezelfde gevoelens ook anders  kan reageren (strategieën).
  

• Het kind leert meer van een voorbeeld dan erover te spreken. Geef een voorbeeld hoe jezelf je impulsen beheerst als je voor een probleem staat. Als het een voorbeeld is dat het kind heeft ervaren, of waar het nu in zit, leert het nog sneller. 

• Als het kind weet wat het te doen staat, zal het eerder in staat zijn de impulsen te beheersen. Vooral als het een keuze moet maken. Belangrijk: Als duideijk is wat de gevolgen zijn wanneer het zich niet aan de regels houdt, helpt ook goed.

• Als het kind weinig tolerantie voor frustratie heeft, hopen de gedragsproblemenzich op. ALS het kind leert HOE de woede te kunnen handhaven en onder controle te kunnen houden, DAN zal het kind zelf in staat zijn rustig te worden als het overstuur is. Hiervoor moet het kind strategieën leren (even afstand nemen / pauze). Dit geeft het kind het gevoel dat het zelf in staat is om zichzelf weer te kalmeren

Strategieën om naar groen te komen of daar te blijven

Tips & tricks – bij ODD en CD - ouders

• Ouders worden vaak tegen elkaar uitgespeeld.  Probeer op 1 lijn te staan, blijf wie je bent.

• Leer wenselijk gedrag te belonen.

• Geef grenzen aan zonder het kind zelf af te wijzen.

• Toon zo weinig mogelijk emotie in de omgang met het kind.

• Blijf kalm en helder houd altijd een beetje afstand.

• Laat je niet verleiden tot discussies.

• Ga niet inhoudelijk in op kwetsende of uitdagende opmerkingen.

• Merk alleen op dat die kwetsende opmerkingen ongepast zijn.

• Maak duidelijk dat je van het kind houdt en er voor het kind bent. Merk op dat het gedrag niet 

   door  de beugel kan en dat het kind als enige dit gedrag kan leren in de hand te houden.

Therapie mogelijkheden

• Als het kind er voor open staat kan cognitieve gedragstherapie goed helpen.

• Belangrijk bij welke therapie dan ook is dat het kind een klik heeft met de therapeut.

• Functional Family Therapy (Functionele Gezinstherapie) wordt ook in Nederland gegeven

ADHD

ADHD

Als je voelt dat je er even niet meer tegen kan: 

Neem een pauze….van mij, ik kan heel stressvol zijn.

BY REDACTIE ON 11 NOVEMBER, 2017

Nadia Salwin is een Zweedse blogger. 

Ze heeft ADHD. 

In haar blog omschrijft ze hoe het is om ADHD te hebben.

“IK BEN NET ZOALS JIJ, MAAR TOCH HEEL ANDERS


Ik voel dezelfde gevoelens, ervaar dezelfde dingen. Maar gewoon net een beetje heviger. 

Als ik gelukkig ben, ben ik dolblij. Als ik boos ben, ben ik heel boos. Als ik verdrietig ben, ben ik er kapot van. Als iemand me pijn doet, voelt het alsof de hele wereld ten onder gaat. Alsof ik steeds opnieuw ervaar hoe erg het nu net was.

Soms neem ik alles persoonlijk. Bij alles wat er gebeurt lijk ik betrokken. En omdat mijn hersenen iets ander werken dan bij anderen, moet alles er bij mij op een andere manier uitkomen, meestal via mijn grote mond. Ik klink misschien boos. Je denkt misschien dat ik overdrijf. Maar omdat ik – bij wijze van spreken – geen uitlaatklep in mijn hersenen heb, zijn dingen die er met mij gebeuren meteen heel groot voor mij. Ik krijg geen kans om met mijn gedachten dingen voor te sorteren en de onzinnige gedachten eruit te filteren.

Hoe is het om ADHD te hebben? 1/6

 

BY REDACTIE ON 11 NOVEMBER, 2017ADHD

Nadia Salwin, Zweedse blogger. 

Ze heeft ADHD. In haar blog omschrijft ze hoe het is om ADHD te hebben.

Hoe is het om ADHD te hebben?     2/6

CONCENTRATIE

Ik ben geen slechte luisteraar, maar soms vind ik het moeilijk om me te concentreren. Een kraan die druppelt, een auto die voorbijrijdt; al dit soort dingen kunnen me afleiden. Ik zie je lippen bewegen, en soms, het spijt me, kan ik me niet concentreren op wat je zegt, hoewel ik het echt probeer.
Ik wil jou niet negeren, maar er zijn gewoon zoveel andere dingen om naar te luisteren. En als we in een volledig stille ruimte zijn, luister ik niet naar de stilte maar naar de gedachten in mijn hoofd. Want daar, daar het nooit stil.

Soms word je moe van me omdat ik je iets heb gevraagd en bijna onmiddellijk daarna dezelfde vraag opnieuw stel. Nee, ik ben niet dom of heel langzaam van begrip. Het antwoord dat je me gaf is gewoon verloren gegaan tussen al de andere gedachten in mijn hoofd. Dus dan moet ik het opnieuw te vragen. En misschien nog een keer om het te onthouden.
Ik kan niet rustig op de bank liggen voor een avondje films kijken. Na een tijdje begint het te kriebelen in mijn lichaam, verlies ik mijn concentratie, en kijk naar alles behalve wat er gebeurt op het scherm. Dan vertelt mijn lichaam dat ik wat anders wil doen. Mijn geduld is alweer opgeraakt hoe goed de film ook is. Geef mijn vermoeide hersenen dan een pauze van tien minuten, zodat we weer verder kunnen kijken. Mijn hoofd kan al die indrukken gewoon niet zo snel verwerken.

Word je boos op mijn eeuwige gefriemel aan mijn telefoon, kleding en alles wat ik in mijn handen kan krijgen? Het is gewoon mijn manier om me te concentreren.

 

BY REDACTIE ON 11 NOVEMBER, 2017ADHD

Nadia Salwin, Zweedse blogger. 

Ze heeft ADHD. In haar blog omschrijft ze hoe het is om ADHD te hebben.

Hoe is het om ADHD te hebben?     3/6

BOOS 


Af en toe kan ik jouw gevoelens niet begrijpen. Maar ik begrijp zo veel meer dan ik onder woorden kan brengen.
Want als ik ergens sterke gevoelens over heb, worden mijn hersenen door deze emoties in beslag genomen en krijg ik geen woord over mijn lippen. Dan ben ik druk bezig om mijn lichaam te beheersen, zodat ik geen ongewenste acties tegen mezelf of tegen anderen ga uitvoeren.
Laat ik overal dingen slingeren? Chaos is mijn manier om orde te houden. Want het is een chaos in mijn hoofd, dus voel ik mij veilig in de chaos. Dan heb ik juist het gevoel dat ik alles onder controle heb.

Ben je verrast dat ik het ene moment boos word en het volgende moment heel blij ben?

Probeer het niet te begrijpen. Mijn stemming wordt volledig beheerst door mijn gevoel, dat altijd de overhand krijgt. En die emoties kunnen snel veranderen. Mijn hersenen zijn constant in beweging. Waarom heb ik vaak conflicten met anderen? Dat is gewoon omdat ik een hekel heb aan onrecht en weiger om weg te kijken, als andere mensen in de problemen komen.

Me ergens mee te bemoeien is mijn specialiteit. Ik doe het niet om vervelend zijn, maar omdat ik niet de lafheid heb die kenmerkend is voor andere mensen. Ik denk niet aan de gevolgen van mij acties en begeef me vaak in gevaarlijke situaties met mensen waar ik medelijden mee heb. 

 

BY REDACTIE ON 11 NOVEMBER, 2017ADHD

Nadia Salwin, Zweedse blogger. 

Ze heeft ADHD. In haar blog omschrijft ze hoe het is om ADHD te hebben.

Hoe is het om ADHD te hebben?     4/6

IMPULSIEF

Je denkt misschien dat ik een expert ben in het mezelf in verlegenheid te brengen. Je ziet het goed: ik kijk niet goed uit, spring in plassen water of lach hardop in gênante situaties. Ik doe wat er in mij opkomt. Zoals ik me op dat moment voel. Ik heb geen tijd om na te denken over wat andere mensen over mij zullen denken. Er zijn zoveel dingen die me afleiden.

Ik kan instructies niet zo snel begrijpen. 

Soms moet je me tien keer iets uitleggen, tot ik het in één keer begrijp. Of als iemand anders het uitlegt en ik het ineens begrijp. Voor mij is het niet het belangrijkst wat je precies zegt, maar hoe je het zegt. Word je er moe van dat ik altijd de sleutels verlies als we ergens heen gaan? En ze dan thuis gewoon in mijn jaszak vind?
 Het is gewoon even wennen. Mijn brein is zo druk met de omgeving dat het geen tijd heeft om zich te herinneren waar dingen uiteindelijk liggen.

 

BY REDACTIE ON 11 NOVEMBER, 2017ADHD

Nadia Salwin, Zweedse blogger. 

Ze heeft ADHD. In haar blog omschrijft ze hoe het is om ADHD te hebben.

Hoe is het om ADHD te hebben?     5/6

INTENS

Wij, mensen met ADHD/ADD leven intensief. 

We willen meer weten. Wij haten meer. We rouwen meer. Maar we hebben ook meer lief. Want als we van iemand houden, doen we het niet alleen met ons hart, maar met ons hele lichaam. Maar als je voelt dat je er even niet meer tegen kan? Neem een pauze. Neem een pauze van ons, we kunnen heel stressvol zijn. Er is altijd wel iets met ons aan de hand. We zijn constant in beweging. Maar we zijn niet alleen intens en hyperactief. We zijn ook intelligent en creatief. We hebben gewoon een andere manier om over dingen na te denken, omdat onze hersenen niet filteren. We moeten overleven op onze eigen manier van zijn en handelen.

JE MOET ONS EEN KANS GEVEN

Geef ons een kans om precies te zijn wie we zijn, laat ons profiteren van alle positieve dingen die onze handicap met zich meebrengt, en geef ons de kans om te laten zien hoeveel we om je geven. Je zult ons uiteindelijk begrijpen. En wees er trots op dat je deel uitmaakt van onze reis en ontdek de wereld via ons perspectief.”

Hoe is het om ADHD te hebben 6/6

Als je voelt dat je er even niet meer tegen kan: 

Neem een pauze….van mij, ik kan heel stressvol zijn.

Ik leer hoe ik mijn gedrag kan aanpassen/veranderen. 

Dat is lastig want geen enkele situatie is gelijk.

Volg de (niet-bestaande cursus):

'Hoe ga je om met iemand met ADHD........

Impulsbeheersing kan een kind helpen om:

- belangrijke eisen die veel stres veroorzaken: huiswerk, proefwerken te overwinnen

- op zijn beurt te leren wachten

- te leren luisteren

- te leren om eerst na te denken en dan pas te handelen.

- om zijn tijd beter in te delen, met name als het aankomt op zijn schooltaken. 

- de relaties die hij met zijn leeftijdsgenoten heeft.

- soms zelfs ook met de relaties die hij met zijn leraren en andere volwassenen waar hij mee in

   aanraking komt heeft.

Zelfbeheersing

Zelfbeheersing als het aankomt op iemands academische prestaties, is twee keer zo belangrijk als intelligentie.

Kinderen die hun impulsen onder controle kunnen houden:

- Hebben de neiging om eerst na te denken over hun antwoorden voordat ze ze opschrijven. 

- Zijn beter in staat kritisch na te denken om oplossingen voor problemen te vinden.  

- Zijn beter in het oplossen van problemen

- Kunnen meer frustratie tolereren.

Gevoelens leren herkennen

Pas wanneer een kind in staat is onderscheid te maken tussen zijn gevoelens en zijn gedrag, kan hij leren om zijn impulsen te beheersen. 

- Het is normaal om ergens boos over te worden

- Het is niet oké is om anderen te slaan of dingen te  breken. 

Als kinderen dit begrijpen, zien in dat ze verschillende opties hebben om hun gevoelens onder ogen te komen zonder terug te vallen op geweld.

Luistervaardigheid --- Woede leren handhaven en controleren

Soms handelen kinderen impulsief omdat ze niet goed geluisterd hebben (ADHD, info is niet binnengekomen). Het is van essentieel belang om kinderen te leren instructies goed aan te horen en op te volgen en zelfs om ze even te vragen of ze kunnen herhalen wat je zojuist tegen ze hebt gezegd. Zorg ervoor dat ze alles helemaal goed begrepen hebben.

Weinig tolerantie voor frustratie wekt een hoop gedragsproblemen op. 

Het is belangrijk dat kinderen leren: 

- Hoe ze hun woede kunnen handhaven en onder  controle kunnen houden. Op die manier zullen ze namelijk in staat zijn vanzelf 

   rustig te worden wanneer ze overstuur raken. 

- Door een kind strategieën bij te brengen voordat hij verdergaat, krijgt een kind het gevoel dat hij zelf in staat is om zichzelf weer 

   te kalmeren. 

Strategiën:

- even afstand nemen

- een kleine pauze nemen

Gepast gedrag overnemen

Laat ze leren door wat ze zien aan impulsbeheersing. 

Dat werkt veel beter dan hen te vertellen hoe en wat. 

- Geef een goed voorbeeld van gepast gedrag

- Leg ook uit hoe jij er zelf in slaagt om je impulsen te beheersen op momenten waarop je 

   voor een probleem staat. 

Het is zelfs nog beter als je dit uitlegt aan de hand van een voorbeeld dat je kind al heeft ervaren of als je het betrekt op een situatie die hij op dat moment meemaakt.

Andere strategieën

Om kinderen te helpen om hun impulsen te beheersen, moeten zij leren om zelf op eigen houtje hun problemen op te lossen. Kinderen zouden in staat moeten zijn: 

- om hun problemen zelf aan te wijzen. 

- om hun opties tegen elkaar af te wegen

- om op een logische en doordachte manier keuzes te maken. 

- om een probleem te analyseren en na te denken over zijn opties

Dan zal een kind niet impulsief reageren.

Tips: 

- Stel duidelijke regels vast aan de hand waarvan een kind kan weten wat er van hem verwacht wordt.  

   Een kind dat weet wat hem te doen staat, zal beter in staat zijn om zijn impulsen te  beheersen, met name wanneer hij een 

   keuze moet maken. 

- Zelfs nog beter wanneer hij heel goed weet wat de gevolgen zijn wanneer hij zich niet aan de regels houdt.

- Moedig je kind aan om lichamelijk actief te zijn. Voor kinderen die lichamelijk zeer actief zijn,  is het makkelijker om hun 

   impulsen onder controle te houden. Lichte lichamelijke  activiteiten / Competitieve spelletjes en sporten zijn geweldige 

   activiteiten om kinderen zelfbeheersing bij te brengen. 

   Competitie is erg gezond, zo lang het op een gecontroleerde wijze en onder toezicht 

   wordt uitgevoerd. Dit soort spelletjes en sporten zouden uit moeten worden gevoerd onder toezicht van een professional die 

   ervoor kan zorgen dat er geen sprake is van geweld. Deze mensen zullen de kinderen aansporen om problemen zelf op te 

   lossen en goed met elkaar om te gaan.