§9.2 Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§9.2 Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan

Pagina 171

Criminaliteit

• Criminaliteit is gedrag dat door de overheid wettelijk strafbaar is gesteld. 
• Criminaliteit is relatief: het is afhankelijk per plaats en tijd.

• Sociale controle is belangrijk voor de binding in de samenleving en kan zorgen voor het voorkomen van crimineel gedrag. 

Criminologische theorieën

1. Gelegenheidstheorie
2. Rationele keuzetheorie
3. Anomietheorie
4. Etiketteringstheorie 

Gelegenheidstheorie en rationele keuze theorie

Rationele keuzetheorie = een kosten-batenafweging maken voor gedrag. Wat levert het mij op, en wat kost het mij?

Gelegenheidstheorie = kosten-batenafweging plus de omstandigheden van de dader

Gelegenheidstheorie

Het niveau van de criminaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid van potentiële daders, de aanwezigheid van  geschikte doelwitten en de afwezigheid van voldoende sociale bewaking.

p.173

Bindingstheorie

Sterke verbinding met een (sociale) groep remt de neiging tot crimineel gedrag. De remming wordt verklaard door de kans op verlies van de bindingen.

Deze theorie sluit aan bij het belang van formele en informele sociale controle

Anomietheorie

Criminaliteit kan worden beïnvloedt door omgevingsfactoren (nurture). De sociale druk om algemeen aanvaarde doelen te bereiken leidt ertoe dat mensen de wetten kunnen gaan overtreden.

Etiketteringstheorie

Het idee dat iemand zich gaat gedragen naar het etiket dat op een bepaalde groep wordt geplakt. 

Bijvoorbeeld: door racisme worden in Amerika zwarte Amerikanen sneller als crimineel bestempeld dan witte Amerikanen

Bij welke theorie is sociale ongelijkheid een oorzaak van criminaliteit?

Bij welke theorie is sociale ongelijkheid een oorzaak van criminaliteit?

1. Gelegenheidstheorie
2. Anomietheorie
3. Bindingstheorie
4. Rationele keuzetheorie

Anomietheorie: criminaliteit kan worden beïnvloedt door omgevingsfactoren. De sociale druk om doelen te bereiken leidt ertoe dat mensen de wetten kunnen gaan overtreden. 

De sociale structuur van de maatschappij werkt crimineel gedrag in de hand.

Maatschappelijke veranderingen

• Individualisering zorgt voor minder sociale controle en traditionele sociale bindingen.
  
• Ook is er sprake van informalisering: verhoudingen tussen mensen worden minder hiërarchisch, formeel.
  

 

Wat zou een gevolg van de informaliteit kunnen zijn?

Wat zou een gevolg van de informaliteit kunnen zijn?

Antwoord in filmpje volgende slide

Maatschappelijke veranderingen

Verschillende factoren zorgen voor de bevordering van criminaliteit:

• Minder sociale cohesie
  
• Meer groepsvorming en integratie in ‘criminele (jeugd)groepen’
  
• Meer losse gezagsverhoudingen
  
• Meer ongelijkheid