9,2 Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

9.2 Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan 

• Je kent de definitie van criminaliteit en kunt uitleggen waarom criminaliteit relatief is. 
• Je kunt onderscheid maken tussen formele en informele sociale controle.
• Je kent de verschillende theorieën van crimineel gedrag.  

npo.nl

22.00

Criminaliteit 

• Criminaliteit is gedrag dat door de overheid wettelijk strafbaar is gesteld. 
• Criminaliteit is relatief.  
• Sociale controle is belangrijk voor de binding in de samenleving en kan zorgen voor het voorkomen van crimineel gedrag. 

Informele sociale controle

Groepsleden wijzen elkaar op de norm.

Formele sociale

 controle 

Mensen wijzen elkaar op de norm vanuit hun beroep/ functie.

Waarom word je crimineel?

Hans komt op zijn 17e terecht in een jeugdbende en wordt twee jaar later veroordeeld voor drugshandel, diefstal en betrokkenheid bij een steekpartij. 

Wat is zijn levensverhaal?  

Criminologische theorieën

• Gelegenheidstheorie & rationele keuzetheorie
  
• Bindingstheorie
  
• Anomietheorie
  
• Etiketteringstheorie 
• Aangeleerdgedrag (niet in het boek -> geen examenstof). 

Rationele keuze theorie

Rationele keuzetheorie = een kosten-batenafweging maken voor gedrag. Wat levert het mij op, en wat kost het mij?

Hoe groot is de pakkans?

Wat levert de diefstal op?

Gelegenheidstheorie

Het niveau van de criminaliteit wordt bepaald door de aanwezigheid van potentiële daders, de aanwezigheid van geschikte doelwitten en de afwezigheid van voldoende sociale bewaking.

p.173

Bindingstheorie

Sterke binding met een (sociale) groep (samenleving of eigen sociale kring) remt de neiging tot crimineel gedrag. De remming wordt verklaard door de kans op verlies van de bindingen.

Anomietheorie

Criminaliteit kan worden beïnvloedt door omgevingsfactoren (nurture). De sociale druk om algemeen aanvaarde doelen te bereiken leidt ertoe dat mensen de wetten kunnen gaan overtreden.

Kan je geen smartphone betalen, maar is het wel de norm om er een te hebben? Kans dat je er een steelt. 

Etiketteringstheorie

Het idee dat iemand zich gaat gedragen naar het etiket dat op een bepaalde groep wordt geplakt.

 

Bijvoorbeeld: door racisme worden in Amerika zwarte Amerikanen sneller als crimineel bestempeld dan witte Amerikanen.

Aan de slag!

• Maak in tweetal de opdracht.
• Klaar? Lever in!

Terug naar Hans

Welke criminologische theorie past het beste bij het levensverhaal dat jij voor Bart hebt bedacht? 

Leg uit waarom!

Examenopgaven

• Opdracht 21, 2024, tijdvak 1
• 10 min. 
• Tweetal
• Inleveren Class Notebook
• Eerder klaar? Opdracht 7 en 9 maken 9.2

Aan de slag!

• Maak opdr. 7 en 9 (van paragraaf 9.2)
• Klaar? Lees paragraaf 9.3

9.2 Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan 

• Je kent de definitie van criminaliteit en kunt uitleggen waarom criminaliteit relatief is. 
• Je kunt onderscheid maken tussen formele en informele sociale controle.
• Je kent de verschillende theorieën van crimineel gedrag.