Les 8: Sociale (on)gelijkheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Isara

1

10

15

9

3

4

17

11

2

19

18

7

20

5

14

16

8

6

12

Les 8: Sociale (on)gelijkheid

Welkom! We gaan vandaag aan de slag met het allerlaatste thema: de verzorgingsstaat!

H3 - Welzijnsdilemma

Wat gaan we vandaag doen?

Opening (tel. tas (plattegrond) leerdoelen)

Mededelingen

Terugblik

Stil lezen 

Uitleg 

Uitleg PO/Zelfstandig werken 

Afsluiting met check 

Aan het eind van deze les:

1.  ken je de definitie van een verzorgingsstaat.
2. heb je kennis gemaakt met een aantal dilemma's in de verzorgingsstaat.
3. heb je ten aanzien van deze dilemma's een eigen standpunt ingenomen

Ik leer...

- wat sociale ongelijkheid is

- welke factoren sociale ongelijkheid kunnen versterken

- wat de relatie tussen sociale ongelijkheid en de verzorgingsstaat is

Waar staan we?

- Het welzijnsdilemma

- Ontwikkelingen & verzorgingsstaat

- Functies van de verzorgingsstaat

- Verzorgingsstaat in de grondwet

--> werk

--> wonen, milieu en gezondheid

--> onderwijs

Examendoel

De kandidaat kan :

Uitleggen wat het betekent voor de sociale ongelijkheid in een samenleving als individuen of groepen geen gebruik (weten te) maken van hun sociale rechten of niet kunnen voldoen aan hun sociale plichten. 

Terugblik: Verzorgingsstaat in de Grondwet 

- Klassieke grondrechten

- Sociale grondrechten 

- Rechten & plichten 

--> Werk, gezondheid, milieu, wonen, onderwijs

Leerlingen vragen

Hebben we in onze samenleving gelijke kansen?

1. Ja, erg mee eens
2. Ja, beetje mee eens
3. Nee, beetje mee oneens
4. Nee, mee oneens

Maatschappelijke positie

Maatschappelijke
positie?

Plek in samenleving op basis van inkomen & aanzien

Zet de beroepen in de juiste volgorde. Zet het begroep met de meeste macht, het meeste aanzien of het meeste bezit bovenaan.

Mevr. Steebruggen: Docent maatschappijleer

Ingrid: Stagiaire bij de plaatselijke nagelstyliste

Jan Willem: Salesmanager bij Tatasteel 

Fatma: Directrice bij Greenpeace 

Pieter: Plaatselijke postbode 

Catharina-Amalia Beatrix Carmen: Kroonprinses van Nederland 

Joris Thijssen: Directeur bij Greenpeace 

Maijd: Gevlucht uit Syrië. Momenteel werkzoekende. 

Maatschappelijke Positie 

De plek die je inneemt in onze maatschappij noemen we je maatschappelijke positie. 

" De plaats die je in de samenleving inneemt "

Deze positie hangt af van verschillende factoren

Welke factoren spelen een rol bij een maatschappelijke positie?

1. Hoeveel geld je verdient.
   
2. Hoeveel macht je hebt.
   
3. De kennis die je nodig hebt.
   
4. Talent
   
5. Afkomst
   

Wat zien we hier?

Mensen met hogere SES hogere levensverwachting; andere levensstijl; ander gedrag

Prinses Amalia heeft door haar ………… een hoge maatschappelijke positie.
Welk woord is weggelaten?

1. Macht
2. Kennis
3. Afkomst
4. Talent

Zijn de uitspraken juist of onjuist?
1. De maatschappelijke positie is de plaats die je in de samenleving hebt.
2. Een docent dankt zijn maatschappelijke positie aan zijn afkomst.

1. 1 is juist, 2 is onjuist
2. 1 is onjuist, 2 is juist
3. 1 en 2 zijn beide juist
4. 1 en 2 zijn beide onjuist

Sociale mobiliteit

Het stijgen en dalen op de maatschappelijke ladder.

Wat zijn manieren om op de maatschappelijke ladder te kunnen stijgen?

Wat zijn manieren om op een
maatschappelijke ladder te kunnen
stijgen?

Opleiding

Benutten van talent

Sociale mobiliteit

Positietoewijzing -> geen invloed hoger op ladder

Positieverwerving -> zelf invloed hoger op ladder

sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid?

Sociale ongelijkheid

Als verschillen tussen mensen gevolgen hebben voor de manier waarop zij behandeld of gewaardeerd worden.

Drie soorten ongelijkheid

Ongelijke verdeling van bezit

• Geld: inkomen, hoogte bankrekening
  
• Spullen: dure auto, boot
  

Ongelijke verdeling van macht

• Invloed die mensen hebben
• Rol in overheid
• Hoge functie

Ongelijke verdeling van aanzien

• Status door functie
• Status door kwaliteiten
• Status door prestaties

Sociale Ongelijkheid

Er is een verschil in kansen in Nederland. Sommige mensen hebben veel kansen, anderen minder. 

Oorzaken sociale ongelijkheid?

Oorzaken

1. Cultuur

2. Opleiding en inkomen

3. Wonen

4. Discriminatie

Kansarm en Kansrijk

Kansarm

• Minder kansen hebben voor verbetering van je maatschappelijke positie.

Kansrijk

• Meer kansen hebben voor verbetering van je maatschappelijke positie.

LET OP:

KANSARM ≠ KANSLOOS

hoe kan je je kansen vergroten denk je?

Wat doet de overheid om sociale ongelijkheid te verkleinen?

• Sociale zekerheid: uitkeringen; toeslagen
• Belastingen: op inkomen; kortingen
• Onderwijs: toegankelijkheid; kansenbeleid
• Gezondheidszorg: zorgtoeslag; basisverzekering
• Arbeidsmarkt: minimumloon; activeringsbeleid
• Woningbeleid: sociale huur; huurtoeslag
• Gelijke kansen & discriminatiebestrijding: wetgeving; toezicht 

Wat doet de overheid

Links

Rechts

• Veel hulp bieden (uitkeringen)
• Hogere belastingen

• Zelf zorg dragen
• Mensen voor elkaar laten zorgen

Stimuleren onderwijs, werk

Stimuleren onderwijs

Stimuleren werk

Extra uitleg praktische opdracht?

Ga naar It's voor de praktische opdracht!

VWO: module, bronnen, H3

Havo: vaksite, bronnen, H3

Aan de slag: PO

Deadline: 8 december 23.59 (it's)

Wat	- Lees opdrachtenbeschrijving goed - Stel vragen/vraag feedback - Bezig met uitwerken - LET OP: Nadruk rol overheid
Hoe	Samen
Uitkomst	Begin PO

Vier functies verzorgingsstaat

• Verzorgen: bijv. verplichte zorgverzekering/verpleeghuizen

• Verzekeren: sociale zekerheidsstelsel --> uitkeringen, AOW

• Verheffen: bijv. Onderwijs, bibliotheken, cultuursubsidies

• Verbinden: via onderwijs, zorg etc. maakt overheid verschillen tussen bevolkgingsgroepen kleiner

Volgende les

Uitdagingen voor de verzorgingsstaat + PO

Huiswerk:

PO