les 1 - groep 1/2: Projectie, licht & kleur

• Mediawijsheid, begrijpend kijken, Filmeducatie
• Basisschool
• Groep 1,2

Introductie

Lessenreeks Cultuur Coach 1-2 Les 1: Projectie, licht & kleur Dit is een introductie les, in de eerste plaats om elkaar spelenderwijs te leren kennen. En daarnaast om kennis te maken met film. Eerst bekijken en bespreken we gezamenlijk een film, waarna de helft naar een andere ruimte gaat om te experimenteren met licht en projectie. Daarna wisselt de groep en sluit je samen af.

Instructies

Lesdoelen

• Leerling maakt kennis met jou en de 2e filmdocent en andersom.
• Leerling voelt zich prettig in de groep.
• Leerling ontdekt en ervaart dat voor filmprojectie licht en donker nodig is.

Opzet les - 70 minuten 

•     Klassikaal - introductie en kennismakingsspel I 15 min
•     Klassikaal - film kijken en nabespreken I 10 min
•     Toverlantaarn maken apart lokaal I 2 x  20 min
•     Klassikaal - afronden I 5 - 10 min

Let op: bij de kleuters is de opzet zo dat er een klassikale start is waarna om en om de helft van de klas gaat experimenteren in een aparte ruimte. Dit kun je iom de school op twee manieren organiseren: 

1. Bij voorkeur bekijk en bespreek je de film met de hele groep terwijl de eigen leerkracht in de groep blijft. Dan ga je samen met de 2e filmdocent naar een apart lokaal met de helft van de klas om de activiteit uit te voeren. Als de ene groep klaar is, brengt een van de twee de leerlingen terug en haalt de volgende op, terwijl de ander alles even goed klaar zet. Tenslotte sluiten jullie samen klassikaal af.
2. Als er geen leerkracht op de groep staat, blijft de filmdocent bij de kinderen in de klas en kijken zij samen een korte film, eventueel in combinatie met een eenvoudige activiteit als tekenen. Dan gaat de filmdocent twee keer met de helft van de groep de activiteit doen (of wissel dit af met de andere filmdocent).

Apart lokaal (30 minuten opbouw- en afbouwtijd) 

In een apart lokaal gaan leerlingen spelenderwijs op onderzoek. Zet in het lokaal het volgende klaar:

1. Maak de activiteitenruimte donker. Waar zit de lichtknop, hoe kan je de ruimte half donker maken? 
2. Maak een projectiescherm: Hang een stuk kalkpapier op, met wasknijpers of tape aan een lijn of gebruik een muur voor je projectie. 
3. Werk als er weinig mogelijkheid tot verduistering is, bij voorkeur met de 'bioscoop doos'. >> Je kunt dan drie of vier dozen (max 3 kinderen per doos) opbouwen tot 'bioscoopje', door er kalkpapier voor een in een uitgesneden gat te plakken, zodat je een 'scherm' in het donker krijgt. Zie slides 9 en 10 in les 2 voor een voorbeeld.
4. Leg alle materialen voor de eerste groep kinderen klaar op 4 werkplekjes (kokers, fietslampjes, folie, elastiek, marker, washitape) 
5. Maak alvast zelf een toverlantaarn (zie slide 5), die de leerlingen gaan maken, waarbij je een beeld kiest dat past bij de hobby die je met de kinderen deelt.

Extra filmdocent

Nodig, om bij de klas te blijven of om te helpen met de activiteiten (afhankelijk wat je met de school bespreekt) 

Materialen

Zelf meenemen uit het materialen pakket: 

• Kartonnen kokers, voor elke leerling eentje 
• Fietslampjes 
• 15 watervaste markers 
• plasticfolie 
• papier washi tape 
• elastiekjes 
• kalkpapier
• Ipad + kabel naar scherm (uit techniekset) 

Via school:

• Optioneel: papier en potloden (om te tekenen met een filmdocent die in het lokaal blijft) 
• Optioneel: Als er veel licht is in het lokaal: 4 kartonnen dozen als bioscoopdoos (zelf regelen of via school)

Introductie klassikaal in het klaslokaal

Hallo!

Vertel over jezelf, hoe je heet, dat je les komt geven. Doe een rondje namen. Stel dan aan de kinderen de vraag:

• waar kijk jij graag film? Op de tablet, op school, in de bioscoop, op de bank, op de laptop etc. 

En vertel dan waar je zelf het film kijkt en met wie.

Spel

Klassikaal Spel in het klaslokaal

Spelletje ter kennismaking

Ga dan over tot kennismaken met een spelletje > Anna Maria Koekkoek.

Laat de kinderen bewegen als het licht uit is en stil zitten als het licht aan gaat. Jij doet telkens het licht aan en uit. Als iemand nog beweegt met het licht aan en daardoor af is, zegt hij zijn naam. Herhaal de naam. Zo leer jij snel de namen!

Film en donker

In de volgende slide gaan jullie film kijken. Vertel dat je het licht uit doet wanneer jullie samen film gaan kijken.

•  Vraag de kinderen waarom je dat doet. (Antwoord kan zijn, omdat je de film dan beter ziet)
• Stel dan de vraag, waarom zie je film beter in het donker. (Antwoord kan zijn, omdat de film zelf licht geeft.)

Bekijk de film op de volgende slide

Klassikaal film kijken in het klaslokaal

Albert Pierru, 1957, 5 minuten

Informatie over de film voor de filmdocent

Kan je muziek zien? Albert Pierru’s film schetst een beeld van muziek zonder een camera te gebruiken. In plaats daarvan schildert en krast hij rechtstreeks op de film en creëert hij een muzikale film, met abstracte en figuratieve beelden in gekleurde lijnen. Een beetje zoals de leerlingen gaan doen als ze in deze les een toverlantaarn projector maken.

Deze info niet delen met de kinderen, laat hen onbevangen kijken en luisteren naar de film.

Wat zag en hoorde je?

Klassikaal film nabespreken in klaslokaal

• Vraag na de film aan de leerlingen wat ze zagen. Antwoorden: Het mannetje, de muzieknoten, de kleuren, de strepen > alles is goed.

Vertel dan dat de filmmaker veel van muziek hield, en vertel dat jij heel veel van film (of iets anders) houdt. 

• Vraag dan een voor een aan de kinderen waar zijn van houden, wat zij graag doen. Maak een rondje.

Vertel nu dat we in een ander lokaal zelf een mini film gaan maken, een beetje zoals in de film net. Vertel eerst dat de halve klas meegaat en dat we daarna wisselen. 

Tips voor de filmdocenten

• let op: afhankelijk van welke opzet je kiest blijft de klassedocent bij de klas of de andere filmdocent, als de andere filmdocent blijft doe je een simpele opdracht. Zoals tekenen over wat ze net hebben gezien of een film bekijken - zie de laatste slide voor een extra filmtip. 

TOVERLANTAANRN-

maak je eigen projector

Activiteit - 2 x halve groep - in apart lokaal

Maak je eigen toverlantaarn. 

Laat eerst zien hoe jouw toverlantaarn is geworden en projecteer er je beeld mee. Vraag dan of de leerlingen er zelf een willen maken.

Doe stap voor stap voor hoe je een toverlantaarn projector maakt.  

1 > Pak een stuk folie  en wikkel dat om de koker, trek het folie strak.

2 > Doe er een elastiekje om, zodat het folie vast blijft zitten.

3 > Maak een tekening op het folie van iets wat je leuk vindt (om te doen), iets wat speciaal bij jou past. Hou het eenvoudig! Het tekenvlak is klein en de kinderen hebben een voorbeeld nodig van iets wat ze zelf ook kunnen maken.

4 > Pak een fietslamp en schijn ermee in de koker en richt de koker op het kalkpapier/projectiemuur/projectiedoos.

5 > Doe het licht uit, nu zie je de projectie nog beter.

6 > Beweeg je projectie over het scherm, en beweeg je koker ten opzichte van het scherm. Zo wordt het groter en kleiner en kan het bewegen.

7 > Maak geluiden bij je projectie of vertel je verhaal.

Zie slide 7 en 8 voor extra uitleg

Aan de slag

Activiteit - 2 x halve groep - in apart lokaal

Spelen met de lantaarn 

• Nu zijn de leerlingen aan de beurt! Laat ze hun eigen lantaarn maken en laat ze daarmee spelen. Help ze als iets niet lukt. 
• Laat ze in kleine groepjes een voorstelling geven aan elkaar en vraag een kind uit het publiek om er foto’s of een filmpje van te maken met de iPad, of doe het zelf als de leerlingen dit nog niet goed aankunnen. 

Zie slide 7 en 8 voor extra uitleg

Illustratie / extra uitleg filmdocent - maken lantaarn 

Stap 1 >>

Doe plasticfolie om de koker, en zet het vast met een elastiekje. (Laat dit de leerlingen zo veel mogelijk zelf doen.)

Maak vervolgens een eenvoudige tekening op het plastic folie. Pas op dat de punt niet door het plastic prikt.

Als er alle tijd is kunnen de leerlingen het plastic goed vastzetten en de buitenkant van de koker versieren met washi tape. En met de stiften hun naam of andere versiersels toevoegen.

Illustratie / extra uitleg filmdocent - spelen met de lantaarn 

stap 2>>

Geef de leerlingen ieder een fietslamp en laat ze spelen met de projectie op je projectiescherm (muur, vel kalkpapier, bioscoopdoos).

Laat ze in kleine groepjes een voorstelling geven aan elkaar en vraag een kind uit het publiek om er foto’s of een filmpje van te maken met de iPad, of doe het zelf als de leerlingen dit nog niet goed aankunnen. 

Afronden

Afronden - klassikaal of apart 

Nu kan je afronden door de les na te bespreken en de ipad filmpjes terug te kijken. Doe dit klassikaal, of als het beter uitkomt met de helft van de groep in het aparte lokaal.

Nabespreken

• Vraag wat ze vandaag allemaal hebben gezien (de film, elkaars voorstelling).
• Vraag wat ze hebben gedaan (Toverlantaarn gemaakt, gefilmd met de iPad, Anna Maria Koekkoek etc).
• Vraag wat ze hebben geleerd over licht en donker.
• Vraag tenslotte wat ze ervan vonden. En vertel wanneer je weer terugkomt. 

Help ze als ze het moeilijk vinden hun gedachten te verwoorden, deel de vraag dan op in stapjes en geef hints.

Terugkijken films 
Kijk samen de filmpjes of foto's terug, op de iPad als er geen groot scherm beschikbaar is, maar bij voorkeur in de klas op het grote digibord. Monteer als je alle tijd hebt de clips ruw, maar het hoeft niet, kijk en beluister dan het materiaal samen.

• ! Bewaar de films sowieso voor de laatste les waarin we terugkijken op de reeks.
  

Regeling Driejarige subsidies Cultuurcoach

Deze les is gemaakt ihkv de 3 jarige regeling Cultuurcoaches van het AFK

Eye filmmuseum, Filmhub Noord-Holland, Cinekid, NurLimonade media en Taartrovers 

Fox and the Whale: extra film om te bekijken met de helft van de klas 

Een mooi gemaakte animatie film over een vosje op zoektocht. Door Robin Joseph.