Nieuwsbegrip vulkaanuitbarsting in IJsland versie A

• NT2
• MBO
• Studiejaar 1

waar denk je aan bij
het plaatje?

Uitleg: vaktaalwoorden

Let goed op welke vaktaalwoorden je tegenkomt in de tekst. Aan het eind moet je er 5 opschrijven

vloeibaar

de aardkorst

spuwen

gloeiend heet

het gas

met kracht naar buiten spuwen

heel erg heet

Het is nat en heeft geen vaste vorm

de stof die je niet kunt zien, net als lucht

het harde buitenste gedeelte van de aarde

uit voorzorg = om problemen te voorkomen

beamen = zeggen dat iets klopt

in vervulling gaan = werkelijkheid worden

veel bekijks trekken = veel aandacht krijgen

uitbarsten

het schiereiland

vloeibaar

de aardkorst

spuwen

gloeiend heet

vernietigen

op een gegeven moment

het gas

Inleiding

Hij is eindelijk uitgebarsten: de vulkaan Fagradalsfjall op IJsland. Mensen hadden de uitbarsting al verwacht. Want er waren al drie weken tienduizenden kleine aardbevingen in het gebied.

1. Wat is er aan de hand op IJsland?

Vulkanen op IJsland

IJsland is het op één na grootste eiland van Europa. En het is ongeveer drie keer zo groot als Nederland. Op IJsland zijn heel veel vulkanen. In 2014 was er voor het laatst een uitbarsting. De vulkaan die nu is uitgebarsten, staat in het zuidwesten van IJsland. Hij staat op het schiereiland Reykjanes, zo’n 40 kilometer van de hoofdstad Reykjavik. De Fagradalsfjall hield zich al 6000 jaar rustig. Tot vrijdag 19 maart 2021. Toen werd hij plots wakker. Het lijkt om een kleine uitbarsting te gaan. Maar je ziet wel de lava stromen. De uitbarsting lijkt niet gevaarlijk te zijn voor de mensen die er wonen.

In regel 8-9 staat: Hij staat op het schiereiland Reykjanes…
Wat betekent het schiereiland?

1. een stuk land met in het midden veel bergen en grote rotsblokken
2. een stuk land met water eromheen dat aan één kant vastzit aan land
3. een stuk land waar bijzondere planten groeien en veel dieren wonen

Hoe ontstaat een vulkaan?

Het binnenste van de aarde bestaat uit vloeibaar gesteente. Dit heet magma. Op dit magma drijft de aardkorst. De aardkorst bestaat uit platen. Deze platen passen in elkaar als een puzzel. De platen bewegen een beetje. En ze botsen tegen elkaar aan. Daardoor ontstaan er bergen en scheuren in de aarde. De platen bewegen niet veel, slechts een paar centimeter per jaar. Een scheur is een zwakke plek in de aarde. Daar kan magma uit de aarde door naar buiten stromen. Dat noemen we een vulkaan. 

Wat is een vulkaan ?

1. Scheur in je tuin
2. Opening van je huis
3. Opening in de aarde
4. Een soort berg

In regel 14 staat: Het binnenste van de aarde bestaat uit vloeibaar gesteente.
Wat betekent vloeibaar?

1. het is gevaarlijk en ruikt vreemd
2. het is mooi en heel erg hard
3. het is nat en heeft geen vaste vorm

Wat komt er uit een vulkaan?

Uit een vulkaan stroomt lava. Lava is gesmolten steen. Voordat de lava uit de vulkaan wordt gespuwd heet het magma. Magma zit dus nog in de grond. Lava is gloeiend heet. Het vernietigt alles. In het begin stroomt lava snel en is het vloeibaar. Daarna gaat lava steeds langzamer stromen. En op een gegeven moment wordt de lava hard. Bij vulkaanuitbarstingen worden ook stukjes steen de lucht in geslingerd. En de vulkaan spuwt as uit. Ook komen er gassen uit een vulkaan. Deze gassen zijn gloeiend heet.

In regel 23-24 staat: Voordat de lava uit de vulkaan wordt gespuwd heet het
magma. Wat betekent spuwen?

1. heel veel herrie of lawaai maken
2. met kracht naar buiten spugen
3. snel uit een andere plaats halen

In regel 26 staat: En op een gegeven moment wordt de lava hard.
Wat betekent op een gegeven moment?

1. na heel veel jaren wachten, bijvoorbeeld tien of twintig jaar
2. op een bepaald ogenblik, maar je weet niet precies wanneer
3. op geen enkel tijdstip, het gaat helemaal nooit gebeuren

Doorsnede van een vulkaan

Krater

Lava

Magma

Aswolk

Niet naar de vulkaan

Als een vulkaan actief wordt, kan de grond gaan trillen. IJslanders maken dat wel vaker mee, omdat er meer dan 130 vulkanen in het land zijn. Maar de laatste weken waren er veel meer aardbevingen dan normaal. Veel mensen konden er niet van slapen. Dus ze zijn eigenlijk blij dat de vulkaan nu is uitgebarsten. Mensen die in de buurt van de vulkaan wonen, moeten binnenblijven. En ze moeten hun ramen en deuren dichthouden, omdat er giftige gassen uit de vulkaan kunnen komen. Mensen mogen ook niet naar de vulkaan toe. Want dan kunnen ze de hulpdiensten in de weg lopen. Maar veel mensen gaan toch naar de vulkaan kijken. 

slapende vulkaan

dode vulkaan

actieve vulkaan

Waarom zijn veel mensen blij dat de vulkaan is
uitgebarsten?

IJsland en zijn vulkanen

Waarom mogen mensen niet naar de vulkaan gaan kijken? Noem twee dingen.

Kan jij de juiste betekenis aan de woorden koppelen?

de uitbarsting

de aardbeving

de lava

in de gaten houden

gloeiend heet

gesmolten stenen die uit een vulkaan naar buiten stromen

op iets of iemand letten

bij een uitbarsting van een vulkaan komen er vlammen, rook en hete, gesmolten stenen naar buiten

heel erg heet

het trillen en schudden van de aarde

filmpje