11.2 Het verteringstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.2 Het verteringstelsel

Beantwoord volgende vragen op het wisbordje:

1. Welke van de 5 voedingstoffen (Vetten, eiwitten, vitaminen, koolhydraten, mineralen) moet je eerst verteren voordat je ze op kan nemen in het bloed?

2. In welke verteringsorganen worden enzymen gemaakt voor de vertering van eiwitten?

3. Wat is het nut van het gal?

4. Waar worden de voedingstoffen opgenomen in het bloed?

Bespreken practicum

Voedingstof	Indicator	Kleur
Glucose
Maltose
Zetmeel
Eiwit
NaCl
Vitamine C

Lezen: Bladzijde 86 - 89 tot aan kopje rol bacteriën

Tekstbegripsvragen:

1. Wat is de functie van kauwen?

2. Uit welke stappen bestaan de peristaltische bewegingen?

3. Waar vinden peristaltische bewegingen plaats?

4. Uit welke onderdelen bestaat maagsap?

5. Hoe wordt pepsinogeen geactiveerd tot pepsine?

Maak een keuze:

Ik volg graag een uitleg van meneer Floor over 10.2

Ik ga zelfstandig aan de slag met de leerdoelen

De opties

Aan de hand van de verdeling maken we groepen. 

Bij veel interesse uitleg -> uitleg in lokaal, zelfstandig werken op studieplein

Bij veel interesse zelfstandig werken -> uitleg op studieplein, zelfstandig werken in lokaal

Mensen die zelfstandig werken aan leerdoelen:

- Zie planner Itslearning voor leerdoelen 

- Ga in de gedeelde lessonup van 11.2

- gebruik de lessonup fotovragen om je leerresultaat te tonen (samenvatting, opdrachten uit boek, examenopdrachten, video's)

Verteringsstelsel

Functie:

Er voor zorgen dat voedings-

stoffen uit je voedsel op de

plek komen waar ze nodig zijn.

 

Verteringsstelsel

Functie:

Vertering (klein maken)

Opname (in je bloed)

Opslag (tijdelijk bewaren)

Transport (naar het doel)

 

Wat zijn de monomeren (bouwstenen) van koolhydraten, vetten en eiwitten?

Koolhydraten

Vetten (lipiden)

BINAS 67G1, 2, 3

•  Glycerol met 3 vetzuurstaarten
•  onverzadigd-met dubbele bindingen
• verzadigd-zonder dubbele bindingen

Mondholte - gebit

Nodig voor het fijnmalen van je voedsel.

Gebit is aangepast aan dieet

Fijnmalen is nodig zodat enzymen beter je voedsel kunnen afbreken.

Mechanische vertering

 

Gebit - oppervlaktevergroting

Mondholte

Speekselklieren maken speeksel (BINAS 82F):

Slijm: vergemakkelijkt het slikken

Amylase: breekt zetmeel (amylose) af

Eiwitten die veel mondbacteriën en schimmels doden

Slikken

Strottenklepje voorkomt voedsel in je luchtpijp

Peristaltiek

                                                                                                                   Langs de hele                                                                                                                                    route (slokdarm,                                                                                                                             maag, darmen)                                                                                                                                 zorgen lengte-  en                                                                                                                          kringspieren                                                                                                                                      ervoor dat het  

                                                                                                                   voedsel de goede kant op beweegt. Ballaststoffen (voedingsvezels) helpen hierbij.

Maag

Maagsapklieren maken maagsap (BINAS82F):

Zoutzuur: lage pH. Doodt bacteriën

Pesinogeen (inactief enzym), bij lage pH wordt hieruit peptase/ pepsine gevormd: enzym breekt eiwitten af tot polypeptiden

Slijm: beschermt de maagwand tegen het zuur én tegen de werking van peptase

Exocriene klier (opening naar buiten)

Maag

Maagportier: kringspier naar de darmen.

Sluit als de zuurgraad in de 12 vingerige darm te hoog wordt (te zuur), opent weer als de zuurgraad gedaald is: regelt op die manier dat er steeds een klein stukje voedsel de maag verlaat.

12 vingerige darm (eerste deel dunne darm)

Afvoergang van galblaas (galbuis)

In de lever wordt gal gemaakt en dit wordt in de galblaas opgeslagen (via de galgang).

Gal emulgeert vetten

Emulgeren

EMULGEREN IS NIET VERTEREN!!!!!!

12 vingerige darm (eerste deel dunne darm)

Afvoergang van alvleesklier

In de alvleesklier wordt 

alvleessap gemaakt:

Enzymen amylase (amylose), tryptase (eiwitten) en lipase (vetten), HCO3^-

Dunne darm

Darmsapklieren maken darmsap:

Enzymen die koolhydraten, vetten, eiwitten, DNA en RNA afbreken.

Hierna is de vertering klaar!

Nu nog opnemen in het bloed…..

Dunne darm

Resorptie

Opname van voedingsstoffen en water in het bloed

Vraag: hoeveel celmembranen moet een voedingsstof passeren voordat het in het bloed komt?

Voedingsstoffen: met name in de dunne darm

Water: met name in de dikke darm

Dikke darm

• Opname van water
  
• Woonplaats van darmflora
  

Bacteriën die cellulose kunnen verteren maken glucose: dit wordt ook nog in de dikke darm geresorbeerd.

Tussen dunne en dikke darm: blinde darm (bacterie-opslag) met appendix (afweer)

Blinde darm

Darmflora

Goede bacterien in de dikke darm.

• verteren onverteerbare plantaardige stoffen
• Voorkomen vestiging van slechte bacterien

Blinde darm: ' opslag ' van je darmflora

Darmflora van moeder -> kind tijdens geboorte

Darmflora

Probiotica: voedingsmiddelen met goede bacterien die (deels) het verteringsstelsel overleven

Prebiotica: voedingsmiddelen die dienen als voedsel voor de darmflora.

Door je voeding kun je de samenstelling van je darmflora veranderen/ verbeteren.

Endeldarm en anus

• Endeldarm is de opslag van uitwerpselen, als deze vol is volgt ontslasting
• Anus is de kringspier aan het einde van het darmkanaal, deze sluit de endeldarm af

Kleine lesafsluiter

1. Noem twee stadia in de vertering waarbij het concept van oppervlakte vergroting terug komt.

2. Welk enzym is actief in de mondholte?

3. Op welke twee manieren kan pepsinogeen geactiveerd worden tot pepsine?

4. Waarom produceren de maagkliercellen geen actief enzym?

5. Waarom is pepsine niet langer actief in de twaalfvingerige darm?

6. Hoe verschilt het emulgeren van vetten met het verteren van vetten?

7.  Wat zijn de verteringsproducten van eiwitten?

8. Wat zijn de verteringsproducten van koolhydraten?

9. Wat is de functie van de darmflora?

10.  Welke functie heeft de dikke darm?

01:13

Waar in het bloedvatenstelsel treft men het hoogste glucosegehalte van het bloed aan?

02:03

Tot welke monosachariden wordt glycogeen afgebroken?

1. Maltose
2. Glucose
3. Lactose
4. Fructose

02:20

Wat betekend resorptie?

03:27

Bij peristaltische bewegingen ...

1. trekken de lengtespieren zich samen achter de voedselbrei en de kringspieren voor de voedselbrei
2. Ontspannen de lengtespieren zich en trekken de kringspieren zich samen voor de voedselbrei
3. trekken de lengtespieren zich samen voor de voedselbrei en de kringspierenachter de voedselbrei

03:49

Waarom zou er in de mond de zuurgraad van het voedsel niet te laag mogen zijn?

07:16

Wat is de functie van het gal?

11:18

Waarom is de endotheellaag van de darmen zo sterk geplooid?