VWO 4 Thema 6 Mens en milieu B2 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 6 Mens en Milieu

B2 

Voedselproductie

Leerdoelen B2

6.2.1 Je kunt de oorzaken en gevolgen van eutrofiëring van water uitleggen en mogelijke oplossingen hiervoor aandragen.

6.2.2 Je kunt uitleggen op welke manieren een optimale productie van voedsel kan worden verkregen en wat de eventuele gevolgen hiervan voor de natuur zijn.

6.2.3 Je kunt de verschillen in de wijze van voedselproductie in de gangbare en de biologische landbouw beschrijven.

Manieren om voedselproductie te verhogen

• bemesting

• bescherming van landbouwgewassen en landbouwhuisdieren tegen ziekten en plagen

• aanpassing van de erfelijke eigenschappen van landbouwgewassen en landbouwhuisdieren 

Effecten voedselproductie op het milieu: bodem uitgeput, biodiversiteit neemt af en leefomgeving verslechtert

Bemesting

Abiotische omstandigheden die geregeld worden:  

- bodembewerking

- bescherming tegen ziekten en plagen 

- Anorganische stoffen (voedingszouten) in de bodem

Anorganische stoffen (voedingszouten) verdwijnen doordat:

1. gewassen van het land weggehaald worden (oogsten)

2. door regen op een kale bodem mineralen uitspoelen naar diepere lagen.

Bemesting:

kunstmest (NO3- of PO43-) of drijfmest

Drijfmest (urine en uitwerpselen van dieren, vermengd met stro) wordt door reducenten afgebroken, zodat de mineralen beschikbaar komen voor de planten.

Effeciënte landbouwmethoden verbouwen in monocultuur: op een grote oppervlakte staat één soort gewas.  

Nadeel plaagvorming en ziektes

Een plaag kan ontstaan door: 

1 groot voedselaanbod 

2 ontbreken van natuurlijke vijand

Water

Het water op aarde is aanwezig als oppervlaktewater of als grondwater. Oppervlakte water is naast rivieren en sloten ook de bovenste laag van zeeën en oceanen.

Vervuiling van oppervlaktewater komt via natuurlijke weg: dode resten van planten en dieren. Reducenten zetten dit om in anorganische stoffen. Dit is het zelfreinigende vermogen van water.

Eutrofiëring en waterbloei

https:

Oefenopgave

https:

Hoeveel procent was je score?

Bestrijding van ziekten en plagen

• mechanisch: 

       - het vangen of wegjagen van dieren (door bijv. vallen of vogelverschrikkers). Door 

          gewenning wordt dit minder effectief. 

       - Maar onkruid kun je ook mechanisch bestrijden met behulp van werktuigen, machines en 

         gereedschappen.

• chemische bestrijding: pesticiden (herbiciden en insecticiden)

Deze zijn erg effectief, maar:

- niet soort-specifiek, dus nuttige dieren gaan ook dood

- organismen kunnen resistent (ongevoelig) voor gif worden

Resistentie bij chemische bestrijding

Pesticiden

Pesticiden zijn ook persistent: 

ze worden niet of nauwelijks langs natuurlijke weg afgebroken. 

Gevolg accumulatie....

Pesticiden komen deels in het oppervlaktewater terecht. Een ander deel komt in het grondwater en zodoende ook in ons drinkwater...

Maak opdracht 17 t/m 19

Methoden voor verbetering van organismen

• veredelen of fokken: nakomelingen met de meest gunstige eigenschappen worden geselecteerd om verder te kruisen. Hierdoor worden de meest gunstige eigenschappen in de nakomelingen gekregen.

• recombinant DNA technieken: DNA wordt ingebracht, eventueel van een ander soort, om de gewenste eigenschappen te krijgen, bijv resistentie bij planten.

Plantenveredeling

Fokken

Bij dieren wordt kunstmatige inseminatie toegepast om goede eigenschappen door te geven of IVF, waarbij veel draagkoeien gebruikt worden om veel nakomelingen van een goede stier en een goede koe tegelijkertijd te krijgen.

Biologische landbouw

Door in een cyclus verschillende gewassen te verbouwen, wordt uitputting van de bodem voorkomen en is er een kleinere kans op een plaag.

Dieren krijgen voldoende ruimte, biologisch geteeld voer zonder standaard antibiotica.

Doel Europa: 25% van de landbouw moet in 2030 vervangen zijn door biologische landbouw

Milieuvriendelijke ontwikkelingen

• Ledlampen in glastuinbouw:

- Optimalisatie fotosynthese door de juiste kleur licht en de juiste intensiteit
- Verticale landbouw nu mogelijk 

Overbevissing

• Overgrote deel van de aarde bestaat uit water
• De biodiversiteit in zeeën en oceanen is enorm
• Vraag naar vis is afgelopen 50 jaar verdubbeld met als gevolg grootschalige visvangst 
• Als e meer wordt gevangen dan er door natuurlijke aanwas bijkomt, noem je dat overbevissing
• Bijvangst
• Leefgebied beschadigd

Maak opdracht 20 t/m 27

Klaar? Oefen de Flitskaarten en maak Test Jezelf

Neem daarna de leefwereldcontext 'Ben jij klaar voor het eten van insecten?' door en maak opdracht 28

Afsluiter B2

6.2.1 Je kunt de oorzaken en gevolgen van eutrofiëring van water uitleggen en mogelijke oplossingen hiervoor aandragen.

6.2.2 Je kunt uitleggen op welke manieren een optimale productie van voedsel kan worden verkregen en wat de eventuele gevolgen hiervan voor de natuur zijn.

6.2.3 Je kunt de verschillen in de wijze van voedselproductie in de gangbare en de biologische landbouw beschrijven.

Maak een mindmap met alle begrippen van B2 en lever die hieronder in als foto...

Nog een extra video over

Diverse vormen van landbouw en visserij

+

Herhalingsvideo over de basisstof maar dan door Ruud