Vriijdag 14 febr Los of aaneenschrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Los of aaneenschrijven?

Cursus naakt modellentekenen gaat van start.
Cursus naaktmodellentekenen gaat van start.

Blok 4: los en aaneenschrijven

Samengestelde woorden zijn woorden die je aaneen schrijft

Welke woorden schrijf je aaneen?

Samengestelde zelfstandige naamwoorden: zaalvoetbalploeg (zaal+voetbal+ploeg)

Bij een tweedelige eigennaam > spatie: Louis Vuittontas, Lady Gagafan

Samengestelde bijvoeglijk naamwoorden schrijf je aaneen: ruimdenkend, hoogdravend

Samengestelde werkwoorden: stukmaken, televisiekijken, vioolspelen, lesgeven

Combinaties van een bijwoord met een voorzetsel of twee bijwoorden schrijf je aaneen: erin, hierdoor, daarboven, waarheen, aaneen

Maar: herrie maken, film kijken, gitaar spelen, omdat deze combinatie een woordgroep vormt (en dus geen samenstelling!)

Aaneenschrijven of los?

4 Combinaties van er, hier, daar, waar + voorzetsel (voornaamwoordelijke bijwoorden) eroverheen, waardoor, hiertussen, erdoorheen

Let op: Dit geldt niet voor voorzetsels die horen bij een splitsbaar werkwoord:
- Dat hangt ervan af. (afhangen)

- Pak je het cadeau daar in? (inpakken)

- Ik ga ervan uit dat het zal lukken. (uitgaan)

Woordgroepen, samenstellingen en afleidingen

MAAR 

• het onderscheid tussen samenstellingen en woordgroepen is niet altijd scherp te trekken.
        'aaneenschrijven' >< 'los schrijven'
        'rodekool' >< 'witte kool'
• de regels bieden dus niet altijd een uitkomst en je moet vaak het Groene Boekje raadplegen.
   

Aaneenschrijven of met een koppelteken? 

a) Aaneenschrijven van samenstellingen zonder tussenklank 

9. Getallen in woorden schrijf je aaneen:

• tot duizend: negenentachtig, tweehonderdvijftig
• veelvouden van honderd en duizend: twintigduizend, vijfhonderd, tweeduizend
  

→ In alle andere gevallen schrijf je ze los: vijfenvijftig miljoen, vijfduizend tweehonderdzesenveertig

→ In een breukgetal schrijf je teller en noemer los, behalve als die deel uitmaken van een meerledige samenstelling: drie vierde, twee derde, twee vijftiende (2/15), een tweederdemeerderheid 

Aaneenschrijven of los?

• Spring maar achterop bij mij, achter op mijn fiets.

Aaneenschrijven of los?

• Spring maar achterop bij mij, achter op mijn fiets.

Staat voor een voorzetsel.
(Geen voornaamwoord of 
zelfstandig naamwoord
(eventueel met lidwoord)

Staat voor een (bezittelijk) voornaamwoord.

Los of aaneenschrijven?
centrale + verwarming + installatie

1. centrale verwarmingsinstallatie
2. centraleverwarming installatie
3. centraleverwarmingsinstallatie
4. centrale-verwarmingsinstallatie

los of aaneenschrijven?
Zwarte + Cross + kaartjes

1. Zwarte Crosskaartjes
2. ZwarteCrosskaartjes
3. zwarte crosskaartjes
4. ZwarteCross kaartjes

Los of aaneenschrijven?
Eigen + belang

1. Eigenbelang
2. Eigen belang
3. Mag alletwee, maar betekenisverschil

Los of aaneenschrijven?
Tweedehands + fietsen + winkel

1. tweedehands fietsenwinkel
2. Tweedehandsfietsenwinkel
3. tweedehands fietsen winkel

Los of aaneenschrijven?
Stille + Oceaan + gebied

1. Stille Oceaangebied
2. Stille-Oceaan gebied
3. Stille-Oceaangebied

Welke is juist?

1. hybrideauto
2. hybride auto
3. hybride-auto
4. hybrideäuto

Hoe schrijf je de combinatie van hybride en auto? Is het hybrideauto, hybride-auto of hybride auto?

Dat is allemaal mogelijk.

Hybride is zowel een zelfstandig naamwoord (de hybride) als een bijvoeglijk naamwoord (‘iets is hybride’). Met het zelfstandig naamwoord hybride kunnen samenstellingen gevormd worden: hybridetechniek, hybridefiets, hybridetrend - en dus ook hybrideauto. De klemtoon ligt steeds op het woorddeel hybride. Voor de leesbaarheid kan hybride-auto ook met een koppelteken geschreven worden, wat gezien de verwarring die de combinatie eau kan opleveren, wel raadzaam is.

Wie hybride als bijvoeglijk naamwoord beschouwt, kan het los voor een zelfstandig naamwoord zetten: een hybride auto. De klemtoon ligt dan, anders dan in een samenstelling, op het tweede deel: hybride áúto. In de praktijk worden combinaties met hybride op beide manieren gevormd. Wel is de neiging tot aaneenschrijven sterker naarmate de combinatie vaster is; dat is bij de auto het geval, en daarom schrijven we bij Onze Taal hybride-auto.

Los of aaneenschrijven?
ten + laste + legging

1. ten lastelegging
2. tenlaste legging
3. tenlastelegging

Los of aaneenschrijven?
elektro + monteur

1. elektro-monteur
2. elektromonteur
3. elektro monteur

Los of aaneenschrijven?
rode + bieten + carpaccio

1. rodebietencarpaccio
2. rode bietencarpaccio
3. rodebieten carpaccio
4. rode-bietencarpaccio

Huiswerk voor ma 24 februari

Maken opdr. 1 t/m 6 Havo

Maken 1 t/m 5 VWO

Dictee op school