Paragraaf 10.5: Gezonde voeding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden
4. Hydrocarbonoxiden

Herkenbaar aan de koolstof staart 

Wat is een essentieel aminozuur?

1. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
2. een aminozuur dat je lichaam niet zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
3. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding
4. een aminozuur dat je lichaam zelf niet aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding

Welk aminozuur is essentieel?
(zoek op in je binas)

1. glycine
2. valine
3. glutamine
4. tyrosine

Maak gebruik van binas 82A!
Rachitis is een gebreksziekte ten gevolge van een tekort aan ...

1. vitamine A
2. vitamine B3
3. vitamine C
4. vitamine D

glucose is een ...

1. koolhydraat
2. vet
3. eiwit
4. voedingsvezel

koolhydraten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

afgebroken

 tot

opname in het bloed

polysacharide

monosachariden

disachariden

vetten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

opname in het bloed en/of lymfe

glycerol

triglyceride

losse vetzuren

Triglyceriden zijn een type vet, of lipiden, die worden gebruikt als bron en opslagplaats van energie in het lichaam

Glycerol is een voorloper van glucose, wat betekent dat het een belangrijke bron van energie is voor ons lichaam.

Geef de definitie van het begrip 'verteren'.

zowel natrium als chloride zijn ...

1. vitaminen
2. mineralen
3. voedingsvezels
4. zout

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden
4. Nucleïnes

eiwitten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

afgebroken

 tot

opname in het bloed

di/tripeptiden

aminozuren

polypeptide

Sport, voeding en gezondheid

Lesdoelen

1. Je kunt aangeven wat verantwoorde voeding is.
   
2. Je kunt aangeven wat de gezondheidsrisico’s zijn van ongezonde of te veel voeding.

Energie (Kilojoule & Kilocalorie)

De hoeveelheid energie wordt aangegeven in kilojoule (kJ) of kilocalorie (kcal). 

1 kcal = 4.2 kJ

Geslacht, lichaamsgrootte, lichamelijke
inspanning en leeftijd

Overgewicht en ondergewicht

Meer risico's op gezondheidsproblemen, vooral hart- en vaatziekten en diabetes.

Ondervoeding: Kan ook als je veel junkfood eet! Een tekort aan belangrijke voedingsstoffen is ook slecht.

BMI

 (Body Mass Index)

Met het BMI wordt de verhouding van je lengte en gewicht gemeten: 

BMI = gewicht in kg:(lengte*lengte in meter). 

Gezond gewicht

BMI = gewicht / lengte² (kg/m²)

<20 : ondergewicht

^{20-25: gezond gewicht}

^{25-30: overgewicht}

^{30-35: obesitas}

^{>35: morbide obesitas}

* !

LDL en HDL de dodelijke vetbalans?

Plantaardige biefstuk

Steeds meer wetenschappers pleiten voor een ‘eiwitomslag’: geen of minder vlees eten en in je eiwitbehoefte voorzien door het eten van plantaardige eiwitten. Maar voor veel mensen is een maaltijd zonder een stukje vlees niet compleet. Als je deze vleeseters wilt verleiden om geen of minder vlees te eten, moet je ze iets anders aanbieden dat minstens zo lekker is.

Lidewij heeft voedingsmiddelentechnologie gestudeerd aan de HAS in ’s-Hertogenbosch. Zij heeft geleerd hoe je nieuwe, verantwoorde en gezonde voedingsmiddelen ontwikkelt en produceert. Lidewij werkt in een bedrijf dat vlees maakt zonder dieren. Uit plantaardig materiaal (zoals tarwegluten en soja) produceren ze in dit bedrijf plantaardig ‘vlees’. Door de vleesproducten te bewerken, smaken ze minstens zo goed als echt vlees.

- Welke conclusie kun je trekken uit deze afbeelding?

- Noem twee redenen waarom het beter is voor het milieu
om geen vlees meer te eten.

Door geen vlees meer te eten:

– vermindert de uitstoot van broeikasgassen (zoals methaan);

– is er meer grond beschikbaar voor natuur;

– is er meer leefruimte voor wilde dieren.

Per jaar worden er ongeveer 65 miljard dieren geslacht. 

Het aantal mensen dat ooit heeft geleefd (in de afgelopen 50 000 jaar), 

is 110 miljard. 

We doen er nu minder dan twee jaar over om evenveel dieren te slachten.

Is dit voor jou een reden om geen of minder vlees te eten? 

Licht je antwoord toe met een biologisch of ethisch argument.

Volgens het Voedingscentrum brengt het eten van te veel vlees risico’s voor de gezondheid met zich mee. 

Rood en vooral bewerkt vlees zoals vleeswaren worden in verband gebracht met beroerten, diabetes type 2 en kanker.

Is dit voor jou een reden om geen of minder vlees te eten? 

Licht je antwoord toe.

Aan de slag!

HAVO:

Paragraaf 10.4: opdracht 63 t/m 70

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!