Taalverzorging les 3

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Taalverzorging

Programma

- Planning tot nu toe

- Herhaling

- Theorie

- Aan de slag in de methode

Planning tot nu toe

Algemene spelling: theorie & korte oefening

- Aaneenschrijven van woorden
- Meervoud

- Werkblad verkleinwoorden via Teams

Schrijf de samenstelling op:
gedachte + gang

Schrijf de samenstelling op:
station + straat

Schrijf de samenstelling op:
radio+omroep

Schrijf de samenstelling op:
boek+plank

Schrijf het meervoud op:
perzik

Schrijf het meervoud op:
bacterie

Schrijf het meervoud op:
politicus

Schrijf het meervoud op:
opa

Schrijf het verkleinwoord op:
Hok

Schrijf het verkleinwoord op:
Opa

Schrijf het verkleinwoord op:
Café

Schrijf het verkleinwoord op:
gum

Hoofdletter

- Aan het begin van een zin. ('s Morgens gaan we zwemmen)

- Bij voornamen, voorletters en achternamen van personen. Ook bij een dubbele achternaam
Hilde Dorsman
Dirk van Dam
meneer Van Dam (voornaam is niet bekend dus voorvoegsel moet met een hoofdletter

- Aan het begin van een directe rede (citaat): Hij zei: ‘Ik ga vanavond naar de bioscoop.’ 

- Bij namen van bedrijven en merken
Coca-Cola

- Aardrijkskundige namen:

Duitsland

- Een geografisch, economisch of politiek gebied net als namen van plaatsen, landen, streken, rivieren, bergen, hemellichamen

Ons zonnestelsel heeft de planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus

- Alleen als een windrichting onderdeel is van een aardrijkskundige naam krijgt deze een hoofdletter

Noord-Brabant, noord, oost 

- Een geografisch, economisch of politiek gebied net als namen van plaatsen, landen, streken, rivieren, bergen, hemellichamen

Ons zonnestelsel heeft de planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus

- Alleen als een windrichting onderdeel is van een aardrijkskundige naam krijgt deze een hoofdletter

Noord-Brabant, noord, oost 

noord- N
noordoost - NO

- Producten vernoemd naar een plaats of streek
champagne

- Feestdagen en historische gebeurtenissen

Uitzondering --> kerstmarkt, paasei

- Heilig persoon of heilig begrip
God, Bijbel

uitzondering --> exemplaar
een mooi uitgegeven bijbel

- islam, protestants (kleine letter)

- dagen, seizoenen (kleine letter)

Afkortingen

- Namen van ziektes, wetten of organisaties
AOW
ADHD
ANWB

Uitzondering --> aids (voldoende ingeburgerd)

Namen van opleidingen (kleine letter)
vmbo
mbo
havo

hbo

Afkortingen vanuit een andere taal:
ICT

Leestekens

Punt                                                                 
Vraagteken
Uitroepteken
Komma
Dubbele punt
Puntkomma
Aanhalingstekens

Punt

- aan het einde van een zin
- Bij afkortingen
d.m.v.

bijv. 

- letterwoorden (geen punt) --> VARA, KRO, wc, tv

Vraagteken en uitroepteken

- Na een vraagzin
Geen vraagteken:
- Wanneer je zegt dat iemand iets vraagt: Kees vraagt of je morgen ook naar zijn feest komt. 
- Wanneer de vraag schreeuwend overkomt: Wat heb jij mij aangedaan! 

Uitroepteken:

- Ter afsluiting van een zin wanneer je schreeuwt of iemand iets beveelt. 

Pas op!

Let nou toch eens op

Komma

- In opsommingen
Zij schrijft artikelen, essays, romans, verhalen en columns

- Tussen gelijkwaardige bijvoegelijke naamwoorden
Oma had een mooie, oude, donkere linnenkast

Wanneer er extra informatie wordt gegeven:
Schultz van Haegen, de minister van Infrastructuur en Milieu, is rijk. 

Na een aanhef of slotgroet
Geachte heer/mevrouw,
Met vriendelijke groet,

Na een tussenwerpsel:
Bah, dat was vies.

Voor en/of na een aanspreking:
Sanne, heb je het naar je zin hier?
Lukt dat deze week nog, papa?

Tussen twee werkwoorden:
Wat zij gepresteerd heeft, is heel opmerkelijk. 

Voor voegwoorden als hoewel, omdat, zodat, opdat, indien, maar, aangezien.

Niet voor de voegwoorden 'dat', 'en' & 'of'

Morgen ga ik wandelen en fietsen

Tussen twee werkwoorden:

Wat zij gepresteerd heeft, is heel opmerkelijk.

Voor voegwoorden als hoewel, omdat, zodat, opdat, indien, maar, aangezien.

Niet voor de voegwoorden 'dat', 'en' & 'of'

Morgen ga ik wandelen en fietsen

met kerstmis heb ik kerstvakantie dus ga ik kerst vieren met mijn familie bij café zeezicht in bloemendaal

Dubbele punt

Om tekst die letterlijk gezegd is in te leiden
Jan zei: 'Kira regelt al het lekkers voor vanavond.'

Om een opsomming of verklaring in te leiden
Joris heeft drie katten: Mila, Jop en Maya

Mijn verlanglijstje voor sinterklaas is erg lang en er staat op sokken, een telefoonhoesje en een fotolijstje

Puntkomma

Het voordeel van in de stad wonen is:
- dat je geen auto nodig hebt om leuke dingen te doen;

- dat je winkels, restaurants en kroegen  in de buurt hebt;

- dat openbaar vervoer goed geregeld is. 

Aanhalingstekens

Dubbele aanhalingstekens:
1. een hele zin citeren
"Ik houd niet van spruiten", zei ik. 

2. Een onderbroken citaat
"Waarom", wilde mijn moeder weten, "ga je naar zo'n gevaarlijk land?"

Als een deel van een zin is geciteerd:

Er stond heel duidelijk “verboden te parkeren”.

Enkele aanhalingstekens

Als een woord 'ironisch' wordt bedoeld:
Dat was weer een 'geslaagde' grap

Om titels weer te geven:
Bekende reistijdschriften die ik lees zijn: 'Columbus' en 'Lonely 'Planet'

Om duidelijk te maken dat het om een zelfbedacht woord gaat.
Nederland is een echte 'thuiswerkeconomie' geworden. 

ik zei ik houd niet van wandelen maar ik vind fietsen wel leuk

er waren veel leraren ziek er was paniek binnen de school maar gelukkig konden veel leraren online lesgeven

Zelfstandig werken

Algemene spelling: theorie & korte oefening
- Hoofdletters

Interpunctie: theorie & korte oefening