Herhaling vwo 5 H11 Regeling intern milieu

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H11 Leerdoelen homeostase

Je kunt het belang van de longen, lever, nieren, huid, zenuw- en hormoonstelsel voor de homeostase bij de mens beschrijven.  (opdracht)

Je kunt de relatie tussen de bouw van de lever, longen, huid en nieren en de homeostase beschrijven.

Je kunt een regelkring afleiden uit een beschrijving van de regulatie van lichaamsprocessen en de principes van een regelkring toelichten.

Je kunt beargumenteren op welke wijze verstoring van het dynamisch evenwicht kan ontstaan en hoe deze gereguleerd kan worden.

homeostase

De min of meer constante toestand van het interne milieu van het dier. (extracellulair)

Geen homeostase = 

Temp, pH, glucose, O2, water, afvoer afvalproducten, bloedeiwitten

homeostase

Regelkring

 

sensor/receptor: meet hoe het er voor staat

controle centrum/regelcentrum: checkt of het nog binnen de norm is

effector: komt in actie als de norm niet meer klopt

Veel regelcentra liggen in de hypothalamus

Regelkring

bloeddruk

120/80

 mmHg

hersenen

baro receptoren 

in de aorta

bloedvaten

hart

De lever

Binas 84 A, 82 C en 82 D

Functies van de lever

• glycogeen aanmaak en opslag - regeling bloedsuikerspiegel.
• gluconeogenese door afbraak glycogeen en vorming glucose uit eiwitten en vetten o.i.v. hormoon cortisol.
• ombouw vetzuren (alleen niet-essentieel), vorming cholesterol en lipoproteïnen.
• afbraak overtollige aminozuren en transaminering (alleen niet-essentieel).
• vorming bloedeiwitten.
• vorming gal
• ontgiftiging van o.a. alcohol en medicijnen.
• opslag van stoffen.
• afbraak rode bloedcellen en afvoer bilirubine via de gal.

BINAS 83 A en B

Ademhalingsstelsel

Functies

• reuk
• lucht warm, vochtig en schoon maken

• verwijderen van slijm

gaswisseling !!!

Dode ruimte = gedeelte van de luchtwegen waar geen gaswisseling in plaatsvindt (= alles behalve longblaasjes)

kraakbeenringen

• luchtpijp
• bronchus
• bronchiolus
• longblaasjes

Neusslijmvlies: haren

Slijmvlies van luchtpijp en bronchiën: trilharen

https:

Rustige ademhaling

Diepe ademhaling

Overzicht ademhaling

ADEMHALING	SPIEREN
Inademing	aanspanning buitenste tussenribspieren en middenrifspieren
Uitademing	ontspanning buitenste tussenribspieren en middenrifspieren
Extra diepe inademing	aanspanning buitenste tussenribspieren en middenrifspieren aanspanning nekspieren en kleine borstspier
Extra diepe uitademing	ontspanning buitenste tussenribspieren en middenrifspieren aanspanning binnenste tussenribspieren en buikspieren

Longvlies, borstvlies en interpleurale "ruimte"

Een dun laagje vocht

in een vacuum "ruimte"

 In de interpleurale ruimte

 is een negatieve druk

Respirogram BINAS 83B

BINAS 83A

Waarin:

n = aantal deeltjes

D = een constante

A = oppervlakte

delta c = concentratieverschil

delta x = afstand

bronchitis, astma  en longemfyseem

Regelcentrum ademhaling

Bevindt zich in de hersenstam.

Sensoren in de halsslagader en aorta geven informatie door

over pCO2, pO2 en pH

Effectoren: Ademhaling sneller/langzamer (via ademhalingsspieren)

Ademprikkel = pCO2

BINAS 85A-B-C

NIEREN

• Filteren bloed: 180L voorurine naar 1,5L urine
• Verwijderen zouten en afvalstoffen (uitscheidingsorgaan).
• Regelen bloeddruk en osmotische waarde van het bloed.
• Vorming van EPO
• Regeling waterhuishouding interne milieu (door meer of minder te plassen).

Functies niereenheid (nefron):

• maken van voorurine (= ultrafiltratie van glomerulus naar Kapsel van Bowman)

• selectief voedingsstoffen en zouten teruggeven aan het bloed via actief transport

• reabsorptie (terugresorptie) van water                       (het teruggeven van water aan het bloed)

100% terugresorptie

glucose

1e gekronkelde deel nierbuisje

lis van Henle

2e gekronkelde deel nierbuisje

verzamelbuisje

180L

1,5L

BINAS 85C

Meer ADH --> verhoogde doorlaatbaarheid water verzamelbuisje --> toename terugresorptie water --> minder urine.

Minder ADH --> verlaagde doorlaatbaarheid water verzamelbuisje --> afname terugresorptie water --> meer urine.

secundair actief transport

co-transport