De terreur van de like-knop

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De terreur van de like-knop

Na deze les...

• weet je hoe je het beantwoorden van een vraag over de titel kunt aanpakken
• kun je onderscheid maken tussen uiteenzettende, beschouwende en betogende teksten
• kun je impliciete relaties tussen tekstdelen aangeven

Lezen in drie rondes (blz 337)

Ronde 1: lees de titel, de hele inleiding en het slot. Je begrijpt de titel, je vindt het onderwerp en de hoofdgedachte en je weet de tekstsoort/doel.

Ronde 2: lees de eerste zin van elke alinea. Onderstreep ze! Je vindt de rode draad en deelonderwerpen

Ronde 3: lees de hele tekst. Let op zaken die veel voorkomen. Door de argumenten te analyseren, dring je diep door in de tekst.

De titel

De titel van een tekst is informerend of motiverend. Over een motiverende titel wordt soms een vraag gesteld. Dit is dan vaag een 'leg-uit'-vraag. 

In het algemeen vind je in de tekst aanknopingspunten voor de betekenis van de titel. 

In welke van de alinea's uit tekst 8 komt de relatie met de titel het sterkste naar voren?

1. alinea 6
2. alinea 7
3. alinea 8
4. alinea 9

Tekstdoel en tekstsoort

Tekstdoelen: amuseren, informeren, opiniëren, overtuigen of activeren

Tekstsoort: uiteenzetting, beschouwing, betoog of een mengvorm

• Wat wil de auteur met de tekst bereiken bij lezers?
• Kijk naar de vraag over de hoofdgedachte --> zijn de aangeboden antwoorden constateringen (uiteenzetting of beschouwing) of meningen (betoog) 
• Bekijk de titel. Dit geeft vaak een aanwijzing. Is het een mening? Dan is het waarschijnlijk een overtuigende of activerende tekst

Uitspraken ver een tekst beoordelen

Vaak (een van) de laatste opdrachten bij de tekst: uitspraken over (een deel van) de tekst beoordelen op juistheid. 

Wat je al moet weten: inhoud, onderwerp, deelonderwerpen, redeneringen van de auteur, hoofdgedachte. 

Je vergelijkt de uitspraken met de inhoud van de tekst

Tip: streep beweringen weg die zeker onjuist zijn

Welke van de onderstaande beweringen over de overeenkomst tussen Newspeak en liken op Facebook doet het meest recht aan de tekst?

1. Het doel van Newspeak en Facebook is vernauwing van bewustzijn
2. Newspeak en Facebook leiden beide tot minder woordenschat en gemiddeld minder ideeën per gebruiker
3. Voor Newspeak en Facebook geldt dat er uiteindelijk sprake zal zijn van een streng taalregime
4. Zowel Newspeak als Facebook geeft de werkelijkheid te eendimensionaal weer.

Teksten vergelijken

Twee teksten met elkaar vergelijken 

• verschillen tussen de teksten in de gegeven informatie
• inhoudelijke toevoegingen die een tekstfragment geeft op de hoofdtekst
• verschillen in de verklaringen of de oplossingen die de teksten geven voor een probleem
• overeenkomsten of verschillen in de opvattingen en/of argumenten van de auteur

Let op! Als er wordt gevraagd naar verschillen, moet je altijd over beide teksten iets zeggen. 

Teksten vergelijken

Er zijn drie soorten vragen

1. over een tekstfragment en een (klein) deel van een hoofdtekst
2. over een tekstfragment en de hele hoofdtekst
3. over twee hoofdteksten

Let op! Vragen van type 2 en 3 kosten veel tijd, omdat je beide teksten helemaal gelezen moet hebben. 

Lees tekstfragment 1 (blz 341)

In alinea 6 van de tekst De terreur van de like-knop geeft José van Dijck haar mening over de like-knop. Tekstfragment 1 geeft een weerlegging van deze mening. Over welk gevolg van het gebruik van de like-knop is zowel de tekst De terreur van de like-knop als tekstfragment 1 negatief?

Lesafsluiting