3.2 Geschenk van de Nijl

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Je telefoon ligt in je kluis.

Zichtbaar? Inleveren! 📵

     Ons huiswerk is klaar wanneer dit 

verwacht wordt. 

     Je laptop ligt dicht klaar op tafel.

Je schrift en pen

    liggen klaar op tafel. 📖✍

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Wereld GS/LE

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

3.2 Geschenk van de Nijl

Wereld: GS/LE

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

Hoofddoel:

R6) Ik kan een beeld vormen van hoe de Egyptenaren leefden in een agrarisch-stedelijke samenleving. 

lknwe

Subdoelen:

• Ik kan drie kenmerken noemen van de leefwijze van de Egyptenaren.

• Ik kan een verband leggen tussen het ontstaan van een agrarische-stedelijke samenleving en het ontstaan van het schrift.

• Ik kan twee gevolgen noemen van het ontstaan van het schrift.

De leerdoelen: deze les

Water en slib 

De Nijl is een van de langste rivieren van de wereld. De Nijl kronkelt richting het noorden en mondt uit in de delta. Al duizenden eeuwen treedt de Nijl uit haar oevers. Nu wordt dit tegengehouden maar in het oude Egypte waren de overstromingen soms problematisch. De boeren moesten met hun vee naar hogere grond en werken op ondergelopen akkers kon niet.

Delta

Gebied waar een rivier zich splitst en uitmondt in zee

Water en slib 

Toch waren ze hier soms wel blij mee. Na een aantal weken zakte het water, waardoor de boeren een laagje slib op het land kregen met veel voedingsstoffen. Wanneer het water helemaal teruggetrokken was konden ze dit slib inzaaien

Water en slib 

De boeren hadden geen lui leven. Een groot deel was woestijn, het regent en verdampt veel. Hierdoor moest je de akkers regelmatig water geven. Dit water kregen ze door bij een overstroming water vast te houden met reservoirs, dammen en dijkjes. Vanuit daar lopen kanalen en slootjes naar akkers. Dit noem je irrigatielandbouw. Dit onderhouden kost veel werk.

Irrigatielandbouw

Landbouw waarbij het water via een door mensen aangelegd systeem op de akkers terecht komt

Stad en schrift

De landbouw verspreidde zich langzaam vanuit Mesopotamië naar Egypte. Door toenemende droogte verhuisden de boeren naar grote rivieren zoals de Nijl. Dit hele systeem was niet op te zetten door een boer, dus ze zochten elkaars hulp. Boeren gingen in dorpen samenwonen en werken. Zo konden ze snel vooruit. Ze gaan van een nomadische samenleving naar een agrarische samenleving.

Agrarische samenleving

Maatschappijvorm waarin landbouw het middel van bestaan is

Stad en schrift

Wanneer er genoeg voedsel was, konden mensen ander werk gaan doen. Er ontstond een agrarische-stedelijke samenleving met arbeidsspecialisatie. Er kwamen meer ambachtslieden en handelaren. Dorp en stadsbewoners kregen meer aanzien en macht. Sommige werden zelfs bestuurders. De uitvoering lieten zijn over aan ambtenaren die de oogst en samenlevingsregels noteren.

Agrarisch-stedelijke samenleving

Maatschappij waarin de landbouw het belangrijkste middel van bestaan is, maar waar steden een belangrijke functie hebben

Arbeidsspecialisatie

Dat er verschillende beroepen en beroepsbeoefenaren zijn: boeren, verschillende ambachtslieden en handelaren

Ambachtslieden

Mensen die als beroep iets maken met de handen en eenvoudig gereedschap

Stad en schrift

Net als in Mesopotamië werd er hier een schrift ontwikkeld. Dit is het hiërogliefen schrift. Eerst waren dit kleine tekeningen en later werden het tekens. Ze schreven dit eerst op dierenhuid (perkament), maar later op een soort papier van het papyrusriet. Dit schrift werd ingezet om onder andere afspraken te noteren en voorraden bij te houden.  Ook konden er zo geloofsafpraken vastgelegd worden. 

Ambtenaar

Iemand in dienst van het bestuur (van een land of stad)

Hoofddoel:

R1) Ik kan een beeld vormen van hoe de Egyptenaren leefden in een agrarisch-stedelijke samenleving. 

lknwe

Subdoelen:

• Ik kan drie kenmerken noemen van de leefwijze van de Egyptenaren.

• Ik kan een verband leggen tussen het ontstaan van een agrarische-stedelijke samenleving en het ontstaan van het schrift.

• Ik kan twee gevolgen noemen van het ontstaan van het schrift.

De leerdoelen: deze les

Ik kan een beeld vormen van hoe de Egyptenaren leefden in een agrarisch-stedelijke samenleving.

Ja

Bijna, ik kan het samen met mijn buur oplossen

Nee het lukt mij nog niet, ik wil graag meer tijd om er zelf aan te werken .

Nee het lukt nog niet, ik wil graag meer hulp

 Waar: Tijd voor geschiedenis

-> Hoofdstuk 2
-> Paragraaf 2

 Wat: Alle opdrachten

 Wanneer: Volgende les

Hoe: Zelf in stilte of met je buurman/buurvrouw zachtjes overleggen.

Klaar? Mij bij je roepen

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Zelf aan de slag

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis

Bronnen

Het Perzische Rijk

Lesplan 1

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Quizlet 4.1-4.5	5 min
Samen lezen	5 min
Uitleg 4.5.1	10 min
Zelf aan de slag 4.5.1 opdr	15 min

Een mooi vak: Wereld GS / LE

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Zelf aan de slag 4.5.1 opdr	15 min
Eigen keuze > Begrippen H4 > Invulsamenvatting > Samenvatting > Mindmappen > Video kijken	20 min

Wat	Hoe lang VT >
Leerdoelen 4.4	5 min
Zelf verwerken leerdoelen 4.5	35 min

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

🟢 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B:

H1C: 

V1B: 

V1C: 

🟡 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B: 

H1C:

V1B:

V1C:

🔴 Voortgangstoets 1

4.3 t/m 4.5

H1B: 

H1C: 

V1B: 

V1C:

Lesplan 2

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Quizlet 4.1-4.5	5 min
Samen lezen	5 min
Uitleg 4.5.2	10 min
Zelf aan de slag 4.5.2 opdr	15 min

Een mooi vak: Wereld GS / LE

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Zelf aan de slag 4.5 opdr	15 min
Eigen keuze > Begrippen H4 > Invulsamenvatting > Samenvatting > Mindmappen > Video kijken	20 min

Wat	Hoe lang VT >
Herhaling 4.5.1	5 min
Zelf verwerken leerdoelen 4.5	35 min

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

🟢 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B:

H1C: 

V1B: 

V1C: 

🟡 Voortgangstoets 1

4.4 t/m 4.5

H1B: 

H1C:

V1B:

V1C:

🔴 Voortgangstoets 1

4.3 t/m 4.5

H1B: 

H1C: 

V1B: 

V1C:

--

Leerdoelen / subdoelen vorige paragraaf            

-

-

Antwoordop en deze leerdoelen:

Leerdoelen - een stapje terug, een stap vooruit

aanpassen

R2(S1) - 4.3 - Je kunt verschillende goden en godinnen noemen uit de Griekse mythologie.

R2(S2) - 4.3 - Je kunt drie Griekse filosofen noemen en bewijzen waarom deze mannen van belang zijn geweest voor het ontstaan van de filosofie.

R2(S3) - 4.3 - Je kunt vier Griekse wetenschappers noemen en uitleggen wat elk van deze wetenschappers binnen zijn eigen vakgebied ontdekt heeft.

R2

aanpassen

I1(S1) - 4.3 - Je kunt bepalen wanneer er sprake is van een bron met daarin vooral feiten.

I1(S2) - 4.3 - Je kunt bepalen wanneer er sprake is van een bron met daarin vooral een mening.

I1

aanpassen

R2(S1) - 4.3 - Zeus > oppergod

Hades > god van de onderwereld

Poseidon > god van de zee

Athena > godin van de wijsheid

Heracles > halfgod

R2(S2) - 4.3 - Socrates > Filosoof die niet meer in de goden geloofde

Plato > Filosoof en schrijver van gesprekken (dialogen)

Aristoteles > Wis- en natuurkundige en grondlegger filosofie

R2(S3) - 4.3 - Archimedes > Wis- en natuurkundige

Pythagoras > Wiskundige en muzikant / componist

Hippocrates > Arts en geneeskundige

Herodotus > geschiedkundige

R2

aanpassen

I1(S1) - 4.3 - Bron met vooral feiten: dingen die je kunt checken (met andere bronnen), dingen die echt gebeurd zijn (niet discussieerbaar).

I1(S2) - 4.3 - Bron met een mening: dingen die discussieerbaar zijn (goed/slecht mooi/lelijk etc.), dingen die niet vast staan (beschreven).

I1

Links verschijnt na het klikken op de bolletjes de leerdoelen / subdoelen.

Rechts verschijnt na het klikken op de bolletjes de antwoorden op de leerdoelen. 

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

Linkje naar begrippen 4.1-4.5

Klik!

tt

Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v. C. - 500 n. C.

De 10 tijdvakken - waar bevinden we ons nu?

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

4.7 opdracht 8

Oorlog in Griekenland

 Oorlogen in Oude Griekenland

De Perzen komen eraan!

Een machtig rijk rondom het Midden-Oosten, Klein-Azië, Egypte en delen Azië tot aan India.

                           <- leider: Darius I
                                           
                                         <- zoon: Xerxes

Eerste Perzische oorlog:
Darius I

Darius I wilt ook de Griekse wereld innemen en aan zijn rijk voegen. Wordt gestopt bij het plaatsje Marathon.

Hier gebruikte polis Athene haar koppie koppie...

De Perzen keren terug. Nieuwe koning: Xerxes

Na verlies vader (Darius) keert Xerxes terug met 'wraakgevoelens'

Hij laat een brug bouwen bij de Hellespont. Hier steekt hij over.
Een leger dat bestond uit duizenden slaven, sommigen zeiden zelfs 1 miljoen man infanterie. 

Slag bij Thermopylae

Het leger van de Perzen rukt op richting de Griekse poleis. 
De Grieken voelde het gevaar naderen. 
Enkele stadstaten bundelden zich.
Aangevoerd door het militair machtige Sparta, o.l.v. koning Leonidas

Bij een smalle doorgang trotseerden enkele duizenden Grieken, met een kern van 300 Spartanen het leger van '1 miljoen' Perzen.
Kenmerk Griekse oorlogsvoering: Phalanx formatie

Thermopylae

• Smalle doorgang haalde het numerieke voordeel weg. 
  
  
• Goed getraind en zwaar bewapend leger van de Spartanen in de Phalanx
  
  
• Leonidas en zijn 300 stierven en heldendood
  

Thermopylae |  480 v. Chr.

Na Thermopylae

Perzen breken door
Plunderen de stad Athene

Maar de stadstaat Athene is niet alleen een stad, het is het volk en het platteland...

Slag bij Salamis

Grieken bundelen zich. Atheners waren heer en meester op de zee.

--> koppie koppie leidt tot nieuwe technieken, een nieuwe strategie en uiteindelijk de overwinning

Verdeelde Griekse poleis

De Griekse poleis werkten gedwongen samen tijdens de Perzische oorlogen. Daarna begonnen zij in de Peloponnesische oorlogen (431-404 v. Chr.) elkaar te bestrijden.