Formuleren + spelling toetsweek

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Formuleren + spelling toetsweek

Op de rode dia's staat welke opdrachten je ten minste gemaakt moet hebben 

(fomuleren = online, spelling = op papier)

Wat is formuleren?

• De manier waarop je iets onder woorden brengt.
• Daar zijn regels en trucjes voor, die bespreken we in het hoofdstuk 'formuleren'.

We behandelen nu:

- het gebruik van voorbeelden (§4)

- variëren in zinslengte (§6)

- verbanden aanbrengen tussen zinnen (§7)

§4 voorbeelden gebruiken (240)

Een tekst wordt leuker en duidelijker als je zo nu en dan een voorbeeld gebruikt:

-> moeilijk woord uitleggen

-> situatie duidelijk maken

voorbeelden gebruiken

In veel teksten worden voorbeelden gebruikt. Voorbeelden lichten een begrip toe. Soms gebruiken schrijvers daarvoor maar een paar woorden, maar later zul je leren dat een schrijver soms één of meerdere alinea's gebruikt om voorbeelden te geven.

voorbeelden gebruiken

De oudste voorbeelden van massamedia zijn de krant, de radio en de televisie.

Ik houd niet van individuele sporten zoals tennis en gymnastiek, maar teamsporten als voetbal en hockey vind ik wel leuk.

signaalwoorden

Een voorbeeld kun je aankondigen met een signaalwoord:

bijvoorbeeld, zoals, denk maar aan, zo, neem nou, ...

Gebruik je getallen, wees dan zo concreet mogelijk.

In onderstaande zinnen staan voorbeelden. Noteer ze.

1. Aan de Dakar Rally doen vervoermiddelen mee als auto’s, vrachtwagens en motoren.

2. In de schuur staat een heleboel tuingereedschap: een schop, een hark en een schoffel, en ook een grasmaaier en een bladblazer.

3. Er zijn steeds meer middelen voor minder mobiele ouderen. Denk maar aan rollators, trapliften en scootmobielen.

4. Als je je trekkerstentje ontgroeid bent, zijn er andere mogelijkheden om te ‘kamperen’, bijvoorbeeld een chalet of een glampingtent.

Opdrachtje

§6 Variëren in zinslengte (244)

Je maakt teksten prettiger leesbaar door verbindingswoorden/ signaalwoorden.

Maak zinnen interessanter door ze samen te voegen:

Ties schrijft een tekst over skateboarden. Valentijn schrijft een tekst over pizza.

Ties schrijft een tekst over skateboarden en Valentijn een tekst over pizza.

Variëren in zinslengte

Wissel af tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.

Enkelvoudige zin: zonder signaalwoord, 1 persoonsvorm

samengestelde zin: signaalwoorden, meerdere persoonsvormen.

Voorbeeldzin:

Timon maakt grappen in de les. Hij wordt eruit gestuurd door de docent. 

Hoe kun je hier één zin van maken?

§7 verbanden aanbrengen tussen zinnen (246)

Zinnen binnen een tekst houden vaak verband met elkaar. Een tekst is beter te volgen als de schrijver verbanden duidelijk aanbrengt.

Dit kan op 2 manieren:

- Door middel van verwijswoorden

- Door middel van signaalwoorden

Het gebruik van verwijswoorden

Het gebruik van signaalwoorden

Formuleren

• §4 voorbeelden gebruiken (blz. 240) 1 t/m 4

• §6 Varieren in zinslengte (blz. 244)  3

• §7 verbanden aanbrengen tussen zinnen (246) 1 + 2

Je maakt de opdrachten online

Spelling

§4 koppelteken en weglatingsstreepje

§5 tussenletters in samenstellingen

§4 Koppelteken en weglatingsstreepje (254)

Filmpje + theorie

Gebruik koppelteken (1)

• in samenkoppelingen, die anders onoverzichtelijk worden:
  

staakt-het-vuren, doe-het-zelfzaak, peper-en-zoutstel

• in samenstellingen, tussen klinkers die je ook samen kunt uitspreken, de zogenaamde ‘botsende klinkers’ (aa, ae, ai, au, ee, ei, eu, ie, ii, oe, oi, oo, ou, ui, uu en i+j, i+ij, e+ui): bio-industrie, café-eigenaar, massa-immigratie (maar: juryuitspraak, rijangst, massaontslag)

• in samenstellingen van twee gelijkwaardige woorden:
  

chef-kok, hotel-restaurant, rooms-katholiek

Gebruik koppelteken (2)

• bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en St of Sint:
  

&-teken, AOW-leeftijd, Sint-Bavokerk, vwo-leerling

• bij aardrijkskundige namen, of woorden die daarvan afgeleid zijn:
  

Noord-Italië, Zeeuws-Vlaanderen, ‘s-Gravenhage, Nieuw-Zeelandse

• in woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling-, niet-, non-, oud-: bijna-ongeluk, ex-man, interim-manager en voor een hoofdletter bij de voorvoegsels anti-, oer-, on- en pro-: anti-Russisch, on-Nederlands, pro-Amerikaans

Gebruik weglatingsstreepje

Als je een deel van een woord weglaat: 

- voor- en tegenspoed (voorspoed en tegenspoed)

- kooklessen en -cursussen (kooklessen en kookcursussen)

- voetbal- en tennisschoenen (voetbalschoenen en tennisschoenen)

Let op: gebruik geen weglatingsstreepje als je een heel woord weglaat: kleine en grote bedragen, nationale en wereldkampioenschappen.

Aan de slag

§4 Koppelteken en weglatingsstreepje (blz. 254 + 255)   opdracht 1 t/m 4 

Klaar?

Nakijken (LessonUp)

§5 opdracht 1 t/m 4

§5 Tussenletters in samenstellingen (256)

Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling. 

Soms moet je tussen die twee woorden tussenletters toevoegen: (e)n, e of s

Tussenletter in samenstellingen

Aan de slag

Spelling 

• §4 Koppelteken en weglatingsstreepje (blz. 254 + 255)  

      1 t/m 4 

• §5 Tussenletters in samenstellingen (blz. 256 + 257)

      1 t/m 4 

Je maakt de opdrachten in je schrift

7 juni

• Afmaken opdrachten spelling
• Leren/trainen voor de toets:

meer dan lezen, formuleren, spelling

• Werken aan je boekverslag
• Cursus 8 puzzelen

Aan de slag

Spelling 

§4 opdr. 1 t/m 4 en §5 opdr. 1 t/m 4

Zelf nakijken

Daarna: leren/trainen/boekverslag/cursus 8 puzzelen