Paragraaf 3.5: Het immuunsysteem

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Pak je spullen:

• Biologieboek
• Schrift en pen 
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 3.4: Uitscheiding

• Uitleg paragraaf 3.5: Het immuunsysteem

• Zelfstandig werken aan paragraaf 3.5
• Toetsbespreking!

Hoe doen we klassikale vragen:

• Zonder overleg (belangrijk om te controleren of je het zelf weet!)
• Je schrijft het antwoord voor jezelf op 
•  Niet door de klas roepen!
• Ik geef de beurt aan een van jullie om het antwoord te geven

Van waaruit wordt bloed aangevoerd aan de nieren?

1. Vanuit de linker -en rechter nieraders
2. Vanuit de linker-en rechter nierslagaders
3. Vanuit de buikslagaders
4. Vanuit de buikaders

Wat doen de nieren?

1. Afvalstoffen uit het bloed halen
2. Zuurstof aan het bloed toevoegen
3. Voedingstoffen aan het bloed toevoegen

Van buiten naar binnen bestaat de nier uit....

1. Nierschors, niermerg, nierbekken
2. Niermerg, nierbekken, nierschors
3. Nierbekken, niermerg, nierschors
4. Nierschors, nierbekken, niermerg

Paragraaf 3.5: Het immuunsysteem

Lesdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.
2. Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan.
3. Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

Lichaamsvreemde stoffen

Ziekteverwekkers, maar ook bijv. een splinter of tattoo-inkt zijn lichaamsvreemde stoffen.

De immuunsysteem/ afweersysteem heeft als functie om lichaamsvreemde stoffen uit je lichaam te verwijderen.

Eerste verdediging

Als de huid gezond is kunnen er geen ziekteverwekkers doorheen dringen.

Slijmvliezen (neus, mond, luchtpijp, darmen, urinebuis, vagina) vangen ziekteverwekkers en houden ze tegen. 

In je maag zit zoutzuur om organismen te doden.

Ziekteverwekkers

• Bacteriën
• Virussen

Als bacteriën of virussen het lichaam zijn binnen gedrongen spreek je van een infectie.

Ziekteverwekkers

Een bacterie is een eencellige ziekteverwekker met een celwand.

Een virus is geen levend organisme want hij kan zichzelf niet voortplanten (daar gebruikt hij de gastheer voor). Het is alleen DNA met een eiwitschil.

Herkenning

Je witte bloedcellen kunnen stoffen herkennen die niet in je lichaam thuis horen.
Die stoffen heten antigenen en zitten aan de buitenkant van cellen en virussen.

Herkenning

Je witte bloedcellen weten welke antigenen in je lichaam thuishoren (van je eigen cellen en van je goede bacteriën, bijvoorbeeld in je darm) en dus ook welke er niet in thuis horen.

Reactie

Sommige witte bloedcellen eten alles op wat niet in je lichaam hoort waar lichaamsvreemde antigenen op zitten (bacteriën, virussen, tattoo-inkt, splinter).

Reactie

Andere witte bloedcellen reageren door antistoffen te maken
die precies op het antigeen passen.

Antistoffen

Elke witte bloedcel kan maar één type antistof maken.

Elke antistof is uniek voor één antigeen.

Immuniteit

Ná een besmetting duurt het even voor er voldoende van de juiste antistof wordt aangemaakt. Tot die tijd ben je ziek.

Als je weer beter bent (door voldoende antistoffen te maken) onthouden de witte bloedcellen welke antistoffen ze gemaakt hebben en hoe het moest.

Immuniteit

Bij een volgende infectie met hetzelfde antigeen worden er sneller meer antistoffen gemaakt.

Je wordt dan niet weer ziek, je doodt de ziekteverwekker al voordat hij je ziek kan maken

Natuurlijke immuniteit

Je wordt niet meer ziek van een ziekteverwekker omdat je er al een keer ziek van bent geweest.

Vaak bij: verkoudheid, waterpokken

Kunstmatige immuniteit

Je bent immuun zonder ziek te zijn geweest:

Kunstmatige immuniteit.

Door inenting tegen ernstige ziekten: Bof, mazelen, rode hond, meningitis, tropenziekten, corona!

Vaccinatie/ inenting

Je wordt ingespoten met een dode/ verzwakte ziekteverwekker (of maar een stukje ervan).

De ziekteverwekker kan je niet ziek maken maar de witte bloedcellen kunnen wel antistoffen maken tegen de antigenen op de ziekteverwekker.

Vaccinatie/ inenting

Je wordt dan niet meer ziek als je de echte ziekteverwekker binnen krijgt.

Je maakt dan namelijk ook snel veel antistoffen aan.

Hoe doen we klassikale vragen:

• Zonder overleg (belangrijk om te controleren of je het zelf weet!)
• Je schrijft het antwoord voor jezelf op 
•  Niet door de klas roepen!
• Ik geef de beurt aan een van jullie om het antwoord te geven

Lesdoel check!

Kan jij:

- beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties?

- beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan?

- omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie?

Wat zijn antistoffen?

Wat zijn antigenen?

Als je voor de eerste keer een bepaalde infectie oploopt, word je meestal ziek, ondanks dat je lichaam antistof maakt. Hoezo?

Een witte bloedcel maakt een ziekteverwekker onschadelijk door hem op te nemen. Ontstaat hierdoor immuniteit voor deze ziekteverwekker? Leg je antwoord uit.

Huiswerk

Wat:

 Paragraaf 3.5: opdrachten 1 t/m 9

Hoe:

Alleen of in tweetallen (fluisteren!)

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? maak een samenvatting en een begrippenlijst van paragraaf 3.5

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!