Jagers worden boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Goedemorgen

Paragraaf 1.1: jagers worden boeren

Wat we gaan doen:

LessonUp opstarten

Les over jagers en boeren. incl. opdrachten

Tijdvak: Jagers en boeren

Kenmerkende aspecten

Kenmerkende aspecten

1 De leefwijze van jagers en boeren.

2 Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.

3 Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Hoofdvraag

Waardoor gingen jagers-verzamelaars over naar een landbouwsamenleving?

Waar denk je aan bij
jagers-verzamelaars?

Van welke diersoort stamt de mens af?

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Waarom hebben jagers verzamelaars geen vaste woonplaats?

1. Als het voedsel op was trokken ze verder.
2. Als het slecht weer werd trokken ze verder.
3. Ze waren lui.
4. Ze konden geen huis bouwen.

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Landbouw?

• 9.000 jaar v Chr. 
• akkerbouw: tarwe, gerst, druiven...
• veeteelt: tamme dieren, schaap, varken

Akkerbouw + veeteelt samen = landbouw

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer, langzame verandering

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Jagers en 
verzamelaars

Boeren

Leg uit waarom de landbouw niet in de gebieden A en B in de kaart, die je net hebt gezien, ontstond.
(Klik op de afbeelding om deze groter te maken)

Veel resten van de boerderijen uit de Steentijd hebben archeologen niet kunnen terugvinden. Toch zijn er aanwijzingen dát er huizen waren.

Hoe kun je dat in de afbeelding zien?

1. Je ziet nog duidelijk de muren die van aarde zijn gemaakt. De eerste woningen hadden zulke muren.
2. De rode stippen komen door de verf die in de Steentijd gebruikt is.
3. De donkere rondjes zijn de plekken waar eens de palen van de woning hebben gestaan.
4. De vloer is helemaal glad, net zoals wij dat tegenwoordig in ons huis hebben.