Ecologie klas 3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 Ecologie vwo 3

Hoe komt energie uit dode organismen terug in een ecosysteem?

Indelen met behulp van organisatieniveau's! 

Herhalen vorige week

* Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.

* Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven.

* Je kunt in een ecosysteem de voedselrelaties aangeven.

Waarin bevinden zich alleen organismen van dezelfde soort?

1. Populatie
2. Leefgemeenschap
3. Ecosysteem
4. Bioom

Welk organisatieniveau is het grootst?

1. Biotoop
2. Bioom
3. Biosfeer
4. Biodiversiteit

Wat is ecologie?

1. studie over milieubewustheid
2. leer van alle levende organismen
3. de samenhang tussen organismen in een bepaald gebied
4. de manier waarop een soort in zijn omgeving past

 Wat is ecologie?

Biotoop: alle abiotische factoren in een ecosysteem.

Ecosysteem: begrensd gebied inclusief zijn abiotisch en biotische factoren.

Biotisch: invloeden van levende/dode factoren.

Abiotisch: invloeden van levenloze factoren.

Een organisme is van zowel biotische als abiotische 

factoren afhankelijk om te overleven in een ecosysteem.

Waarom is de biotoop belangrijk voor het overleven van een soort?

Wat is GEEN onderdeel van een biotoop?

1. Water
2. Zuurstof
3. Temperatuur
4. Parasieten

Maak het voedselweb kloppend

 Piramides en Energiestroom in een ecosysteem

Waarom heeft de piramide van biomassa een piramidevorm?

Biomassa: de massa van alle energierijke stoffen in een organisme (koolhydraten, eiwitten en vetten)

In de piramide van biomassa gaat elk trofisch niveau energie verloren door:

- Poepen (onverteerbare resten)

- Verbranden (van energierijke stoffen), zodat organisme genoeg energie heeft voor bewegen, groeien en weefselherstel.

- Sterfte (door ziekte/ouderdom)

De piramide van aantallen heeft niet altijd een piramide vorm:

- 1 boom kan genoeg biomassa hebben voor 1000 rupsen.

De biomassa van de producenten moet groter zijn dan de biomassa 

van de consumenten!

De toppredator staat bovenaan in de voedselketen, hij heeft geen
predatoren en sterft aan ouderdom of ziekte!

6.2 voedselrelaties en kringlopen

* Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen beschrijven.

* Je kunt de kringlopen van water (en later koolstof en stikstof) beschrijven.

  Voedselrelaties

Waarom begint een voedselketen of voedselweb altijd met een producent?

Trofische niveaus: 

- producent: PLANT (1e schakel)

- consument van de 1e orde: HERBIVOOR (2e schakel)

- consument van de 2e orde: OMNIVOOR/CARNIVOOR (3e schakel)

- consument van de 3e orde: OMNIVOOR/CARNIVOOR (4e schakel)

- consument van de 4e/5e/6e orde etc. OMNIVOOR/CARNIVOOR (5e/6e/7e etc. schakel)

De pijl wijst altijd naar het dier wat eet!

Planten zijn autotroof: ze maken hun eigen voedsel door middel van fotosynthese.

Consumenten en reducenten zijn heterotroof: ze hebben andere organismen nodig om 
aan voedsel te komen.

Reducent: schimmels en bacteriën: breken dode organismen af tot mineralen voor planten.

Wat is de slang NIET in dit voedselweb?

1. Consument 1e orde
2. Consument 2e orde
3. Consument 3e orde
4. Consument 4e orde

Sleep de juiste woorden naar de juiste plaatjes. Let op: sommige woorden worden niet gebruikt.

Autotroof

Heterotroof

Reducent

Consument

Producent

Producent

Reducent

Consument

Heterotroof

Autotroof

Heterotroof

Autotroof

               Waterkringloop

Waterkringloop

Leg uit hoe een waterkringloop werkt en check of de kinderen het goed begrijpen door vragen te stellen.

Kringlopen

Waarom zijn reducenten belangrijk om producenten in leven te houden?

Koolstof: C                        Glucose: C6H12O6

Fotosynthese in bladgroenkorrels (in aanwezigheid van zonlicht): CO2 (koolstofdioxide) + H2O -> C₆H₁₂O₆ (glucose) + O2

Glucose kan worden gebruikt als brandstof.

Glucose kan worden omgebouwd tot glycogeen of vet om een reservestof te worden.

Glucose kan worden omgebouwd tot eiwit om een bouwstof te worden.

De 'C' atomen komen dus voor in zowel planten als dieren en reducenten.

Als organismen glucose verbranden, komt de 'C' weer als koolstofdioxide in de lucht.

Glucose is dus een energierijke stof!

Reducenten breken dode organismen af tot stikstofzouten -> planten maken van stikstofzouten en glucose  planteiwitten.

Wat kunnen planten NIET van glucose maken?

1. Cellulose
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Stikstof

Waarom zijn reducenten belangrijk om producenten in leven te houden?

Elk trofisch niveau gaat er energie verloren. Wat is NIET een voorbeeld waardoor energie verloren gaat?

1. Poepen
2. Verbranden
3. Sterfte
4. Weefselgroei

Als de toppredator sterft, gaat de biomassa dan verloren?

1. Nee, afvaleters en reducenten leven van deze biomassa
2. Ja, de toppredator heeft geen natuurlijke vijanden
3. Nee, planten eten dode organismen
4. Ja, dode organismen drogen uit en dan is er geen biomassa meer over

Waarom heeft de piramide
van biomassa een
piramidevorm?

Populaties

Waarom zit er een maximale grootte aan de omvang van een populatie?

Draagkracht: maximale grootte van een populatie die een ecosysteem kan  handhaven -> anders ontstaat plaag die alles opeet

Waardoor neemt populatiegroei toe?

- Optimale temperatuur

- Groot voedselaanbod

- Veel nestelgelegenheid

- Weinig predatoren

Waardoor neemt populatiegroei af?

- Te koude of te warme temperatuur

- Weinig voedsel

- Veel predatoren

- Veel parasieten / ziekte

De belangrijkste activiteiten van een organisme zijn eten en voortplanten!

Welke soort overleeft het beste temperatuurschommelingen?

1. a
2. b
3. c
4. d

Hoeveel omnivoren tel je?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4