H4 Emoties MWWE

• Psychologie & Sociologie
• Secundair onderwijs

Inleiding p.78

Casus Mien:

• 4-jarige dochter
• Algemeen een blije kleuter. Wolf in schaapsvel wel.
• Ze wil Sinterklaas en zijn pieten binnenkort NIET zien! Ze is er bang van.
• Tijdens een schoolvoorstelling gisteren is ze op de schoot van de juf moeten gaan zitten, want ze was bang.
• Kan van pure blijheid op een paar seconden naar het grootste verdriet en heel boos gaan...

Inleiding p.78

Casus Mien:

• Dadelijk:
  aan de slag met kinderboekjes
• Visie van mijn schoonouders:
  'jullie hebben allemaal boekjes over zo emoties, daar leert ze dat mee om zo bang te zijn enzo...'
• Visie van mij als mama en psycholoog:
  leren een taal te geven aan alles wat er in ons lichaam en geest gebeurt

Inleiding p.78

Opdracht:

• Groepjes van 4 lln
  (klasnummer: 1,6,11,16; 2,7,12,17; 3,8,13,18; 4,9,14,19; 5,10,15,20)
• Per groep kies je één kinderboekje
• Je leest dit boekje aan elkaar voor (één lezer, de rest luistert)
• Daarna bespreek je de verschillende visies van voorgaande slide
• Probeer jullie antwoorden te motiveren en denk eventueel na over jullie eigen opvoeding

Inleiding p.78

• Hoe zou een wereld zonder emoties eruit zien?
• Zou de wereld beter zijn zonder emoties?
• Ervaart iedereen emoties op een zelfde manier?
• Uit iedereen emoties op een zelfde manier?

1.1 Definities p.79

• Hoe zou een wereld zonder emoties eruit zien?
• Zou de wereld beter zijn zonder emoties?

Vroeger: emoties - negatief bekeken (zelfs: hoofdzonden), vertroebelen onze geest, verhinderen om helder te denken

Nu: emoties hebben nut (ook negatieve), geven kleur aan ons leven 

1.1 Definities p.79

• Emotie: kortdurende en intense reactie op een stimuli die we belangrijk vinden (gebeurtenis hier en nu / gedachten of herinneringen)
  Oef.1 p.79
• Stemming: ~ humeur, langdurigere en minder intens, oorzaak is minder duidelijk
  Oef.2 p.79

1.1 Definities p.79

• Affectief: het ervaren van emoties en stemmingen (herinner je: affectieve ontwikkeling)
• Temperament: blijvende geneigdheid om vaak bepaalde emoties of stemmingen te ervaren
  Oef.3 p.79

1.2 Componenten p.79-80

Wat hebben jullie gezien in het filmpje?

3 componenten van emoties:

• Subjectieve component
• Fysiologische component
• Gedragsmatige component

1.2 Componenten p.79-80

Subjectieve component

• Gedachten en gevoelens
• Cognitief deel (beoordeling van de situatie) en gevoel
• Bv. grommende hond - je weet dat deze mogelijks gevaarlijk is - je ervaart een onprettig gevoel

1.2 Componenten p.79-80

Fysiologische component

• Lichamelijke veranderingen, worden door ons zenuwstelsel in gang gezet
• Onzichtbaar (bv. versnelde hartslag, hogere BD...) of waarneembaar (bv. blozen, zweten, huilen...)

Geheugendetector is hierop gebaseerd!

Ev. filmpje Wilco (lln kennen dit - ludiek)

https://www.youtube.com/watch?v=WTzH1dDn3OA

onderwijs.hetarchief.be

1.2 Componenten p.80-81

Gedragsmatige component

• Expressie van de emotie
• Emoties gaan mee ons gedrag bepalen: o.a. onze lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen
• Bv. roepen uit kwaadheid, juichen uit blijdschap...

Oef.4 p.80-81

1.2 Componenten p.80-81

Kan je zien of iemand liegt?

• Waarneembare stuk van fysiologische component
• Nog manieren om te herkennen dat iemand liegt?

Fragment 'Factcheckers' (S1 A8 23'37" - 37'50")

www.vrt.be

2 Basisemoties p.81

Basisemotie = emotie die wereldwijd voorkomt met een zelfde gelaatsuitdrukking

Welke denken jullie?

Volgens Ekman:

Oef.5 p.81

2 Basisemoties p.81

Volgens Ekman:

Oef.5 p.81

2 Basisemoties p.81

Andere emoties (buiten de basisemoties):

varianten of combinaties van de zes basisemoties.

Bv. jaloezie -> mengeling woede en angst

Bv. ongerustheid en paniek -> lichte en zware angst

Ekman vulde zijn lijstje nog aan met: schaamte, schuld en trots

-> minder makkelijk te herkennen (basisemotie?!)

2 Basisemoties p.82

Emotiecirkel van Plutchik

• Vaak samen voorkomende
   emoties (aan elkaar grenzend)
• 8 basisemoties (tegengesteld)
• Andere emoties:
   combinatie van basisemoties

2 Basisemoties p.82

Emotiecirkel van Plutchik

• Bv. verdriet + verrassing
   -> ontgoocheling
• Tegenover elkaar staand: 
   kan niet samen voorkomen (?)

3 Functies van emoties p.82

Tijdens inleiding... 

Welk nut heeft emoties? Functie van emoties?

3 Functies van emoties p.82

3 effectief omschreven functies:

• Adaptieve functie: sturen ons gedrag helpend om te overleven
• Sociale functie: hulpmiddel bij de communicatie en interactie met anderen
• Cognitieve functie: zorgen een verhoogde aandacht en het beter opslaan van herinneringen

3 Functies van emoties p.82-83

Adaptieve functie

Charles Darwin - emoties niet enkel storend neveneffect van onze gedachten

Bv. angst -> kans op overleving verhogen

Oef.6 p.83: lees artikel en bedenk hoe spijt ons kan helpen met overleven

3 Functies van emoties p.82-83

Adaptieve functie

Charles Darwin - emoties niet enkel storend neveneffect van onze gedachten

Bv. angst -> kans op overleving verhogen

Oef.6 p.83: lees artikel en bedenk hoe spijt ons kan helpen met overleven

3 Functies van emoties p.83

Adaptieve functie

Niet iedereen is voorstander of gelooft in de evolutietheorie, jullie?

Extra opdracht: Bookwidget

Te vinden via deze les in de planner.

3 Functies van emoties p.83

Adaptieve functie

Verschillende 'automatische' reacties aangestuurd vanuit ons autonoom zenuwstelsel:

• Sympathisch zenuwstelsel: maakt ons klaar om in actie te komen, komt voor bij inspanning of stress
• Parasympathisch zenuwstelsel: zorgt voor rust en ontspanning (zelf te activeren door bv. ademhaling!)

3 Functies van emoties p.83

Adaptieve functie

Deze 'automatische' reacties (beter: neigingen van gedrag in stresssituaties) kunnen verschillen van aard:

• Vecht-vlucht reactie ('fight-flight')
• Bevriesgedrag ('freeze')
• Tend-and-befriend-reactie: zorgen voor kroost (tend) en hulp zoeken bij sociale groep (befriend)

3 Functies van emoties p.84

Sociale functie

Onderzoek in kader: lees dit en bespreek per 2

Emoties helpen: relaties vlotter te verlopen en zijn een (wederzijds) communicatiemiddel

~ denk aan H2 interpersoonlijke communicatie (non-verbale en subverbale communicatie)!

3 Functies van emoties p.84

Sociale functie

Oef.8-9 p.84: wederzijdse beïnvloeding door emoties

Still face experiment (fragment 3'-4'): 

• 1e x bekijken: enkel focussen op lichaamstaal baby (zonder geluid)
• 2e x bekijken: met uitleg (geluid)

onderwijs.hetarchief.be

3 Functies van emoties p.84

Sociale functie

Ander vb:

Blozen -> automatische fysiologische respons, dus betrouwbaar signaal van schaamte -> meer vergevingsgezind en meer overtuigd van oprechtheid excuses

3 Functies van emoties p.84

Sociale functie

Oef.10 p.84: op welke manier kan een emotie een boodschap aan anderen geven?

• Angst
• Verdriet
• Blijdschap
• Boosheid (extra)
• Schaamte, spijt, schuld (extra)