Nieren, urinewegstelsel

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Nieren en urinewegen

Urinewegstelsel

Nieren

• Liggen boven/achterin de buikholte, aan weerskanten van de wervelkolom.
• Linker nier ligt hoger dan de rechter nier .
• Liggen beschermd en gesteund in het niervet.
• Boven op beide nieren liggen de bijnieren (klieren die hormonen produceren. o.a. adrenaline en noradrenaline)

Wat zijn de functies van de nieren?

Functie en bouw

• Filteren afvalstoffen van stofwisselingsprocessen uit het bloed​
• Afvoer van overtollig water, zout en schadelijke stoffen​ (vocht reguleren)

Van buiten naar binnen:

De nierschors (filters die het bloed zuiveren)

Het niermerg (verzamelbuisjes voor de geproduceerde urine)

Het nierbekken (Holte waar zich urine in verzamelt. 

De urinewegen

• Nieren (ren of renes)
• Urineleider (ureters) = urine van nier naar blaas
• Blaas (vesica urinaria) = opslag van urine, uitscheiden van urine
• Urinebuis (urethra) = uitscheiden van urine

Wat is de belangrijkste functie van de nieren?

1. Zuiveren van bloed, regelen hoeveelheid water en zout, reguleren bloeddruk en maken hormonen,
2. Filteren het bloed
3. Maken hormonen aan
4. Zorgen voor juiste balans tussen water en bloed

Nieren maken Renine aan > bij lage bloeddruk

Gevolg: bloeddruk verhoogt

Angiotensinogeen wordt door lever geproduceerd > dit wordt door renine omgezet in angiotensine 1. Renine wordt afgegeven als de bloeddruk te laag is

Angiotensine 1 wordt omgezet door ACE in angiotensine 2 (in nier en long). > bloeddruk stijgt en wordt hierdoor herstelt. 

Blaasontsteking (UWI)

> nierbekkenontsteking

>sepsis 

Wat is de meest voorkomende oorzaak van een blaasonsteking?

1. Een kort rokje dragen
2. Een bacterie
3. Te weinig drinken
4. Een virus

Blaasontsteking (cystitis)

Symptomen:

• pijn / brandend gevoel bij het plassen
  
• vaak en kleine beetjes, loze aandrang
• drukkend, pijn gevoel buik of onderrug
  
• troebele, stinkende urine
  
• (soms) bloed in de urine
  
• (soms) koorts
  

Symptomen opstijgende UWI

•  hoge koorts met koude rillingen
•  pijn in de rug ter hoogte van de nieren
•  verschijnselen blaasontsteking, misselijkheid met braken en diarree, hoge bloeddruk
•  rode + witte bloedcellen en bacteriën in de urine

Symptomen sepsis

• Koorts en koude rillingen
  
• Snelle hartslag
  
• Snelle, moeizame ademhaling
  
• Grieperig gevoel
  
• Sufheid, slaperigheid en verwardheid (delier)
  
• Klachten van de infectie zelf, bijvoorbeeld pijn bij het plassen bij een blaasontsteking

Waarom hebben vrouwen vaker een blaasontsteking dan mannen?

1. Vrouwen moeten vaker naar het toilet
2. Mannen hebben een korte urinebuis
3. Mannen zijn niet zo hygiënisch
4. Vrouwen hebben korte urinebuis

Nierinsufficientie

Oorzaken

Acuut nierfalen                                                                         Chronisch nierfalen

Lage bloeddruk                                                                         Hypertensie

Acute infectie nieren                                                              Diabetes Mellitus

Door medicatie                                                                          Aangeboren nierafwijking

Auto-immuunziekte                                                                Onbehandelde acute nierinsufficientie

Geen afvoer van urine

Wat zijn symptomen van nierinsufficientie?

Symptomen 

Accuut nierfalen                                                                                 Chronisch nierfalen

Rugpijn                                                                                                    Botpijn

Jeuk                                                                                                           Jeuk

Oedeem                                                                                                   Oedeem

Hoofdpijn                                                                                                Misselijk/ geen trek

(veel) minder plassen                                                                        Veel plassen in de nacht                                  

Hoge bloeddruk                                                                                    Later juist veel urineren

Misselijk/ geen trek                                                                             Moe/ energie verlies

Donkere urine                                                                                        Gevoelsstoornissen

Slapte/ zwakheid

Sufheid/ verminderd bewustzijn 

Acute nierinsufficiëntie. 

• Complicaties 
• hoge bloeddruk, hartaanval, beroerte, vatbaar voor infecties, maag/darmbloedingen
   
  Behandeling
• oorzaak behandelen
• stabiliseren van de patient en hestel nierfunctie, door bij medicatie of dialyse
  

Chronische nierinsufficientie

• Complicaties 
• bloedarmoede, botontkalking, jeuk, maagdarmklachten, menstruatieklachten, spierzwakte, kanker, psychische klachten
   
  Behandeling
• medicatie, dialyse, transplantatie. 
  

Wat zijn je twee hoofddoelen bij dialyseren?

1. verwijderen van afvalstoffen en bloed
2. verwijderen van vocht en afvalstoffen
3. verwijderen van vocht en bloed
4. verwijderen van vocht en warmte

Vraag 12 Wat is hematurie?

1. troebele urine
2. ruikende urine
3. bloed in de urine
4. heldere urine

Soorten kanker urinewegstelsel

Tumoren urinewegstelsel

Blaas

Nieren

Nierbekken

Urineleider

Prostaat 

Blaaskanker

* Verzamelnaam van alle soorten kanker die in de blaas voorkomen.

* Er zitten 1 of meerdere kwaadaardige carcinomen  in de blaas.

 2 verschillende soorten
- Niet spierinvatieve tumor, hierbij vormt de tumor zich in het blaasslijmvlies of bindweefsellaag en is niet doorgegroeid in de spierlaag eronder.
- Spierinvasieve tumor, hierbij is het carcinoom wel doorgegroeid tot in de spierlaag van de blaas.

Prostaatkanker

Jaarlijks wordt er in Nederland bij meer dan 10.000 mannen prostaatkanker vastgesteld. In meer dan 70% van de gevallen gaat het om mannen van 65+.

Klachten prostaatkanker

Klachten/symptomen

- De urinestraal wordt minder krachtig

- Het duurt even voordat de eerste plas komt

- Kort achter elkaar weer moeten plassen en weinig urine per plas

- Nadruppelen

- Het gevoel hebben dat de blaas niet leeg wordt (residugevoel)

- Soms een branderig gevoel tijdens het plassen

- Moeilijk de plas op kunnen houden, soms zelfs helemaal niet

- ’s Nachts enkele keren uit bed moeten om te plassen