BS 2: Voedselrelaties en kringlopen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Aan de slag!

Wat:	Klassikaal de toets nakijken van toetsweek 1
Hoe:	5 minuten met je buurman daarna klassikaal in stilte.
Hulp nodig:	Steek je vinger op als het over een toetsvraag gaat. Zet met potlood een sterretje voor de vraag als je denkt nog extra punten te krijgen.
Tijd:	10 minuten
Uitkomst:	je snapt wat je fout hebt gedaan in de toets
Klaar?	Pak je boek LEES basisstof 2 en maak opdracht 1, 2 en 3

Toets bespreken

Thema 6:

Ecologie & Duurzaamheid 

Basisstof 1: Organismen en hun omgeving 

Basisstof 2: Voedselrelaties en kringlopen

Basisstof 3: Samenleven 

Basisstof 4: Natuurbeheer 

Basisstof 5: Mens en milieu 

Basisstof 6: Duurzaamheid

Lesplan

• Herhaling Basisstof 1 
• Uitleg basisstof 2 
• Aan de slag 

Er zijn zes niveaus van de Biologie:
Biosfeer, levensgemeenschap, Individu, Ecosysteem en Populatie.
Noteer deze niveaus in de juiste volgorde van klein naar groot.

de biomassa van de planteneters is kleiner dan de biomassa van insectenetende vogels

1. Juist
2. Onjuist

Piramide van biomassa

Leerdoelen BS2:

Voedselrelaties en kringlopen

• Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen beschrijven
• Je kunt de kringloop van water beschrijven
• Je kunt de kringloop van koolstof beschrijven 

Producenten

• Producenten (planten)
• Fotosynthese 
• Koolstofdioxide 
• Mineralen 

• Consumenten (dieren)
• Reducenten (bacteriën en schimmels)

Producenten, consumenten & reducenten

Kringloop

De producenten, consumenten, afvaleters en reducenten vormen een kringloop van stoffen. 

Kringloop van water

Waterkringloop

• Verdamping                     (warm water stijgt op)
• Condensatie           (waterdamp wordt koud -> kleine druppels)
• Neerslag                            (regen, sneeuw of hagel)

Kringloop van koolstofdioxide

Verbranding is ...

1. glucose + zuurstof -> energie + koolstofdioxide + water
2. Energie + koolstofdioxide + water -> glucose + zuurstof
3. koolstofdioxide + glucose -> zuurstof + water + energie
4. glucose + water -> koolstofdioxide + energie + zuurstof

Kringloop van koolstofdioxide

Aan de slag

• Wat? Maak opdracht 1 , 3, 6, 7 en 8 an basisstof 2
• Hoe? Zelfstandig
• Hulp? Na 5 minuten 
• Tijd? 10 minuten 
• Klaar? Ga verder met opdracht 1 t/m 4 van basisstof 3

Huiswerk = 8 opdrachten van BS2 en 8 opdrachten van BS3

Thema 6:

Ecologie & Duurzaamheid 

Basisstof 1: Organismen en hun omgeving 

Basisstof 2: Voedselrelaties en kringlopen

Basisstof 3: Samenleven 

Basisstof 4: Natuurbeheer 

Basisstof 5: Mens en milieu 

Basisstof 6: Duurzaamheid

Lesplan

• Bespreken opdrachten 3b en 7. 
• Verdere uitleg basisstof 2. 
• Debat
• Aan de slag 

Leerdoel: Aan het einde van de les kan je: 

Biologisch afbreekbaar en niet-biologisch afbreekbaar afval van elkaar onderscheiden. 

Een debat voeren over een onderwerp die wij vandaag in de les bespreken.

Opdracht 3b

Opdracht 3b

Opdracht 7 

In afbeelding 10 zie je een schema met enkele processen van de koolstofkringloop. 

• a. Welke pijl stelt de fotosynthese voor?
• A. Pijl P
• b. Welke pijl geeft de omzetting aan die door reduceren wordt uitgevoerd? Leg je antwoord uit. 
• Pijl T. De koolstof uit de koolhydraten van dode resten van planten en dieren wordt door bacteriën en schimmels (reducenten) omgezet in koolstofdioxide.

Opdracht 6

Een dier kan consument van verschillende orden zijn.

Welke dieren in afbeelding 9 kunnen zowel een 

consument van de tweede orde als een 

consument van de derde orde zijn? 

Leg je antwoord uit.

Opdracht 6 (antwoord

Een dier kan consument van verschillende orden zijn.

Welke dieren in afbeelding 9 kunnen zowel een 

consument van de tweede orde als een 

consument van de derde orde zijn? 

Leg je antwoord uit.

De vogel met de lange poten en de slang. 

De haas en de insecten zijn consumenten van de 

eerste orde, want zij eten gras. De vogel die insecten 

eet, is een consument van de tweede orde, 

net als de slang die de haas eet. Als ze de kikker eten, 

zijn de vogel en de slang consumenten van de 

derde orde.

Wel en niet afbreekbaar

Reducenten eten alleen stoffen die biologisch afbreekbaar zijn.

Afbreekbaar

Niet- afbreekbaar

-Je moet biologisch afbreekbaar en niet-biologisch afbreekbaar afval kunnen onderscheiden.  

Biologisch afbreekbaar afval 

van planten en dieren, kan wel worden afgebroken door reducenten.  

Niet-biologisch afbreekbaar afval van kunststof, glas, metaal, steen, kan niet worden afgebroken door reducenten.

Plasticsoep

• Plasticsoep = op de oceaan drijvende eilanden van kunststof (plastic).
• Door zonlicht en golven verbrokkelt kunststof tot kleinere stukjes (Microplastic) 
• Dieren krijgen microplastic binnen waardoor processen in het lichaam worden verstoord. 

Debat

Onderwerp: 

Het produceren van nieuw plastic moet volledig verboden worden om de milieu-impact te verminderen.

• Lees in stilte op bladzijde 5 en 6 'Plastics: Onmisbaar of verantwoord?'
• Klaar? Wacht in stilte tot de timer af gaat en denk alvast na over voor en tegen argumenten
• 5 minuten de tijd om SAMEN met je groep voor of tegen argumenten te bedenken. (gebruik blz 5 + boek BS 2)

Regels bij een debat

Onderwerp: 

Het produceren van nieuw plastic moet volledig verboden worden om de milieu-impact te verminderen.

1. Luister goed naar elkaar en laat elkaar uitpraten
   
2. Leg met voorbeelden uit waarom je iets vindt
3. Als iemand de buurt heeft is de rest stil
4. Iedereen kan de beurt verwachten, luister dus goed wat er gezegd wordt. 

Aan de slag 

• Kies: Meedoen met de uitleg van basisstof 2 OF maak de opdracht 'Groep 4 Oefenen' uit je ecologie boekje (blz 23 en 24) individueel of in max. tweetallen. 
• 10 minuten de tijd. 

Aan de slag 

• Wat? Zorg dat opdracht 1 t/m 9 van basisstof 2 af zijn + begrippen op orde t/m basisstof 3. 
• Hoe? Zelfstandig
• Hulp? Na 5 minuten 
• Tijd? 10 minuten 
• Klaar? Ga verder met opdracht 1 t/m 4 van basisstof 3

Huiswerk = Begrippen BS1 t/m 3 +  opdr. 1 t/m 9 van BS2

Wel en niet afbreekbaar

Reducenten eten alleen stoffen die biologisch afbreekbaar zijn.

Afbreekbaar

Niet- afbreekbaar

Producent, Consument of Reducent?

1. Producent
2. Consument
3. Reducent

CO2

Fotosynthese

Glucose

Reducenten

Verbranding

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

muggenlarve

snoek

kikkervisje

waterkever

baars

algen

Vragen

• Met welke schakel begint een voedselketen altijd?
• Producent (planten)
• Welk voorbeeld werd gebruikt als producent?
• Perifyton (vastzittende algen)
• Hoe noem je de tweede schakel in de voedselketen?
• Consument (planteneters)
• Hoeveel schakels bevatte de voedselketen van het filmpje?
• Uit 5 schakels