Staten ontstaan 24-25

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

eerst wat herhaling...

Hiernaast staat het ............... ?

1. Hofstelsel
2. Leenstelsel

Het leenstelsel is een ... systeem

1. politiek
2. juridisch
3. economisch
4. sociaal

Hofstelsel of leenstelsel?
Als er oorlog is moeten de leenmannen de keizer helpen

1. Hofstelsel
2. Leenstelsel

Hofstelsel of leenstelsel?
Op het domein van de leenman werken horige boeren

1. Hofstelsel
2. Leenstelsel

Zet de volgende zinnen in de juiste volgorde. Begin met wat het eerst gebeurde. Sleep de letter van de zin naar het juiste vakje !

Het hofstelsel ontstaat.

Vorsten willen macht over grotere gebieden.

Vreemde volken vallen het Romeinse Rijk binnen.

Er ontstaat weer handel over grotere steden.

Er komen steeds meer steden.

De Romeinen trekken weg uit onze streken.

1

2

3

4

5

6

A

B

C

D

E

F

Een belangrijke reden voor het ontstaan van horigheid is...

1. Het drieslagstelsel
2. Toenemende onveiligheid
3. Het verdwijnen van de Romeinse infrastructuur
4. De autarkische samenleving

Wat was géén oorzaak voor de grotere landbouwopbrengsten in de elfde eeuw?

1. IJzeren ploegen met paarden
2. Vierslagstelsel
3. Betere bemesting
4. Beter klimaat

Wat bleef hetzelfde en wat er veranderde er na het jaar 1000

Continuïteit 

Verandering

Gebruik ijzeren ploeg

Drieslagstelsel

Geloof speelt belangrijke rol

Standenmaat-schappij

Bevolking groeit

Ontginningen

Meeste mensen werken in landbouw

Paard als trekdier 

Sleep de zinnen naar het goede tijdvak.

Tijd van Grieken en Romeinen

Tijd van Monniken en Ridders

Ontstaan van christendom

Het hofstelsel

Kloosters in Noordwest Europa

Handel drijven

Geloven in Romeinse goden

De tijd van volksverhuizingen

Wat hoort bij de agrarisch-urbane samenleving van de Romeinen  en wat hoort bij de agrarische samenleving van de vroege middeleeuwen?

Argrarisch-urbane samenleving

Agrarische samenleving

Herendiensten

Imperium Romanum

Hofstelsel

Stadstaat

Zelfvoorzienend

Klassieke Oudheid

Leg uit welk gevolg het leenstelsel had op de macht van de koning

In de late middeleeuwen herleefden de steden. Noem een gevolg hiervan voor de hoge adel/de koning (lees de leenheren)

Leg uit wat het voordeel van het verlenen van stadsrechten is voor de landsheer.

Staten ontstaan

steden en staten

1000 - 1500 

Lesdoelen

• je kunt de begrippen nationale staat en centralisatie uitleggen
  
• Je begrijpt waarom de groei van steden zorgt voor meer macht voor koning en stedelingen en minder macht voor de adel
• Je kunt beschrijven het feodalisme minder belangrijk werd door het ontstaan van staten.
• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen centralisatie en het  feodale stelsel

Nationale staat

• Land waarin mensen het gevoel hebben dat ze een eenheid vormen.
  
• Bevolking heeft dezelfde taal, dezelfde cultuur, soms ook dezelfde godsdienst.
  

Koningen willen van hun grondgebied graag een staat maken, want dan gelden over dezelfde (door de koning bedachte) wetten

Elementen die horen bij staatsvorming

- een hoofdstad

- overal geldige wetten

- overal belasting heffen

- een parlement

- afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen

- centrale rechtbank

- ambtenaren 

- huursoldaten

6e t/m 10e eeuw

Feodale stelsel

macht op papier bij koning/hoge adel, maar in praktijk ligt macht bij leenmannen dus:

• per stad/gewest eigen wetten
  
• per stad/gewest overleggen over belastingen
  

vanaf 11e eeuw

vorsten streven naar meer macht door staatsvorming en centralisatie;

• overal dezelfde wetten en regels
• overal hetzelfde geloof
• overal dezelfde taal
• overal dezelfde belastingen

belangrijk voor uitbreiden van macht van  koning = geld

Belastingen maken staatsvorming mogelijk

Dankzij  opbloeiende handel gebruikt men weer geld

Steden worden rijker en willen stadsrechten. 

In ruil voor stadsrechten betalen steden belasting aan landheer

Steden hebben nu eigen priviliges, heer heeft geld.

Van dat geld kan heer leger + ambtenaren betalen

Centralisatie  

Streven van vorsten om hun grondgebied vanuit een hoofdstad te regeren.

Daarvoor noodzakelijk: vorst met militaire macht en geld

Centralisatie

Centralisatie bevorderen

• Ambtenaren
  
• Leger (huursoldaten)
• Een hoofdstad
• Parlementen, zodat de vorst kan overleggen met de vertegenwoordigers van de standen
• Wetten voor het gehele rijk en centrale belastingen

begrippen

drieslagstelsel

privilege

centralisatie

staatsvorming

gilde

geldeconomie

Een uitzonderlijk voorrecht van een bepaalde persoon of groep personen

Een manier om een graanakker zo nuttig mogelijk te gebruiken, door in 1 jaar 1/3 van het land in de herfst te zaaien, 1/3 van het land in de lente en 1/3 van het land braak te laten liggen

Het streven van heersers om hun gebied vanuit 1 punt te besturen en in het hele grondgebied gelijke wetten en belastingen in te voeren

samenwerkingsverband van ambachtslieden die in een stad hetzelfde beroep uitoefenen

Een economie waarin geld het voornaamste ruilmiddel is

Het ontstaan van een groot gebied met 1 bestuur

Wat bedoelen we met staatsvorming?

1. als een land wordt bestuurd door een vorst
2. als een land steeds meer vanuit één plek wordt bestuurd
3. als een land steeds meer als eenheid wordt bestuurd
4. als een land een naam krijgt, zoals Nederland

Filips II was rond 1200 de koning van Frankrijk. Hij deed aan staatsvorming. Hoe deed hij dit? (2)

1. Geen nieuwe leenman toewijzen
2. Oorlog met Engeland
3. Versterken band met rijke Vlaamse steden
4. Binnenvallen van Spanje

Hoe beperkte de Franse koning de macht van adel en tegenstanders in de 15e eeuw? (2)

1. Particularisme
2. Centralisatie
3. Uniformering
4. Schisma

zelf verder werken

beantwoord de lesdoelen

maak §4.2 opdr. 3

Hoe noem je het streven van een koning om vanuit één hoofdstad zijn rijk te besturen?

1. Centralisatie
2. Uniformering
3. Gewesten
4. Staatsvorming

Welk begrip past bij: "privileges afschaffen en overal dezelfde wetten invoeren".

1. Centralisatie
2. Staten-Generaal
3. Stadsrechten
4. Uniformering

voor de liefhebber volgt hierna een mini college over de Bourgondiërs en alle feesten en luxe waarmee ze zichzelf omringden

https: