Dorpskrant les 11- herhaling beeldspraak/stijfliguren en nieuw: hoofdletters en interpunctie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

Creatief schrijven & spelling
        Dorpskrant - Les 11
               Gym/vwo
            P2 2024-2025

Doelen van dit blokuur:

Je leest verder in Geest.

Je kunt voorbeelden van stijlfiguren en beeldspraak bedenken (herhalen).

Je leert de spellingsregels over interpunctie en hoofdletters.

Je kunt deze spellingsregels gebruiken in een tekst.

Weet je het nog?

Bedenk een understatement en gebruik minimaal de volgende woorden:
- Cijfer 1.0,
-naar een andere school.

Bedenk een personificatie. Gebruik minimaal de volgende woorden:
- Kerk
- Uitkijken

Bedenk een metonymia. Gebruik in ieder geval de volgende woorden:
Nederland of 'bakkie'

Schrijf een hyperbool over een vak op school (bijvoorbeeld techniek, geschiedenis enzovoorts).

Weet je het nog?

Stijlfiguren:

- Opsomming

- Herhaling

- Hyperbool

- Understatement

- Ironie

- Sarcasme

Beeldspraak:

-Metafoor

- Vergelijking met als

- Vergelijking zonder als

- Personificatie

- Metonymia 

Waarom?

In ieder artikel een stijlfiguur of vorm van beeldspraak.

Minimaal 3 verschillende.

Hoofdletters

1. Aan het begin van een zin

    

Als de zin begint met 's, 't, 'k, 'n, begint het volgende woord met de hoofdletter.

Voorbeeld

's Avonds, 't Hagelde, 'k Zou het niet weten, 'n Klier van een jongen

Hoofdletters

2. Eigennamen

Jan, Kees, Anja, meneer De Vries,

    mevrouw Van de Velde

Hoofdletters

3. Aardrijkskundige namen en talen

Hoofdletters

4. Feestdagen (maar geen samenstellingen)

Kerst, Bevrijdingsdag, Pasen

paasei, bevrijdingsfestival, kerstfeest

Hoofdletters

5. Aansprekingen als God, Allah, Majesteit

Hoofdletters

6. Namen van kranten, boeken, schilderijen, etc.

Hoofdletters

7. Na een dubbele punt, als iemand begint te spreken (directe rede)

Hij zei: “Vannacht vroor het.”

Interpunctie

1.  Punt.
2.  Komma,
   
3.  Dubbele punt:
   
4.  'Enkele aanhalingstekens'
   
5.  "Dubbele aanhalingstekens"
   
6.  Uitroepteken!
   
7.  Vraagteken?
   

1. Punt

•  Aan het einde van een zin.
  
•  Bij het gebruik van bijv. afkortingen.
  

 Kort d.m.v. punten een afk. van meerdere woorden af.

2. Komma (deel 1)

Bij zinnen die uit meerdere zinnen bestaan, plaats je vaak een komma, waardoor je een pauze hoort.

 Hier gebruik je ook een komma, want er staat een voegwoord in de zin.

 

Andere voegwoorden zijn: maar, of, omdat, daardoor,

 waardoor, dat, dus, terwijl, zodat, totdat, nadat etc.

2. Komma (deel 2)

Bij zinnen die uit meerdere zinnen bestaan, plaats je vaak een komma, waardoor je een pauze hoort.

 Hier gebruik je ook een komma, want er staat een voegwoord in de zin.

 Andere voegwoorden zijn: maar, of, omdat, daardoor,

 waardoor, dat, dus, terwijl, zodat, totdat, nadat etc.

2. Komma (deel 2)

 Extra informatie, dat wat je weg kunt laten, staat ook tussen komma's.

 Bij opsommingen van mooie, grappige, lange, korte en moeilijke bijvoeglijke naamwoorden.

 Beste lezer,

 Als komma's tussen persoonsvormen staan, begrijp je de zin beter.

KOMMA

PUNT

GOEDE ZIN

Hij loopt iedere dag maar valt niks af

Dat meisje met die rode haren is erg aardig

Lees een boek ofzo

Hij loopt iedere dag te klagen.

Schaatsen skiën en snowboarden zijn allemaal winterse sporten toch?

3. Dubbele punt (deel 1)

 De dubbele punt wordt gebruikt om iets aan te kondigen.

 

Dat kan van alles zijn:

 een opsomming, een conclusie, een citaat, een uitleg, een verklaring etc.

3. Dubbele punt (deel 2)

 Opsomming

 Deze foto heeft nogal wat kleuren: rood, groen, bruin, geel en oranje.

 Conclusie

 Daarom besluiten wij: verbied het jagen op ganzen.

 Citaat

 Net zoals Peter dat wel eens zei: "Da's een verrekt goed idee!"

 Toelichting

 Een lama moet je niet uitdagen: dan spuugt hij misschien.

4. Enkele aanhalingstekens

Enkele aanhalingstekens (‘deze’) kun je onder meer gebruiken bij titels, bij ironisch taalgebruik en bij zelfbedachte woorden.

5. Dubbele aanhalingstekens

Dubbele aanhalingstekens (“deze”) worden in de meeste teksten alleen gebruikt om letterlijke citaten weer te geven.

Quiz!

Goed of fout?
Ik wil deze ongare, smakeloze cake niet eten.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Als je wint, heb je vrienden.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Joh, dat geeft toch niets.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Ik heb altijd water koekjes, een pen en een leesboek bij me.

1. Goed
2. Fout

dagen van de week

1. wel hoofdletter
2. geen hoofdletter

Wel of geen hoofdletter?

1. Leeuwarden
2. leeuwarden

Wanneer gebruik je geen hoofdletter?

1. aan het begin van een zin
2. bij namen van rivieren
3. bij namen van seizoenen
4. bij woorden die van namen zijn afgeleid

Wat is goed geschreven?

1. Wanneer gaat meneer Jansen slapen?
2. Wanneer gaat Meneer Jansen slapen?
3. Wanneer gaat meneer jansen slapen?

www.funx.nl

Schrijf een korte oproep voor de bewoners van jullie dorp om naar dit evenement te komen. Verwerk minimaal drie komma's, een uitroepteken en een dubbele punt.

 Dorpskrant -

Aan de slag!

Wat? Je gaat verder werken aan de voorpagina van de krant.

Geef aan wat de titel is.

Bedenk jullie rubrieken (minimaal 5) en zorg voor een originele en creatieve voorkant (liefst met afbeeldingen of illustraties).

Hoe? In jullie groepje (duo of drietal).

Tijd? Rest van de les.

Al klaar? Bedenk dan alvast per tekstsoort de onderwerpen waarover jullie gaan schrijven (zie blz. 5 van het Opdrachtenboekje Dorpskrant). Vul in. Ga ook alvast op zoek naar afbeeldingen om te gebruiken bij de artikelen. Sla ze op in een apart document in Word.