vwo3- h5 - spelling - lastige leestekens - week 10

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

spelling, grammatica en formuleren

blz. 170 Spelling H5 Lastige leestekens

Wat is het verschil in betekenis tussen de zinnen 1a en 1b?

1a Naar buiten gaan met dit weer is echt een goed idee!

1b Naar buiten gaan met dit weer is echt een ‘goed’ idee!

Wat maakt dit lastig?

2a "Onno," zei Danine, "heeft afgezegd voor vanavond."

2b Onno zei: "Danine heeft afgezegd voor vanavond."

Komma (rust)

1. voor of na een aanspreking:

– Maud, wil je mij de boter aangeven, alsjeblieft?

2. tussen de delen van een opsomming (maar niet voor en):

– In de oceaan leven o.a. kreeften, vissen en zoogdieren.

3. tussen twee persoonsvormen:

– Omdat de kraan al een tijdje lekt, heb ik de loodgieter gebeld.

4. tussen de hoofdzin en een bijzin, als de delen lang zijn:

– Joppe gaat elk jaar naar Frankrijk op vakantie, omdat zijn ouders daar een vakantiehuisje hebben.

5. voor en achter een bijstelling:

– Pablo Picasso, de beroemde Spaanse kunstschilder, overleed in 1973.

Dubbele punt (aankondiging)

1. een citaat (directe rede):

– De collectant vroeg: ‘Heb je iets over voor de Hartstichting?’

2. een gedachte (let op: bij een gedachte gebruik je geen aanhalingstekens):

– Toen Mare naar buiten keek, dacht ze: ik wacht wel tot de bui over is.

3. een opsomming:

– Sam leest van alles: romans, thrillers en stripboeken.

Maar:

– Sam houdt van romans, thrillers en stripboeken.

4. een uitleg of toelichting:

– Helaas gaat de picknick morgen niet door: het wordt slecht weer.

Aanhalingstekens

1. bij citaten (kijk goed naar de voorbeeldzinnen):

– "Ik kan vanavond niet mee", zei Lucas. "Ik moet werken."

– "Als je meedoet met het toernooi," vertelde Teun, "moet je je wel opgeven."

– "Fiets jij mee?", vroeg Dieke aan Pim.

Let op: de komma na een citaat met een vraag- of uitroepteken is niet verplicht.

Je mag dus ook schrijven: "Fiets jij mee?" vroeg Dieke aan Pim.

2. als het woord zelf bedoeld wordt en niet de betekenis:

– Het woord "gaarne" klinkt ouderwets.

3. als het woord op een speciale manier (bijvoorbeeld spottend) gebruikt wordt:

– De agent zei dat hij die ‘lieve’ jongen wel zou inrekenen.

Puntkomma

1. tussen hoofdzinnen die sterker met elkaar samenhangen dan losse zinnen:

– Sep heeft een bijbaantje in het zwembad; hij wil later badmeester worden.

2. als afsluiting van de onderdelen van lange opsommingen die onder elkaar staan.

Het laatste onderdeel krijgt als afsluiting een punt.

De jongen riep: "pas op met oversteken hoor!!"

1. Alle leestekens/hoofdletters zijn juist
2. Niet alle hoofdletters/leestekens zijn juist

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. leestekens/hoofdletters zijn goed geschreven
2. leestekens/hoofdletters zijn fout geschreven.

Als je oefent, word je een betere speler.

1. leestekens zijn goed geschreven
2. leestekens zijn fout geschreven.

“Heeft u een klantenkaart?” vroeg de caissière.

1. De hoofdletters en leestekens kloppen
2. De hoofdletters en leestekens kloppen niet

"Waarmee kan ik u helpen?", vroeg de medewerkster.

1. leestekens/hoofdletters zijn goed geschreven
2. leestekens/hoofdletters zijn fout geschreven.

De man fluisterde: "Ik kan niet meer".

1. leestekens/hoofdletters zijn goed geschreven
2. leestekens/hoofdletters zijn verkeerd geschreven.

"Hier ben ik geboren", zei Kay.

1. De leestekens zijn goed gebruikt.
2. De leestekens zijn fout gebruikt.

Welk teken? Omdat hij laat was ....... werd de docent boos.

1. geen
2. komma
3. puntkomma
4. nieuwe zin

De toets ging erg goed * ik verwacht minimaal een 9.

1. punt
2. komma
3. puntkomma
4. dubbele punt

Je gebruikt een puntkomma als twee zelfstandige zinnen sterk met elkaar samenhangen.

1. JA
2. NEE

Een puntkomma kan je vaak vervangen door 'en'

1. Waar
2. Niet waar

Welk leesteken zet je voor een opsomming?

1. puntkomma
2. komma
3. dubbele punt
4. punt

huiswerk

- maken opdracht  2, 3 en 6 blz. 171-172

- leren spelling blz. 170 en tussenletters in samenstellingen blz. 280 (= herhaling).