OZL: Licht les 4

• Science
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Leerdoelen Les 4

• Je benoemt de bouw en functie van het oog (H/V ook uitleggen).
• Je legt uit dat signalen vanuit de zintuigen via zenuwen naar de hersenen worden doorgegeven.
• Je benoemt welke lensafwijking verholpen kan worden met welke middelen (H/V ook beredeneren).

hoornvlies

- bescherming

- licht doorlaten

Tekenen met spiegels: de termen

• voorwerp voor de spiegel = reëel beeld
• beeld achter de spiegel = virtueel beeld
  
• afstand van voorwerp voor de spiegel = voorwerpsafstand
  
• afstand virtueel beeld achter de spiegel = beeldafstand
  

Regels:  tekenen van een spiegelbeeld

• Altijd de middelste streep van geodriehoek (de 0) op de spiegel leggen.
• Als het voorwerp niet voor de spiegel staat, de spiegel denkbeeldig verlengen.
• voorwerpsafstand en beeldafstand zijn evengroot
  
• lichtstralen voor de spiegel : doorgetrokken pijlen
  
• lichtstralen achter de spiegel:  onderbroken pijlen ------>
  

Het Oog

het netvlies: bevat zintuigcellen. in de zintuigcellen ontstaan impulsen.

de oogzenuw: impulsen gaan via de oogzenuw naar de hersenen.

de lens: doorzichtig, ligt achter de pupil. zorgt ervoor dat je scherp kunt zien.

de gele vlek: deel van het netvlies. hier valt het licht op als je naar iets kijkt. 

de blinde vlek: plaats van het netvlies waar denoogzenuw het oog uit gaat.

Het oog

Buitenkant van het oog.

Scherp zien

De lens in het oog wordt boller om dichtbij scherp te zien.

De lens in het oog wordt platter om veraf scherp te zien.

3 Lagen in je oog

• Harde oogvlies: bescherming
  
• Vaatvlies: bloedvaten voor voeding van het oog
  
• Netvlies: ligging van 2 type zintuigcellen;                          staafjes en kegeltjes

Het oog

• De adequate prikkel is licht.
  
• Het netvlies: lichtreceptoren
  

(kegeltjes en staafjes)

• Netvlies en lens zorgen voor een scherp beeld
  

glasachtig lichaam is doorzichtig

zorgt voor de vorm van het oog

Hoe komt het licht binnen

oog : hoornvlies -pupil - lens - netvlies -oogzenuw

Welk onderdeel van het oog wordt beschermd d.m.v. de pupilreflex?

Delen van het oog en de functie

Harde oogvlies: beschermt het binnenste van het oog

Iris: gekleurde deel van het oog

pupil: opening in de iris

hoornvlies: doorzichtig beschermt de iris en de pupil

oogspieren: draaien het oog in de goede richting

glasachtig lichaam: doorzichtige massa in het oog

Vaatvlies

• middelste laag
• hierin zitten bloedvaatjes
• via bloed- alle stoffen die het

       oog nodig heeft

• voorkant van je oog is het

       gekleurd = iris

• iris-opening in vaatvlies= pupil,     hier komt licht doorheen

Oog

• Het licht komt via de pupil in je oog.
• De pupil is een opening in de iris
• Het netvlies is gevoelig voor licht
• De ooglens zorgt voor een scherp beeld

Werking van je oog

• Oog heeft 3 lagen: Harde oogvlies, vaatvlies netvlies
• Via het bloed in het vaatvlies krijgt je oog alle stoffen
• Licht gaat door: hoornvlies-> pupil->lens->glasachtig lichaam-> netvlies
• zintuigen in je netvlies zetten de lichtprikkels om in een bericht

Harde oogvlies en hoornvlies

Beschermt het binnenste van het oog.

Het hoornvlies is doorzichtig en beschermt de voorzijde van het oog.

Brillen

De lens van de bril zorgt ervoor dat het voorwerp op de juiste plek in het oog terecht komt. 

Lens in het oog

De afstand tussen de lens en het netvlies is constant (circa 17 mm),
dus de beeldafstand (b, dit is de afstand tussen de lens en het netvlies)  staat vast.

Het oog past dus de brandpuntafstand (f) aan.

Er is een kring van spiertjes rond het ooglens die de lens platter of boller kan maken. Dit wordt accomoderen genoemd.

binnenkant oog.

het netvlies vervoert de impulsen naar de blinde vlek (hier zitten geen zintuigcellen) en wordt via de oogzenuw vervoert naar de hersenen.

onderdelen oog

6. traanbuis: 

7. harde oogvlies:

8.hoornvlies

functie

6. vervoert het vocht naar je neus

7. het buitenste laag van het oog ; is wit, stevig en hard; je ziet dit als oogwit

8. zit om het harde oogvlies heen; is doorzichtig; hier komt licht het oog binnen

Gezichtsbedrog

Iets wat door het oog wordt waargenomen, maar door de hersenen anders geïnterpreteerd wordt.

http://www.goochel-trucs.nl/contents/nl/d5_optische-illusies.html 

Pupil

Is de opening in het oog. Wat gebeurt er bij veel licht met je pupil en wat bij weinig licht?

Harde oogvlies

• wit(oogwit), stevig,
beschermt alles wat in je
oog ligt
• gedeelte voor de iris is
doorzichtig: hoornvlies
• licht komt door het
hoornvlies naar binnen

netvlies 

vaatvlies

de harde oogrok

- soepele

buitenlaag

-oogspieren

Vaatvlies

- bloedvaten

- voeding voor het oog

Netvlies

- zintuigcellen

- zenuwvezels

Glasachtig lichaam

- gelei achtig

- opvulling

Samenvatting

Blinde vlek: de plek waar de uitlopers van de zenuwen het oog verlaat richting de hersenen, hiermee zie je niets

Het scherpstellen mat de ooglens heet accommoderen.

Zien

Lichtstralen vanaf een voorwerp komen in het oog. 

De lens projecteert het beeld ondersteboven op de netvlies.

De oogzenuw brengt het beeld naar de hersenen. De hersenen draaien het beeld weer om. 

Zien we op de kop?

een bril=
een apparaat met lenzen die het licht op verschillende manieren precies goed breken

Bril nodig?

Verziend? 

Dichtbij onscherp, bolle lens / positieve lens (+)

Bijziend?

Veraf onscherp, holle lens / negatieve lens (-)

Kijken met een bril

De contactlens

Een plastic lensje op de oogbol in plaats van een bril waardoor je goed kunt zien

Samenvatting brillen

Oogafwijkingen:

     -Bijziend: dichtbij scherp, veraf wazig (negatieve bril)

       licht van veraf bundelt te vroeg, beeld minder convergeren

     -Verziend: veraf scherp, dichtbij scherp met concentratie (positieve bril)

       licht van dichtbij bundelt te laat, beeld meer convergeren

     -Oudziend: verslappen van spieren, moeite met accomoderen. (leesbril)

experimentje

1. maak een rol van het blaadje

2. houdt de rol voor je rechteroog

3. kijk met beide ogen recht vooruit

4. houdt je linkerhand naast de rol voor je linkeroog

5. beweeg je hand naar je oog