H5 Spelling Hoofdletters en aanhalingstekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

 H5 Spelling

Lesdoel

Ik kan hoofdletters en aanhalingstekens correct gebruiken.

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

 - Aan het begin van een zin,  uitzondering: 

's Morgens staan er vaak files.

't Zal koud zijn in december. 

- een getal aan het begin van de zin:  

53 inwoners zijn overgebracht naar een ander opvangcentrum.

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

- eigennamen van bv.: 

- landen/ taal: Engels, Frankrijk, Spanje, Frans, Nederlands, Duits

- titel van een boek of film:  Latino King, Braking Bad

- feestdagen: Kerstmis, Pasen, Suikerfeest, Pesach.

- organisaties: Rode Kruis, Greenpeace, Koninklijke Landmacht

- scholen: Haarlemmermeerlyceum, bassisschhool 't Podium

- personen:  Joost van der Wal, J. van der Wal 

                     heer Van der Wal,  de heer Van der Wal-Bake

let op: als er geen voornaam of voorletter staat schrijf je het eerste tussenvoegsel met een hoofdletter!!

Hoofdletters

Je schrijft een hoofdletter:

-bij aardrijkskundige namen en afgeleide daarvan.

- Frankrijk, Franse wijn , Zuid- Franse stranden

- Noord -Holland, Noord-Hollandse tulpen

- Noord- Korea, Noord-Koreaans, Koreaans eten

Kleine letters

• bij samenstellingen met religieuze feesten bv.  pinksterweekend, kerstavond.
• bij religies, stromingen en afleidingen daarvan bv. islam, katholiek,joods.
  
• bij windstreken en bv. noorden, noordoost, noordelijk, oosters, westers.
  
• bij namen van seizoenen, maanden en periodes bv. lente, zomer, december, middeleeuwen, renaissance.

• bij namen die niet meer aan personen doen denken bv. marxisme.
• soortnamen bv. een fles cola, een stukje feta ,een spa rood.

Lees onderstaande zinnen. Wat is het verschil tussen beide zinnen?

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

1. Er is geen verschil.
2. Er is een verschil in betekenis.

Wat is de juiste spelwijze?

1. het noorden
2. het Noorden

Wat is de juiste spelwijze?

1. Islam
2. islam

Wat is de juiste spelwijze?

1. Maastricht
2. maastricht

Wat is de juiste spelwijze?

1. de film 'Matilda'
2. de film matilda

Wat is de juiste spelwijze?

1. Noord-Spanje
2. noord-spanje

Wat is de juiste spelwijze?

1. Noord-Spaanse wijn
2. noord-spaanse wijn

Wat is de juiste spelwijze?

1. Oosterse salade
2. oosterse salade

Wat is de juiste spelwijze?

1. Prehistorie
2. prehistorie

Wat is de juiste spelwijze?

1. Prehistorie
2. prehistorie

Wat is de juiste spelwijze?

1. een Spa rood
2. een spa rood

Wat is de juiste spelwijze?

1. Bram Op Het Hof
2. bram op het hof
3. Bram op het Hof
4. Bram Op het Hof

Wat is de juiste spelwijze?

1. meneer van Vleuten
2. meneer van vleuten
3. meneer Van Vleuten
4. meneer Van vleuten

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens:

• bij de directe rede/citaten
  (let op de plaats van de aanhalingstekens en de andere leestekens).

Je gebruikt geen aanhalingstekens 

• bij de indirecte rede en bij gedachten 
• als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis.

indirecte rede

In dit geval wordt beschreven wat er wordt gezegd en worden geen aanhalingstekens gebruikt.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde dat ze op hem moesten wachten.

directe rede

De directe rede is de letterlijke weergave van wat er wordt gezegd. Dit staat tussen aanhalingstekens.

Voorbeeld:

De jongen schreeuwde: “Wacht op mij!”

Aanhalingstekens

'Je moet even een boodschap voor mij doen', zei vader. 

'Een supporter die zich misdraagt,' zei de voorzitter, ' is niet meer welkom.' 

Hij vroeg aan zijn zusje: 'Weet jij waar mama is?'

'Weet jij hoe je 'hiërarchie' spelt?', vroeg de leraar.

Leestekens in citaat

Iets zeggen kan op verschillende manieren. Je kunt roepen, fluisteren, vragen, etc. De juiste leestekens aan het einde van het citaat komen binnen de aanhalingstekens.

Bijvoorbeeld:

Selma zei: 'Ik vond die film erg goed.'

'Ik weet niet of ik dat durf!', gilde Sharon.

Uitzondering

Leestekens komen binnen de aanhalingstekens.

Bijvoorbeeld

Goed: "Ik weet niet of ik dat durf!", gilde Sharon.

Fout: "Ik vond die film erg goed.", zei Sharon.

Die punt laat je weg.

'Sara zei:' Ik heb een super
vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

Thomas zei: 'Daar heb ik geen zin in'.

1. Goed
2. Fout

De dubbele punt mist. 

'Ik vind het niet leuk!', riep Lotte.

1. Goed
2. Fout

Is onderstaande schrijfwijze correct?

Vader dacht: 'de kerstdagen gaan we maar doorbrengen bij oma Van der Ploeg.'

1. juist
2. onjuist

Verbeter onderstaande zin.

Gaan jullie vanavond chinezen? vroeg Annemarieke aan haar vriendin.

Opdrachten

Boek (p. 162): 

• Lees de theorie nogmaals door. Hier staan meer voorbeelden bij de uitleg.
• Bekijk ook de uitlegvideo's H5 Spelling.
  
• Maak opdracht 1, 2, 4 en 6 in je schrift.

Volgende les

Volgende les: 

• mini-dictee over leestekens, samenstellingen en hoofdletters en aanhalingstekens. 
• werkwoordspelling