Les 8 E voorzetsel en bijwoord les 1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesplanning

* stillezen in je leesboek

* bespreken huiswerk

* theorie par. E voorzetsel en bijwoord

* oefeningen

Lesdoel

Aan het eind van de 

les kan/weet ik:

* de functie en kenmerken van de woordsoorten voorzetsel en bijwoord.

* de woordsoorten voorzetsel en bijwoord in een zin herkennen.

Leg je schrift open op tafel bij het huiswerk van vandaag.

Voorzetsels

Schrijf op (in stilte): wat zijn voorzetsels?

Nadat de tijd verstreken is, deel je jouw antwoord met degene naast je. Daarna bespreken we deze klassikaal.

Huiswerk

Theorie par. E 

maken opdr. 1 t/m 4

1 a Vakantie: sinds, gedurende, om, tot, na

Kooitje: onder, langs, om, tot, achter, na

b om, tot, na

Uitleg: zie antwoord c

c De voorzetsels die goed combineren met het tweede rijtje (kooitje) duiden een relatie van plaats aan. De voorzetsels die goed combineren met het eerste rijtje (vakantie) duiden een relatie van tijd aan. De drie voorzetsels bij b kunnen beide relaties aanduiden.

(Toelichting: ‘om de vakantie’ is wat gek, maar ‘om drie uur’ maakt 

duidelijk dat 'om' ook een relatie van tijd kan aangeven.)

2

3 a -

b regenachtig, koud

c prachtig

d jonge, hoogste

e apetrots

f -

4 a Buiten: informatie over waar het regent

hard: informatie over hoe het regent

b -

c Morgen: informatie over wanneer het weer prachtig wordt

d onlangs: informatie over wanneer de coureur zijn wedstrijd won

e dolgelukkig: informatie over hoe de vader zich voelde

f Nooit en eerder: informatie over wanneer wetenschappers iets eerder tegenkwamen

Voorzetsel

Keuzemoment

Wat :	1. Volg de uitleg van de theorie en maak aantekeningen. 2. Schrijf een eigen samenvatting in je schrift van de theorie van vz en bw (HB blz. 180) -> maak opdracht 5, 6 en 8)
Hoe :	Vanuit je lesboek en in je schrift In stilte! Geen overleg met je buurman of buurvrouw.
Hulp :	Theorie uit je boek of je aantekeningen Na de klassikale uitleg kan je om hulp vragen bij een buur of bij mij (hand omhoog).
Tijd :	15 minuten
Klaar :	Maak opdracht 10

Voorzetsel (vz)

Een voorzetsel geeft tijd, plaats of reden/oorzaak aan.

• Tijd: tijdens de vakantie, na school
• Plaats: op de tafel, naast de stoel, bij de school
• Reden/oorzaak: vanwege ziekte, door jou

• Let op; delen van een werkwoord (bijv. aankijken) zijn geen voorzetsel, maar bijwoorden.

Voorzetsel

- meestal voor een zelfstandig naamwoord

De kat ligt op de bank.

Die regel geldt sinds dit jaar.

- soms achter een woordgroep

De passagiers stappen uit het vliegtuig. -> achterzetsel

Voorzetseluitdrukking

We gaan met de trein in plaats van de auto.

Maak deze opdracht aan de hand van het voorbeeld.

Bijwoord

Bijwoord

Zegt iets extra's over een ander woord dan het zelfstandig naamwoord. 

Bijvoorbeeld zegt iets over een:

- werkwoord

- ander bijwoord

- bijvoeglijk naamwoord

Bijwoord

Een bijwoord kan van alles aangeven:

• Tijd: momenteel, nu, dagelijks, vandaag, morgen
• Plaats: hier, overal
• Tegenstelling: echter, toch
• Reden/oorzaak: hierdoor, daardoor
• (On)zekerheid: misschien, waarschijnlijk, sowieso, zeker
• Ontkenning: niet, nooit

Bijwoord

Let op:

Het bijvoeglijk naamwoord en het bijwoord lijken op elkaar, maar zijn niet hetzelfde!

• Bijvoeglijk naamwoord --> Zelfstandig naamwoord
• Bijwoord --> Andere woordsoort

Hij loopt heel hard.

Het bijwoord hard -> zegt iets over het ww.

Het bijwoord heel -> zegt iets over het andere bijwoord hard.

(Hoe hard loopt hij?)

Voornaamwoordelijk bijwoord

er, hier, daar, waar + voorzetsel

Hoe kom je hieraan?

Hardlopen, daar heb ik niets mee.

Kortom

► Voorzetsels zeggen iets over plaats of tijd.

► Bijwoorden zeggen iets over een zin, een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of een ander bijwoord.

ZELFSTANDIG WERKEN

Wat :	Maak opdracht 5, 6 en 8 van par. E
Hoe :	In je lesboek / schrift Je mag fluisterend overleggen.
Hulp :	Theorie uit je boek of je aantekeningen Docent (hand omhoog)
Tijd :	10 minuten
Klaar :	Maak opdracht 9

Huiswerk

Maandag 10-03:

SO grammatica woordsoorten (par. B t/m E)

Maandag 24-03:

Inleveren boekdoos