V4 - TH5 - ecologie - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

thema 5 - ecologie

BS 4 

veranderende

ecosystemen

Leerdoelen BS 4

Begrippen BS4

pioniersoorten

pioniersecosysteem

successie

gelaagdheid

climaxecosysteem

secundaire successie

gradiëntecoysteem

indicatorsoorten 

modelleren

omslagpunt 

Pioniersoorten

Pioniersoorten zijn soorten die als eerste een gebied koloniseren.

Deze soorten zijn aangepast aan lastige omstandigheden en vormen een pionierecosysteem

Successie

De planten houden zand vast en dode plantenresten vormen een voedingsrijke laag humus.

De abiotische factoren worden langzaam gematigder en het ecosysteem gaat over in een nieuw systeem. Deze opeenvolging heet successie.

Climaxecosysteem

Bij successie zien we een toename van biomassa, biodiversiteit en gelaagdheid (laag- en hoog groeiende planten). 

Climaxecosysteem = eindstadium successie

• Soortensamenstelling is ongeveer constant
• NPP = afbraak weefsels; biomassa blijft ongeveer constant
• Kringloop van stoffen binnen het ecosysteem is gesloten

Primaire successie

In gebieden zonder humuslaag

Successie moet vanaf het begin beginnen 

= Primaire successie

Secundaire successie

Gebieden met humuslaag.

Successie hoeft niet helemaal vanaf het begin te beginnen.

= Secundaire successie

Verlanding

Verlanding = vorm van successie waarbij bijv. een plas verandert in een bos op drassige grond (broekbos)

Gradiëntecosysteem

Bijv. in de Nederlandse duinen.

Vanaf de zee verder landinwaarts zichtbare gradiënten van successie

Indicator soorten

Indicator soort =

Dier of plant, waarvan de aanwezigheid iets zegt over de eigenschappen van het ecosysteem.

Bijv. kokerjuffer = schoon water

even oefenen in LessonUp...

De 'piramide' hiernaast is een piramide van...

1. Aantallen
2. Biomassa / energie
3. Dat kan je niet zeggen
4. Zowel aantallen als biomassa

Welke term past het best bij deze omschrijving?

De biomassa (in kilogram per hectare per jaar) die door de producenten van een ecosysteem wordt vastgelegd.

1. BPP
2. NPP
3. gebruik voor eigen dissimilatie

Juist of onjuist:

Alleen producenten doen aan assimilatie

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist:

Groene planten zijn chemo-autotroof

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist:

Alle consumenten, detrivoren en reducenten zijn heterotroof

1. juist
2. onjuist

00:29

Je hebt zojuist drie plaatjes gezien. Het bovenste plaatje liet een leeg akker zien en op het tweede plaatje was zichtbaar dat daar wat grassoorten groeiden.
Geef een verklaring voor het feit dat er eerst grassen en niet gelijk bomen op een leeg akker zullen groeien?

01:31

Geef een aantal eigenschappen van pionierssoorten

03:22

Hoe ontstaat successie?

Sleep de onderstaande gebeurtenissen zodat er een juiste chronologische volgorde ontstaat 

1

2

3

4

5

6

Op de bodem die arm is aan organische stof ontkiemen planten die bestand zijn tegen extreme abiotische factoren

Kleine consumenten 1e orde en reducenten vestigen zich in en op de bodem

De reducenten breken detritus af waardoor bodem rijker wordt aan organische stof

Door de rijkere bodem worden er meer producten aangetrokken met een tolerantie voor meer anorganische stof.

Het voedselaanbod stijgt enorm en trekt consumenten van hogere orden aan.

De biodiversiteit stijgt explosief en er ontstaat gelaagdheid in het ecosysteem

05:18

Pioniersecosystemen en climaxecosystemen hebben elk hun eigen kenmerken en eigenschappen.

Sleep de volgende beschrijving naar het bijbehorende type ecosysteem

pioniersecosysteem

climaxecosysteem

kleine biodiversiteit

de BPP is groter dan de NPP

abiotische factoren zijn vrij constant

veel niches zijn vrij, nieuwe soorten vestigen zich makkelijk

de elementenkringlopen zijn gesloten

er is nauwelijks sprake van gelaagdheid

01:33

Nadat een bosperceel is leeggekapt wordt het perceel vaak 'teruggegeven aan de natuur'
Is de ecologische ontwikkeling die dan gaat plaatsvinden een voorbeeld is van primaire of secundaire successie?
Leg je antwoord uit.

Duinlandschap speelt een belangrijke rol in het in stand houden van onze kust, daarnaast trekt het veel toeristen.
Staatsbosbeheer heeft er veel werk aan om het gebied te onderhouden.
Leg uit om welke ecologische reden beheer van het duinlandschap van belang is voor het in stand houden van dit ecosysteem.

Gradiënt-ecosystemen zijn ecosystemen die langzaam overgaan van het ene type ecosysteem naar het andere ecosysteem. In dit soort ecosystemen is vaak de biodiversiteit ontzettend groot.
Leg uit waardoor de biodiversiteit in gradiënt-ecosystemen hoger is

opdrachten 

BS4 -> 

basis: 51 t/m 64

 verdieping: 65 t/m 67