Ontleden zinnen stappenplan

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je zinnen ontleden door  persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling te benoemen.

In de juiste volgorde.

Volgorde benoemen:

1. persoonsvorm 

2.onderwerp (mag ook op 3)

3. gezegde (mag ook op 2)

4.lijdend voorwerp, 

5.meewerkend voorwerp  

6.bijwoordelijke bepaling 

Ontleden van zinnen

Als je strepen zet tussen de zinsdelen, dan weet je al uit hoeveel delen de zin bestaat.

Daarna ga je de delen benoemen.

Je moet alle zinsdelen (woorden)  benoemen, er kan niks overblijven

Ontleden van zinnen

In mijn vrolijke e-mail nodigde  ik mijn vrienden en vriendinnen uit.

4 of 5 zinsdelen?

Ontleden van zinnen

In mijn vrolijke e-mail / nodigde / ik /mijn vrienden en vriendinnen/ uit.

4 of 5 zinsdelen?

Stap 1: Zoek de persoonsvorm

Zoek het werkwoord in de zin dat de handeling/doen of de toestand aangeeft.

Tips: - is altijd een werkwoord

- kun je vinden door tijdproef/getalproef - werkwoord verandert van vorm/klank.

Staat meestal vooraan in de zin, naast het onderwerp.

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik mijn vrienden en vriendinnen uit.

Wat is de persoonsvorm?

Stap 2/3: Zoek het gezegde

Zoek alle werkwoorden in de zin.

Tips:  - inclusief werkwoorden met: - aan het - te & splitsbare werkwoorden (bijv: uitrusten)

persoonsvorm is altijd onderdeel van het gezegde.

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik mijn vrienden en vriendinnen uit.

Wat is het gezegde?

Stap 2/3: Zoek het onderwerp

Stel de vraag: wie of wat + gezegde?

Tips:  - onderwerp & persoonsvorm staan meestal naast elkaar.

- onderwerp begint nooit met een voorzetsel (in, op, naast, met, over, enz.)

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik mijn vrienden en vriendinnen uit.

Wat is het onderwerp?

Stap 3: Zoek het gezegde

Zoek alle werkwoorden in de zin.

Tip: persoonsvorm is altijd onderdeel van het gezegde.

Stap 4: Zoek het lijdend voorwerp

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Tip: - het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel ( (in, op, naast, met, over, enz.)

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik mijn vrienden en vriendinnen uit.

Wat is het lijdend voorwerp?

Stap 5: Zoek het meewerkend voorwerp

Stel de vraag: aan/voor wie of wat + gezegde + onderwerp?

Tip: je kunt aan/voor, voor het meewerkend voorwerp zetten, maar ook weglaten.

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik al mijn vrienden en vriendinnen uit voor mijn verjaardag.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Stap 6: Zoek de bijwoordelijke bepaling

Vraag aan de overgebleven zinsdelen: waar? wanneer? hoe? waarmee?  et cetera.

Tip: alle overgebleven vragen behalve - Wie of Wat vragen.

- begint meestal wel met een voorzetsel

- geeft tijd, plaats, hoedanigheid ( hoe?) aan.

In mijn vrolijke e-mail nodigde ik al mijn vrienden en vriendinnen uit voor mijn verjaardag.

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Samenvatting

Nu weet je hoe je zinnen kunt ontleden door de persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling te benoemen.