Examentraining supersamenvatting Wonen in Nederland - deel water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wonen in Nederland

Herhaling H1 en 2

Natuurlijke processen

Wind

Zeestromen

Getijden

Drie soorten kusten

Waddenzee (hard)

Duinkust (zacht)

Estuarium (hard en zacht)

In stand houden van de kustlijn

Als duinen niet genoeg bescherming bieden: dijken 

Maar hoe hoog moeten die zijn? 

Hoogte van springvloed (hoogste waterstand.)

Wind (sterkte en richting).

Het aantal inwoners achter de dijk: minder inwoners => lagere dijken.

De economische waarde van het gebied achter de dijk: hoe hoger de waarde hoe hoger de dijken.

Maar.. hoe hoog?

Overstromingskans

Zuid-Holland en Noord-Holland: 

1 : 10.000 jaar

Groningen:

1 : 4000 jaar 

Bolwerkvorming

Harde kusten beschermen de kust op korte termijn beter dan zachte kusten.

Gevolg: ze steken iets verder uit in zee dan de aangrenzende zachte kusten

Liever geen bolwerkvorming

Nu: Dynamisch kustbeheer 

Suppletie

Slufter

Wonen in Nederland

Herhaling H2

Aan de slag...

- Leerdoelen doornemen; wat ken je al?

- Dual coding/ samenvatten/ mindmap

- Examenopdrachten oefenen

- Leren

Verhang

Het verhang (of helling) van de rivier bereken je door het hoogteverschil(verval) te delen door de lengte langs de rivier.

Stroomsnelheid

Hoe groter het verhang, hoe hoger de stroomsnelheid van een rivier.

Verklaring verschillen in debiet?

Type rivier (herkomst water)

1. Gletsjerrivier (=smeltwaterrivier)
2. Regenrivier/ neerslagrivier
3. Gemengde rivier

Regenrivier

De rivier ontvangt niet het gehele jaar door smeltwater. De bron ligt dus niet hoog genoeg.

Gletsjerrivier

Hoog in de bergen bij de bron bestaat het rivierwater grotendeels uit smeltwater. Dit deel van de rivier mag je een gletsjerrivier noemen.

Gemengde rivier

De gletsjerrivier hoog in de bergen is inmiddels aangevuld met regenwater. Nu spreken we over een gemengde rivier.

Regiem

Het regiem van de rivier is de waterafvoer door het jaar heen.

Gletsjerrivier

Regenrivier

Gemengde rivier

Opvallend

De afvoer van de rivier is in de zomer het laagst terwijl de neerslag door het jaar heen constant is.

Vertragingstijd

de tijd die een druppel water nodig heeft om vanaf een bepaalde locatie in een rivier te komen ==> vertragingstijd

Wat gebeurt er met de piekafvoer wanneer verstedelijking/verstening/ ontbossing optreedt?

Functie in de zomer: 

- Veeteelt

- Natuur

- Recreatie

Bodemdaling door:

- Gevolg laatste ijstijd: Nederland daalt als gevolg van smeltend ijs (Scandinavie komt omhoog) -> isostasie

- Nederland kantelt langs lijn Delfzijl-Bergen op Zoom -> druk van zeewater en sedimentatie in het Noorzee-bekken

- Aardgaswinning 

- Bodemdaling door zakking 

 *inklinking (verdichting van bodemdeeltjes) 

 *krimp (uitdroging) 

 *oxidatie 

 *zetting (door druk buitenaf))

- Daling rivierbodems door uitschuring in hoog-Nederland

Ruimte voor de rivier

Drietrapsstrategie

drietrapsstrategie stap 1

• Vasthouden

Zorgen dat de neerslag daar waar het valt zoveel mogelijk de grond in kan trekken (en dus niet naar de rivier stroomt).

Vb: wadi's, minder stoeptegels, retentiegebieden

drietrapsstrategie

stap 2

• Bergen

Tijdelijk bergen van water in oppervlaktewater zoals uiterwaarden en meren.

Bijv. door:  

- Uiterwaarden

- Retentiegebieden

-  Aanleg noodoverloopgebied

drietrapsstrategie

stap 3

• Afvoeren (lozen): 

Vergroten van de capaciteit waarmee water wordt afgevoerd (naar zee).

Bijv. door:

- Verwijderen van obstakels 

- Verlagen van de kribben

Rijnconferentie

In 1998 werd het hoogwater plan goedgekeurd door: NL, BE, LUX, DUI, FRA, ZW

Welk doel? 
- Meer overstromingsrisicobewustzijn
- Betere voorspellingen

- Afname risico
- Afname hoogwater met 70cm

Primaire waterkeringen

Tot 1995 vooral ophogen van dijken. 

Na 1995 focus op meerdere ingrepen --> integraal waterbeleid; dit is een samenhangend pakket waarbij de focus op alle facetten van water ligt. 

Aan de slag...

- Leerdoelen doornemen; wat ken je al?

- Dual coding/ samenvatten/ mindmap

- Examenopdrachten oefenen

- Leren

Overige oplossingen

- Droogte af laten nemen door in nattere tijden meer water te bergen om vervolgens tijdens de droge tijd te gebruiken. 

- Vervuiling oplossen dmv internationale afspraken, zoals afspraken over kunstmest en roundup. 

- Steden meer waterbestendig maken door meer groen en het verwijderen van verstening.

- Verzilting aanpakken door het gebruik van zoutminnende gewassen hiermee kan energie opgewekt worden en het brak water ontzilt worden. 

Gevolgen extreem hoog water

- Waterdruk op rivierdijken neemt toe -> overstromingen?

- I.c.m. hoge zeespiegel -> rivieren kunnen zeewater moeilijk kwijt

- Toename golfslag -> vaarbeperking scheepvaart

- Minder recreatie in uiterwaarden-> minder inkomsten

Extreem laag water...

- Doorspoeling laag-Nederland niet meer mogelijk

- Verzilting neemt toe

- Te weinig koelwater elektriciteitscentrales

- Scheepvaart -> minder lading

- Verdroging natuurgebieden