Hoofdstuk 14 les 4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Herhaling 14.3

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: parasympatisch en orthosympatisch.

Zit er in elk orgaan van elk deel een zenuw?

1. ja
2. nee

Is het effect van adrenaline gelijk aan die van het ortho- of parasympatisch zenuwstelsel?

1. Orthosympatisch
2. Parasympatisch

Orgaan dat prikkels op kan vangen.

Orgaanstelsel dat bestaat uit hersenen, ruggenmerg en zenuwen.

Gedeelte van het zenuwstelsel dat uit hersenen en ruggenmerg bestaat.

Cel in het zenuwstelsel die impulsen kan geleiden.

Cel in een zintuig waar een prikkel wordt omgezet in een impuls.

Zintuig

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

Zenuwcel

Zintuigcel

Sleep ieder onderdeel naar de juiste plek.

Axon

Dendriet

Cellichaam

Synaps

Myelineschede

Een prikkel wordt opgevangen door een zintuigcel. Deze maakt een impuls. Wat is een impuls?

1. Een chemische reactie
2. Een stroompje
3. Hetzelfde als een prikkel

14.4

Zenuwcellen en hoe ze werken

Deel van de zenuwcel dat impulsen doorgeeft aan een spier of andere zenuwcel

Deel van een cel waarin de celkern zit.

Deel van de zenuwcel dat impulsen doorgeeft aan het cellichaam

Verbinden het centrale zenuw-stelsel met alle lichaamsdelen.

Deel van een zenuwcel voor voortgeleiding van impulsen, omgeven door een isolerend laagje.

Axon

Cellichaam

Dendriet

Zenuwen

uitloper

Deze cellen hebben een heel lang axon die loopt van het ruggenmerg naar een spier

1. Schakelcel
2. Motorische zenuwcel
3. Sensorische zenuwcel
4. Zintuigcel

Deze cellen hebben een heel lange dendriet die loopt van een zintuig naar het ruggenmerg.

1. Schakelcel
2. Motorische zenuwcel
3. Sensorische zenuwcel
4. Zintuigcel

Zenuwen

Meerdere uitlopers van zenuwcellen liggen bij elkaar samen vormen ze een zenuw.
Elke uitloper is omringd door een isolerend laagje.
Om een zenuw zit bindweefsel.

Kabel met isolatie

Zenuw met Myeline (isolatie van de zenuwcellen)

Myeline = opgerolde cel

Lange uitlopers hebben een myelineschede.

Deze myelineschede bestaat uit vet, dat isoleert.

Myelineschede

• Cel v. Schwann  = maakt myelineschede
  
• stevigheid zenuwweefsel, beschermen en voeden neuronen
• Isoleren zenuwuitlopers van elkaar
• Versnellen impulssnelheid door:
• Sprongsgewijze impulsgeleiding

BiNaS 88A

Bij de ziekte MS (Multiple Sclerose) wordt het myeline om de zenuwcellen aangetast. Wat is hiervan het effect?

1. De zenuwcellen kunnen minder impulsen doorgeven
2. De zenuwcellen kunnen minder goed contact maken
3. In de zenuwen raken zenuwcel-uitlopers elkaar
4. In de zenuwen worden zenuwcel-uitlopers kapot gemaakt

MS heeft als effect 'uitval' van lichaamsdelen, zodat je bijvoorbeeld je arm niet meer kan bewegen. Een ander effect is dat delen van je lichaam traag reageren. Deze laatste wijst op een andere functie van het myeline:

1. Myeline zorgt dus voor de snelheid waarmee impulsen zich bewegen
2. Myeline zorgt dus dat spieren snel reageren op impulsen

Ionentransport

Een impuls in een zenuwcel wordt veroorzaakt doordat

 de natriumkanaaltjes open gaan staan.

Natrium stroomt dan naar binnen.

(ook kaliumkanaaltjes gaan open, kalium stroomt juist naar buiten)

Ionentransport

Deze natrium wordt teruggepompt via actief transport.

Per 3 natrium wordt 2 kalium naar binnen gepompt.

Hierdoor is de buitenkant dus positief geladen en de binnenkant negatief. 

Het is belangrijk dat je elektrolyten (=zouten) binnen krijgt. Wat gebeurt er als je te weinig zouten binnenkrijgt?

1. Je kan duizelig en verward worden
2. Je kan bloedarmoede oplopen
3. Je wonden genezen minder goed
4. Je urine wordt te waterig

Dus... hoe maakt een zenuwcel contact met een andere zenuwcel?

1. er springt een stroompje over
2. ze zitten aan elkaar geschakeld met hun membranen
3. er gaan stoffen van de ene naar de andere

Hoe heten de stofjes die van de ene zenuwcel naar de andere gaan?

1. Synaps
2. Neurotransmitter
3. Hormoon
4. Natrium

Deze heeft een synaps aan het uiteinde:

1. dendriet
2. myelineschede
3. axon
4. cellichaam

Als je direct reageert door je hand weg te trekken van een heet voorwerp dan heet dat een...

1. reflex, deze gaat via het ruggenmerg
2. reflex, deze gaat via de kleine hersenen
3. effector, deze gaat via het ruggenmerg

Wat is de juiste volgorde van een reflex?

1. Een spier-zintuig-schakelcel-gevoelszenuwcel-bewegingszenuwcel.
2. Zintuig-gevoelszenuwcel-schakelcel-bewegingszenuwcel-spier

Kan een terugtrek-reflex nog optreden als in de reflexboog de zenuwcellen R zijn uitgeschakeld? En als in de grote hersenen de bewegingscentra zijn uitgeschakeld?

1. Ja Ja
2. Ja Nee
3. Nee Ja
4. Nee Nee

De knipper reflex is aangeboren, maar niet alle reflexen werken zo.
Noem een reflex die je hebt aangeleerd.